Szalone Teorie: Przepowiednie dla Daenerys (część 3 – Quaithe z Cienia)

Analizując przepowiednie dla Daenerys przyglądaliśmy się już wieszczeniom dosh khaleen oraz Mirri Maz Duur, a także rozłożyliśmy na czynniki pierwsze serię wizji z Domu Nieśmiertelnych. Dziś pora spojrzeć krytycznym okiem na przepowiednie, które dla targaryeńskiej księżniczki sformułowała jedna z najbardziej tajemniczych postaci w Pieśni Lodu i Ognia – Quaithe z Cienia.

Rozważania na temat tego kim jest Quaithe są zupełnie bezowocne. Wiemy o niej zbyt mało, by oddać się nawet najbardziej szaleńczym spekulacjom. Jej twarz skrywa czerwona, drewniana maska. Jako jedyna spośród trójki przedstawicieli Quarthu przemawia do Daenerys używając wspólnego języka Westeros. I jako jedyna wydaje się być w swej pomocy dla Daenerys bezinteresowna. Jest jeszcze jeden szczegół. Quaithe pochodzi z Asshai przy Cieniu.

– Jestem Quaithe od Cienia – oznajmiła w języku powszechnym Siedmiu Królestw kobieta nosząca lakierowaną, drewnianą maskę.
—Starcie królów—

Niestety świadomość tego faktu nie mówi nam nic na temat potencjalnych celów lub zamierzeń Quaithe. O Asshai też wiemy bardzo niewiele. To ogromne, acz zamieszkane przez ledwie garstkę ludzi, miasto portowe na skraju znanego świata. Asshai to miasto ciemne w każdym tego słowa znaczeniu. Jego mury zbudowano z czarnego, oleistego kamienia. Słońce rzadko przebija się tu przez wiecznie zachmurzone niebo, a świece i pochodnie wydają się dawać mniej blasku niż poza nim. Przez miasto płynie czarna rzeka zwana Popiołem. W Asshai nie ma dzieci, roślin (poza zjawotrawami), ani zwierząt.

Raport arcymaestra Marwyna potwierdza relacje mówiące, że w Asshai nikt nie jeździ konno – ani wojownicy, ani kupcy, ani książęta. W mieście nie ma koni, brak też słoni, mułów, osłów, zorsów, wielbładów i psów. Zwierzęta przywiezione tam na statkach nie żyją długo. Sugerowano, że winny temu jest złowrogi wpływ zanieczyszczonych wód Popiołu. Jak wykazał Harmon w swym dziele „O miazmatach”, zwierzęta są bardziej wrażliwe na plugastwo wydzielane przez tego typu wodę, nawet jeśli jej nie piją. Septon Barth snuje śmielsze domysły, odwołując się do wyższych tajemnicy, ale przedstawia niewiele dowodów.
—Świat Lodu i Ognia—

Z Asshai nierozerwalnie związane są trzy inne, niezwykle intrygujące postaci. Mowa oczywiście o Mirri Maz Duur, która – przynajmniej przez krótki czas – pobierała nauki w Asshai, arcymaestrze Marwynie oraz lady Melisandre, która w Asshai poznała sekrety władców cieni. Ale tylko Quaithe zachowała charakterystyczny dla Asshai’i zwyczaj noszenia drewnianej maski.

Czy Quaithe jest w jakikolwiek sposób związana z arcymaestrem Marwynem albo kultem R’hllora? Czy jest władczynią cieni? Czy jest rdzenną mieszkanką Asshai? I w końcu – jakie są jej prawdziwe intencje? To pytania na które odpowiedzi nie poznamy. Możemy natomiast odkryć sekrety jej wizji.

Przepowiednia z Qarth

Pierwsza długa rozmowa pomiędzy Daenerys Targaryen, a Quaithe z Cienia ma miejsce w Qarth. Zamaskowana Ashai’i tłumaczy Daenerys, iż powrót magii jest nierozerwalnie związany z powrotem smoków.

