Czytamy Grę o Tron #35: Catelyn XI

To już prawie koniec naszej przygody z czytaniem “Gry o tron”. W gruncie rzeczy gdyby nie wieczorne prace modernizacyjne na naszym serwerze, to zabawa byłaby już zakończona. Ale ponieważ serwerowe chochliki zjadły nam kawałek tekstu, to będziecie musieli wrócić do nas jeszcze raz – po dokładkę z ostatniego rozdziału. Zapraszamy już jutro. Postaramy się podsumować cały cykl, wyciągnąć z niego wnioski i opowiedzieć Wam o tym którą książkę Martina będziemy analizować w dalszej kolejności (niestety nie będą to “Wichry zimy”…). A DaeL obiecał, że przejrzy błędy z poprzednich odcinków. Bo nieładnie tak narzekać na tłumacza, jak się samemu nie poprawia własnych błędów.
Miłej lektury i do zobaczenia jutro.
DaeL i Lai

Catelyn XI [71]

Miejsce akcji: Riverrun

Po rozbiciu wojsk Lannisterów w Bitwie Obozów, chorąży Robba i jego pani matka wpływają do Riverrun. Dotarły do nich wieści o egzekucji Neda. Catelyn powtarza sobie, że musi być silna. Edmure wita siostrę, składa jej kondolencje oraz obiecuje, że zemszczą się na Lannisterach. Po powitaniu prowadzi ją do samotni ich umierającego ojca. Lord Hoster jest na tyle przytomny, że rozpoznaje córkę. Lady Catelyn opowiada mu o bitwach i schwytaniu Królobójcy. Hoster Tully jest dumny ze swego wnuka. Pyta o Lysę i Czarną Rybę, wytykając bratu, że nadal się nie ożenił. Lord Hoster chce zobaczyć się z Robbem, a Cat nalega, by przyjął również Bryndena.

Po zaśnięciu pana ojca Catelyn rusza na poszukiwanie swego syna. Blackfish mówi, że Robb poszedł gdzieś z Theonem. Greyjoy opowiada ludziom Tullych o Szepcącym Lesie – na pytanie Catelyn kieruje ją do bożego gaju. Lady Stark odnajduje syna modlącego się z chorążymi. Gdy czeka na nich, powracają wspomnienia z dzieciństwa i młodości w Riverrun, zabaw z bratem i Petyrem Baelishem.

Robb zwołuje naradę wojenną – z południa nadeszły wieści o koronacji Renly’ego. Lordowie północy i dorzecza długo spierają się i kłócą, jak postąpić po śmierci Eddarda Starka. Marq Piper proponuje wyruszyć na zachód ku Casterly Rock, Tytos Blackwood pogoń za lordem Tywinem maszerującym na Harrenhal, z kolei Jason Mallister radzi nie ruszać się z pozycji i łupić linie zaopatrzeniowe Lannisterów. Wieści o pretensjach Renly’ego wprowadzają dodatkowe zamieszanie – Stannis jest starszy, a dzieci Roberta uznawane są za prawowitych następców Żelaznego Tronu. Mimo tego Jonos Bracken sugeruje by przystać do króla Renly’ego, z kolei Stevron Frey proponuje zawieszenie broni z Lannisterami i oczekiwanie na rozstrzygnięcie się konfliktu między Renlym a Żelaznym Tronem. Głos zabiera Catelyn, która chciałaby odzyskać córki i zawrzeć pokój. Jej argumenty zbija Blackfish, który stwierdza, że pokój z Lannisterami byłby tylko tymczasowy. Pozostali lordowie i jej syn nie przystają na pertraktacje. Obawiają się, iż okażą się zdrajcami niezależnie od tego, czy zwycięży Lew, czy Jeleń. Protestują, wspominając poległych. Nie chcą zaakceptować Joffreya jako króla. W końcu dyskusję ucina Greatjon Umber, który wstaje i oznajmia, iż żaden z południowych monarchów nie zna Północy, kurhanów, Muru czy wilczego lasu. Jedyny król, przed którym Greatjon złoży hołd, to Król Północy. Pozostali lordowie (także z dorzecza) wstają i składają miecze u stóp Robba, którego ogłaszają swoim suwerenem.

Riverrun.

Postaci występujące w rozdziale:

  • Catelyn Tully (postać główna)
  • Król Robb Stark
  • Szary Wicher
  • Edmure Tully
  • Hoster Tully
  • Brynden “Blackfish” Tully
  • Galbart Glover
  • Jason Mallister
  • Greatjon Umber
  • Jonos Bracken
  • Karyl Vance
  • Lyman Darry
  • Maege Mormont
  • Marq Piper
  • Rickard Karstark
  • Robin Ryger
  • Stevron Frey
  • Theon Greyjoy
  • Tytos Blackwood
  • Utherydes Wayn

Postaci wspomniane w rozdziale:

  • Eddard Stark
  • Petyr Baelish
  • Lannisterowie: Tywin, Tyrion, Jaime
  • Brandon Stark
  • Lysa Arryn
  • Robert Słowiczek Arryn, prawdziwy Namiestnik Wschodu
  • Bethany Redwyne, niedoszła żona Czarnej Ryby
  • lord Rowan z Goldengrove i jego trójka dzieci
  • dziewczyna od Brackena
  • trzy córki/wnuczki Waldera Freya
  • maester Vyman
  • Bran, Arya i Sansa Stark
  • Jeyne Poole
  • osiemnastoletnie służące z Winterfell
  • Król Renly Baratheon
  • Król Robert Baratheon
  • Stannis Baratheon, Jedyny Prawdziwy Król
  • ojciec Karyla Vance’a, który poległ pod Złotym Zębem
  • Harrion (w niewoli), Torrhen i Eddard Karstark
  • Roose Bolton
  • Walder Frey
  • Helman Tallhart
  • Cersei Lannister
  • Tommen i Joffrey Baratheon (znany szerzej jako Dobry Król Joffrey)
  • Kevan Lannister

Bitwy i starcia:

  • spalanie Kamiennego Płotu przez Gregora Górę Clegane’a

Kto zmarł w rozdziale?

  • prostaczkowie z okolic Kamiennego Płotu
KING IN THE NORTH!

Czego się dowiedzieliśmy?