– Pół roku temu ten człowiek ledwie potrafił przywołać ogień ze smoczego szkła. Znał kilka sztuczek z proszkami i dzikim ogniem, co wystarczało, by przyciągnąć uwagę tłumu, podczas gdy jego rzezimieszki wykonywały swą robotę. Potrafił chodzić po płonących węglach i sprawiać, że w powietrzu rozkwitały płonące róże, ale nie mógł nawet marzyć o wspinaniu się po płonącej drabinie, tak samo jak zwykły rybak nie złapie w sieci krakena. Dany spojrzała niespokojnie w miejsce, gdzie przed chwilą wznosiła się drabina z ognia. Zniknął już nawet dym, a ciżba rozchodziła się powoli, każdy w swoją stronę. Za chwilę niektórzy z nich przekonają się, że ich sakiewki są puste.
– A teraz?
– Teraz jego moce rosną, khaleesi, i to ty jesteś tego przyczyną.
– Ja? – Roześmiała się. – Jak to możliwe?
Kobieta podeszła bliżej i dotknęła dwoma palcami nadgarstka Dany. – Jesteś przecież Matką Smoków, nieprawdaż?
—Starcie królów—

Najistotniejsze jest jednak to co następuje potem. Quaithe ostrzega Daenerys przed miastem w którym obie się znajdują. Wieszczy też w jaki sposób księżniczka może osiągnąć swój cel.

– Musisz szybko uciekać z tego miasta, Daenerys Targaryen, gdyż w przeciwnym razie nigdy już go nie opuścisz. Dany wciąż czuła mrowienie w miejscu, gdzie dotknęła jej Quaithe.
– Dokąd powinnam się udać? – zapytała.
– Żeby dotrzeć na północ, trzeba zmierzać na południe. Żeby znaleźć się na zachodzie, powinno się podążać na wschód. Żeby iść naprzód, należy się cofać, a żeby dotknąć światła, musi się przejść przez cień.
Asshai – pomyślała Dany. Chce, bym wyruszyła do Asshai.
– Czy Asshai’i dadzą mi armię? – zapytała. – Czy znajdę tam okręty? Co takiego jest w Asshai, czego nie znajdę w Qarthu?
– Prawda – odparła zamaskowana kobieta, po czym pokłoniła się i zniknęła w tłumie.
—Starcie królów—

Trudność w interpretacji tej konkretnej przepowiedni (czy może raczej – mądrości albo rady) wynika nie z jakiejś szczególnej zagadkowości, ale z faktu, iż George R.R. Martin  – moim zdaniem – spisał ją planując nieco inny od ostatecznego kształt powieści i nieco inny obrót wydarzeń. Najpierw chciałbym jednak powiedzieć Wam co, według mnie, miały pierwotnie znaczyć słowa Quaithe.

Uważam, że w tym wypadku najprostsza interpretacja jest najbardziej trafna. Quaithe daje Daenerys wskazówki, będące niczym innym jak stwierdzeniem prostego faktu. Planeta, na której leżą Westeros i Essos jest kulista. Dlatego właśnie sposobem dotarcia do tego, co w Qarth wydaje się być dalekim pólnocnym-zachodem, jest żegluga na południowy-wschód. Co więcej, Quaithe mówiąc „żeby dotknąć światła, musi się przejść przez cień” użyła terminów geograficznych. Wschodni kraniec Essos to Krainy Cienia. Z kolei najdalej wysuniętym na Zachód fragmentem Westeros jest Samotne Światło – wyspa na Morzu Zachodzącego Słońca będąca we władaniu Żelaznych Ludzi.

Okrążenie globu przez Daenerys byłoby niesamowitym zwrotem akcji, a jednocześnie pozwoliłoby jej dotrzeć do Westeros nie od południa, ale w pobliże najważniejszych wydarzeń – na Żelazne Wyspy i Północ.

Dlaczego zatem ta opcja miałaby być wykluczona? Otóż w czasie pisania Starcia królów GRRM planował zawrzeć całą historię w czterech książkach, ale wraz z rozwojem historii stworzony przez niego świat rozrastał się dosłownie i w przenośni. Kolejne prezentowane przez autora mapy zapełniały się nowymi miejscami. Dowiedzieliśmy się o istnieniu dwóch nowych kontynentów – Sothoryos i Ulthos. A Dany zmarnowała w Meereen tak wiele czasu, iż sama koncepcja „wyprawy w drugą stronę” zaczęła prezentować się dość absurdalnie. Zwłaszcza, że autor postanowił usunąć niesławną „pięcioletnią przerwę”, która miała oddzielać Nawałnicę mieczy od Uczty dla wron. No i w końcu także historia Daenerys znacząco się skomplikowała. Nagle „żeby iść naprzód, należy się cofać” stało się przepowiednią dotyczącą nie tyle geografii, co tożsamości samej Daenerys. Ta sama przepowiednia wypowiedziana w „Tańcu ze smokami” zawierała przecież dodatkowe pouczenie – „Pamiętaj, kim jesteś”.