  1. Catelyn wydaje się, iż upłynęło tysiąc lat, od chwili gdy wypływała w podróż do Winterfell z maleńkim Robbem na rękach.
  2. Żołnierze i służba na murach wznoszą okrzyki na cześć Robba, Winterfell i Catelyn.
  3. Lady Stark boleśnie odczuwa stratę Neda.
  4. Tytos Blackwood i Edmure Tully oczekują na schodach na Catelyn, Robba i lordów północy przybywających w łodziach.
  5. Theon przenosi Catelyn z łodzi na suchy grunt. Kobieta zauważa, że jej brat został raniony w szyję.
  6. Gdy Edmure prowadzi siostrę do samotni ich ojca, Catelyn pyta o stan zdrowia lorda Tully. Hoster leży złożony niemocą od dwóch lat (vide: rozdział Catelyn V). Zdaniem maestera nie pożyje zbyt długo. Hoster zakazał synowi wysyłać informację o chorobie. Nie chciał, by wiadomości wyciekły – obawiał się ataku wrogów, m. in. Lannisterów.
  7. Catelyn obwinia się o wywołanie wojny – “Wszystko przez ciebie, przez ciebie, podszeptywał jej głos. Gdybyś nie uwięziła karła…”
  8. Donżon, w którym mieściła się samotnia Hostera, jest trójboczny – podobnie jak całe Riverrun.
  9. Maester Vyman przyrządza senne wino i makowe mleko dla lorda Tully.
  10. Hoster widział atak wojsk północy i dorzecza na obozy Lannisterów.
  11. Lord Hoster usłyszawszy, że w bitwie uczestniczył Blackfish, pyta o Lysę. Gdyby wojska Doliny dołączyły do armii Robba, Lannisterowie przegraliby Wojnę Pięciu Królów. Niestety, manipulacje Petyra Baelisha odizolowały Dolinę Arrynów od działań wojennych.
  12. Hoster pyta, czy jego młodszy o pięć lat brat ożenił się wreszcie. Bethany Redwyne była kandydatką na żonę dla Blackfisha. Jednak on odrzucił narzeczoną, która poślubiła lorda Rowana z Goldengrove i urodziła mu troje dzieci. Innymi partiami, które Hoster przedstawił bratu, były: dziewczyna od Brackena, któraś z trzech córek/wnuczek lorda Freya.
  13. Blackfish nie wierzy, by jego brat kiedykolwiek odpuścił mu dziewczynę Redwyne’ów.
  14. Theon opowiada zbrojnym z garnizonu Riverrun o bitwie w Szepczącym Lesie.
  15. Robb i lordowie północy modlą się w bożym gaju. W Riverrun rosną sekwoje i wiązy. Twarz wyrzeźbiona w pniu czardrzewa wyraża smutek.
  16. Obserwując Robba i jego chorążych klęczących w bożym gaju, Catelyn zastanawia się, do jakich bogów ona modli się obecnie.
  17. Niecne siostry Tully uwodziły młodego Petyra Baelisha w altance. Przez nie chłopak sprawił w kolejnych latach sporo problemów.
  18. Zuchwały Petyr ciągle popadał w kłopoty. Poza tym nieustannie żuł miętę z bożego gaju. Pewnie na wypadek, gdyby miał się całować z Catelyn.
  19. Catelyn zastanawia się, czy jej syn całował kiedyś Jeyne Poole albo którąś ze służących.
  20. Przyjaźnie zawarte podczas Wojny Dziewięciogroszowych Królów dały początek sojuszom i planom zmian – południowe ambicje mogły położyć kres panowaniu Aerysa II Szalonego Króla. Również podczas tej wojny Hoster Tully poznał ojca Petyra Baelisha.
  21. Robb otrzymał wieści o koronacji Renly’ego w Wysogrodzie. Catelyn sądziła, że to Stannis zażąda korony Roberta.
  22. Wieść o zwycięstwie pod Riverrun dotarła do rozproszonych lordów znad Tridentu, co skłoniło ich do powrotu.
  23. Syn Raymuna Darry’ego jest w wieku Brana.
  24. Nienawiść pomiędzy Brackenami i Blackwoodami jest wiecznie żywa, bez względu na okoliczności. Lord Bracken siada możliwie najdalej od lorda Blackwooda (pana na Raventree Hall).
  25. Lord Karstark po śmierci synów przypominał człowieka z koszmaru, z brudną potarganą brodą i ponurym spojrzeniem.
  26. Roose Bolton przegrupował piechotę północy. Helman Tallhart i Walder Frey wciąż siedzieli w Bliźniakach.
  27. Armia lorda Tywina zmierza ku Harrenhal. W Westeros panuje obecnie dwóch królów.
  28. Wielu spośród zgromadzonych na naradzie pragnęło stawić czoła Tywinowi, Marq Piper chciał ruszyć ku Casterly Rock. Jason Mallister sugeruje wstrzymanie się z działaniem, Blackwood chce iść na Harrenhal, Bracken sugeruje hołd lenny i marsz na południe, ku Renly’emu.
  29. Marq Piper ma świeże wiadomości o siłach popierających Renly’ego – Wysogród i Krainy Burzy przysięgły wierność młodszemu z Baratheonów. “Dornijczycy nie będą się ociągać”. Piper brzmi jakby miał od kogoś dobrze sprawdzone niusy.
  30. Gdyby scenariusz Pipera “jeśli Arrynowie się ruszą” miał miejsce, Casterly Rock miałoby przeciwko sobie 6 z Siedmiu Królestw. Najwyraźniej nikt nie bierze pod uwagę Żelaznych Wysp i Krain Korony. Oraz Krain za Murem. Oraz Skagosów. I Stopni. I połowy Reach (m. in. Hightowerów).
  31. Robb swoim zamiłowaniem do prawa przypomina Catelyn Neda, co nie wróży dobrze.
  32. Stevron Frey proponuje zawieszenie broni i wymianę jeńców. Zostaje zakrzyczany.
  33. Jedyny pokój, jaki Robb chce zaoferować Lannisterom, to miecz. Jednakże (!) na początku “Starcia Królów” wyśle on ser Cleosa do Królewskiej Przystani z warunkami zawarcie ugody.
  34. Cat chciałaby wrócić do Winterfell i zobaczyć ślub Robba.
  35. Blackwood przyznaje rację Brackenowi, który zgadza się z Blackfishem i Karstarkiem.
  36. Prawdziwą narzeczoną Robba Starka była wojna/miecz leżący na stole.
  37. Greatjon wspomina kwestię poślubienia smoków. Co ciekawe to nie błąd tłumaczenia (choć jest ono nieco niezgrabne), tego samego sformułowania użył GRRM. A jednak historia ŚLiO nie zna ani jednego przypadku zawarcia małżeństwa pomiędzy Targaryenami a Starkami (pakt Lodu i Ognia podczas Tańca Smoków zakładał sojusz poprzez małżeństwo, ale ostatecznie Cregan ożenił się z Aly Blackwood).
  38. Wszyscy nazywają Robba Królem Północy, z wyjątkiem Maege Mormont, która chce być oryginalna i tytułuje go Królem Zimy.
  39. Trzeba oddać Martinowi, że scena, w której wszyscy krzyczą “King in the North” jest cudownie podniosła. Wlewa na nasze serca otuchę. Po prostu wiemy, że nasi bohaterowie pokonają wszystkie przeciwności i że czeka nas już niebawem happy end.
A ludzie dziwią się, że się nie ożenił.

Cytat/foreshadowing

  • Zapowiedź tego, że Catelyn Stark już nigdy nie zazna spokoju.

Wzruszający to był widok, lecz ona nie odczuwała radości. Zastanawiała się, czy jeszcze kiedyś jej serce poczuje ulgę. Och, Ned…

  • Freyowie ciągle kombinują.