A gdyby i tych argumentów było mało, nadzieję na to, że zobaczymy Asshai rozwiał sam George R.R. Martin, oznajmiając, iż miasto przy Cieniu nigdy nie pojawi się na kartach powieści. I o ile nie okaże się on kłamcą większym od Littlefingera, powyższa interpretacja przepowiedni jest błędna.

Co w takim razie oznaczają słowa Quaithe? Tak jak pisałem wcześniej, odnoszą się one bardziej do drogi, jaką Dany pokona najpierw w poszukiwaniu swej prawdziwej tożsamości („Żeby iść naprzód, należy się cofać”, „Pamiętaj, kim jesteś”), a potem podczas powtórnego podboju Qarth i Zatoki Niewolniczej. Tym razem, odrodzona na nowo Daenerys nie będzie marnowała sił na pozostawienie trwałego i sprawiedliwego systemu. Jej celem będzie zdobycie wystarczającej ilości okrętów, by uderzyć na Westeros połączonymi siłami Dothraków, Nieskalanych i kompanii najemniczych.

Przepowiednie z Meereen

Trzecie spotkanie Daenerys z Quaithe (po Qarth oraz sennej wizji na pokładzie Baleriona) miało miejsce w Meereen. Tym razem tajemnicza kobieta przekazała Daenerys zupełnie nową przepowiednię.

– Skąd się tu wzięłaś? Jak udało ci się ominąć strażników?
– Przybyłam w inny sposób. Twoi strażnicy mnie nie widzieli.
– Jeśli ich zawołam, zabiją cię.
– Przysięgną ci, że nikogo tu nie ma.
– Ale ty tu jesteś?
– Nie. Wysłuchaj mnie, Daenerys Targaryen. Szklane świece płoną. Wkrótce przybędzie biała klacz, a po niej inni. Kraken i czarny płomień, lew i gryf, syn słońca i smok komediantów. Nie ufaj żadnemu z nich. Pamiętaj o Nieśmiertelnych. Strzeż się perfumowanego seneszala.
– Reznaka? Dlaczego miałabym się go bać? – Dany wyszła z basenu. Strużki wody spływały jej po nogach, a na ramionach pojawiła się gęsia skórka od chłodnego, nocnego powietrza. – Jeśli pragniesz mnie przed czymś ostrzec, wyrażaj się jasno. Czego ode mnie chcesz, Quaithe?
– Pragnę wskazać ci drogę – odparła kobieta. W jej oczach odbijał się blask księżyca.
—Taniec ze smokami—

Powyższa przepowiednia jest tyleż interesująca, iż odsłania ona przed nami bardzo istotną cechę Quaithe. Podobnie jak Melisandre, Quaithe może popełniać błędy interpretacyjne. Przyjrzyjmy się jednak po kolei każdemu z elementów tej ostrzegawczej wizji, zaczynając od opisu nadchodzących postaci i wydarzeń.

• „Szklane świece płoną” – to niewątpliwie nawiązanie do faktu, iż maestrzy Cytadeli (przynajmniej Marwyn, a być może i inni) rozpoczęli odczytywanie przyszłości z obsydianowych świec.
• „Wkrótce przybędzie biała klacz” – Quaithe zapowiada nadejście dyzenterii, która istotnie przenosi się z Astaporu do Meereen.
• „Kraken i czarny płomień” – odniesienie do Victariona Greyjoya (herbem jego rodziny jest właśnie kraken) i Moqorro (czarnoskórego kapłana R’hllora) nadpływających wraz z flotą Żelaznych Ludzi.
• „Lew i gryf” – to oczywiście Tyrion Lannister i Jon Connington (nazywany Starym Gryfem)
• „Syn słońca i smok komediantów” – pod tymi określeniami kryją się odpowiednio Quentyn Martell i Aegon Targaryen (lub Blackfyre). Słońce to herb Martellów, a Quentyn jest synem głowy tego rodu. Z kolei określenie „smok komediantów” może podkreślać fałszywą tożsamość Aegona (w rzeczywistości nie Targaryena, ale Blackfyre’a) albo wskazywać na fakt, iż jest to smok manipulowany przez Varysa, dawnego komedianta. W oryginalne GRRM użył sformułowania „mummer’s dragon”, czyli w dosłownym tłumaczeniu „smok komedianta”. Nie powinniśmy się jednak przesadnie sugerować liczbą pojedynczą. W Westeros wyjątkowo bezczelne kłamstwo bywa nazywane „mummer’s farce”, czyli dosłownie „farsą komedianta”. Natomiast tłumacz uznał ze względów stylistycznych, że w języku polskim bardziej naturalnie brzmieć będzie „farsa komediantów”.

Pierwsza część przepowiedni zawiera przygotowane przez Quaithe zestawienie osób, które mogą stanowić dla Daenerys zagrożenie. Szczególnie warty podkreślenia jest tu błąd, który popełniła zamaskowana kobieta. Nie przewidziała ona tego, iż „gryf” oraz „smok komediantów” zawrócą z drogi i zdecydują się udać bezpośrednio do Westeros. Możemy więc ze sporą dozą pewności orzec, iż przepowiednie Quaithe obarczone są tym samym problemem co wizje lady Melisandre – prezentują mieszankę wydarzeń aktualnych i przyszłych, niejednokrotnie też ukazują wydarzenia w sposób symboliczny i metaforyczny.

To powiedziawszy, należy też zwrócić uwagę na to, że część przepowiedni już się sprawdziła. Biała klacz nadeszła i stanowi ogromny problem dla Meereen. Z kolei Quentyn Martell, na pozór zupełnie niegroźny „syn słońca”, doprowadził do – potencjalnie tragicznego w skutkach – uwolnienia Rhaegala i Viseriona.

Dalsza część przepowiedni zawiera przypomnienie o Nieśmiertelnych, co – jak możemy się domyślić – podkreśla wagę którejś z wizji doświadczonych przez Daenerys w Pałacu Pyłu. Na koniec zaś Quaithe ostrzega przed jeszcze jedną osobą (?) – „Strzeż się perfumowanego seneszala”.

Kim jest perfumowany seneszal? Kandydatów jest tu kilku. W tym jeden dość niespodziewany. Zanim jednak odpowiemy na to pytanie, musimy w pełni zrozumieć znaczenie terminu „seneszal”.

Urząd seneszala, to – przynajmniej pierwotnie – urząd zarządcy dworu królewskiego. Powstał w VIII wieku, po obaleniu Merowingów i przejęciu władzy w państwie Franków przez dynastię karolińską. Pepin Krótki, który sam przed wstąpieniem na tron sprawował funkcję majordoma Merowingów, postanowił zabezpieczyć swoją dynastię przed podobnym losem, zastępując majordomów pozornie słabszymi i mniej groźnymi seneszalami. Ale tak samo jak urząd majordoma, tak i urząd seneszala rozszerzał z czasem swoje kompetencje. W XII wieku seneszalowie zastępowali królów pod ich nieobecność, dowodzili wojskiem, sprawowali nadzór nad sądownictwem, administracją domeny królewskiej oraz administracją dworską. Urząd seneszala został też połączony z urzędem cześnika, co oznacza, iż seneszal odpowiadał za serwowane królowi pokarmy oraz napoje, a także podawał władcy kielich.

Co więcej, niektórzy książęta powoływali własnych seneszali. Po włączeniu ziem książęcych do domeny królewskiej ci „seneszalowie książęcy” zachowali swoje urzędy, aczkolwiek w zmienionej formie. Stali się urzędnikami administracji terytorialnej. Mianem seneszala określano też zastępcę wielkiego mistrza w zakonach rycerskich. I jakby tego było mało jest jeszcze jeden sposób odczytania znaczenia tego terminu. Można sięgnąć po jego łaciński źródłosłów. Seneszal to przecież „senior scholaris” czyli „najstarszy uczeń” lub… „najstarszy gwardzista”.

Spójrzmy więc kto, w praktyce, pasuje do określenia „perfumowany seneszal”.

• Reznak mo Reznak – seneszal dworu Daenerys Targaryen, noszący intensywne perfumy.
• Shakaz mo Qandak – były urzędnik dworski Daenerys Targaryen, dowódca jej gwardii nazywanej „Golonymi Łbami”.
• Illyrio Mopatis – pełni funkcję magistra Pentos, odpowiadającą seneszalom książęcym. Nie wiemy nic o jego zapachu.
• Varys – wyperfumowany, choć jego funkcja pokrywała się z rolą seneszala w bardzo niewielkim stopniu.
• Arcymaester Theobald – aktualny seneszal Cytadeli. Nie wiadomo nic na temat jego zapachu.
• Arcymaester Marwyn – były seneszal Cytadeli. Płynie do Meereen na pokładzie „Cynamonowego Wiatru”.
• Ser Barristan Selmy – namiestnik królowej Daenerys, a zarazem jej najstarszy gwardzista. Nie wiemy nic o jego zapachu.
• Garth Tyrell – Lord Seneszal Wysogrodu, pachnie różami.
• Jon Connington – namiestnik Aegona. Nie wiemy nic o jego zapachu, ale jednym ze sposobów hamowanie rozwoju szarej łuszczycy (którą Gryf jest zarażony) jest nacieranie ciała cytrynami.
• Salaesori Qhoran – statek, którym do Meereen podróżują Tyrion, Jorah Mormont i Moqorro. Nie dociera on do swego celu, ale jego nazwa stanowi nie lada wskazówkę.

– Powiedz mi, czy Selaesori Qhoran to był triarcha czy żółw?
Czerwony kapłan zachichotał.
– Ani jedno, ani drugie. „Qhoran” to… nie władca, ale ten, kto mu służy i pomaga, pomaga kierować sprawami. W Westeros powiedzielibyście „zarządca” albo „magister”.
Królewski namiestnik. To rozbawiło Tyriona.
– A „selaesori”?
Moqorro dotknął nosa.
– Wzbogacony o przyjemny zapach. Po waszemu pewnie wonny. Albo kwietny?
– A więc „Selaesori Qhoran” to w przybliżeniu znaczy „Śmierdzący Zarządca”?
– Raczej „Wonny Zarządca”.
Tyrion uśmiechnął się z przekąsem.
– Chyba zostanę przy słowie „śmierdzący”. Ale dziękuję za cenną lekcję.
—Taniec ze smokami—

Kim zatem jest pefrumowany seneszal? Jestem przekonany, że każda z wymienionych postaci (a także statek) stanowi dla Daenerys Targaryen zagrożenie. Niekoniecznie ze względu na złe intencje. Strzec należy się także tych, którzy nie życzą Daenerys źle. W końcu czyż Barristan Selmy, podejmując błędną decyzję dotyczącą aresztowania Hizdahra zo Loraqa, nie jest równie groźny dla Dany jak Synowie Harpii? A czy Tyrion Lannister, posiadający ogromną wiedzę o smokach i przekonany, iż Aegon jest Targaryenem nie jest – potencjalnie – takim samym „złodziejem smoków” jak Victarion Greyjoy?

George R.R. Martin celowo używa wyrażeń wieloznacznych. I przepowiednie Quaithe nie są jedynymi, co do których znaczenia będziemy spierać jeszcze długo po tym, jak światło dzienne ujrzy ostatnia część sagi. Ale przecież właśnie to czyni literaturę GRRM-a tak ciekawą.

A co do samej Quaithe, to mam wrażenie, że tę władczynię cieni z Asshai jeszcze zobaczymy. Być może już niedługo.

W ten oto sposób zakończyliśmy naszą podróż przez przepowiednie dla Daenerys Targaryen. Ale to przecież nie koniec wizji i przepowiedni, jakie poznaliśmy na kartach książek George’a R.R. Martina. Ba, to jeszcze nie jest półmetek Szalonych Teorii.

Już w niedzielę znajdziecie na naszej stronie ankietę, która pozwoli Wam wybrać temat następnego odcinka naszego cyklu. Poza tym, w przyszłym tygodniu będziecie mogli zapoznać się ze zaktualizowaną wersją analizy przepowiedni Plamy. Udało mi się odnaleźć w obłąkańczych piosenkach naszego ulubionego błazna parę nowych, ciekawych „smaczków”.

Ponadto, również w przyszłym tygodniu, na naszym kanale na youtube pojawią się dwa filmy poświęcone Grze o Tron oraz Pieśni Lodu i Ognia, niejako uzupełniające Szalone Teorie. Myślę, że przypadną Wam do gustu.

A jeśli nie zapoznaliście się jeszcze z pozostałymi tekstami z cyklu Szalone Teorie to tutaj znajdziecie ich indeks.

0

0