– Cóż takiego posiada lord Stannis, co kazałoby nam odrzucić to wszystko?
– Prawo. – Robb nie dawał za wygraną. Catelyn pomyślała, że w tej chwili bardzo przypomina jej ojca.
– Radzisz więc stanąć po stronie Stannisa?
– Nie wiem – przyznał Robb. – Modliłem się o radę, lecz bogowie mi nie odpowiedzieli. Lannisterowie zabili mojego ojca za zdradę. Wszyscy wiemy, że to kłamstwo, lecz jeśli Joffrey jest prawowitym Królem, a my wystąpimy przeciwko niemu, wtedy nas uznają za zdrajców.
– Mój ojciec pan radziłby zachować ostrożność – przemówił sędziwy ser Stevron, a na jego ustach pojawił się przebiegły uśmiech Freyów. – Czekać. Niech obaj królowie zagrają o tron. Kiedy skończą walczyć, złożymy hołd zwycięzcy albo staniemy przeciwko niemu; tylko wtedy możemy podjąć decyzję. Wiedząc, że Renly zbroi się, lord Tywin chętnie przystałby pewnie na zawieszenie broni… i będzie liczył na bezpieczny powrót syna. Dostojni lordowie, pozwólcie, bym udał się do niego do Harrenhal i uzgodnił dogodne warunki ugody i okupów…
Jego głos utonął w fali okrzyków oburzenia. – Tchórz! – zagrzmiał Greatjon.

  • Argumenty Catelyn trafiły kulą w płot.

– Pokój – odezwał się jej wuj Brynden. – Pięknie, moja pani, ale na jakich warunkach? Nie można przerabiać miecza na lemiesz, skoro rano znowu trzeba go przekuć na miecz.
– Po co umarli Torrhen i Eddard, jeśli miałbym wrócić do domu tylko z ich kośćmi? – spytał Rickard Karstark.
– Prawda – powiedział lord Bracken. – Gregor Clegane spustoszył moje pola, wybił moich ludzi i puścił z dymem Kamienny Płot. Miałbym teraz klękać przed tymi, którzy go wysłali? Po cośmy walczyli, skoro wszystko ma zostać tak jak dawniej?
Lord Blackwood przyznał mu rację, co zdumiało i zasmuciło Catelyn. – Nawet jeśli zawrzemy pokój z królem Joffreyem, czy nie zostaniemy uznani za zdrajców wobec króla Renly’ego? Co będzie z nami, jeśli jeleń zwycięży lwa?

  • Dziwaczna kwestia “poślubienia smoków”.

– Moi lordowie! – zawołał, a jego głos odbił się echem wysoko między krokwiami. – Oto, co myślę o dwóch królach! – powiedział i splunął. – Renly Baratheon nic mnie nie obchodzi, podobnie jak Stannis. Dlaczego mieliby sprawować nade mną rządy z jakiegoś kwiecistego tronu w Wysogrodzie albo Dorne? Co oni wiedzą o Murze, wilczym lesie czy kurhanach Pierwszych Ludzi? Nawet ich bogowie są źli. Niech Inni wezmą Lannisterów, ich też mam dość. – Sięgnął za plecy i wyciągnął z pochwy swój ogromny miecz. – Dlaczego my nie mielibyśmy znowu sprawować rządów? My poślubiliśmy smoki, a one już wymarły! – Wskazał mieczem na Robba. – Tutaj siedzi jedyny Król, przed którym zegnę kolano. – Król Północy! (…) Następna wstała Maege Mormont. – Król Zimy!

Szalona Teoria

Aktualny wygląd Rickarda Karstarka, w ujęciu fotorealistycznym.

Błędy w tłumaczeniu:

  • Oryginał: It was a stirring sight, yet it did not lift her heart. She wondered if indeed her heart would ever lift again. Oh, Ned . . .
    Tłumaczenie: Wzruszający to był widok, lecz ona nie odczuwała radości. Zastanawiała się, czy jeszcze kiedyś jej serce poczuje ulgę. Och, Ned…
    Na czym polega błąd? Widok był nie tyle wzruszający, co podniosły, ale nic nie było już w stanie podnieść ducha Catelyn.
  • Oryginał: Below the Wheel Tower, they made a wide turn and knifed through the churning water. The men put their backs into it. The wide arch of the Water Gate came into view, and she heard the creak of heavy chains as the great iron portcullis was winched upward.
    Tłumaczenie: Minąwszy Wieżę Koła, wykonali zwrot i pomknęli przez kipiący nurt. Wioślarze usilnie pracowali. Ich oczom ukazał się szeroki łuk Wodnej Bramy. Usłyszała zgrzytanie
    ciężkich łańcuchów, które ciągnęły do góry ogromną żelazną kratę.
    Na czym polega błąd? Ta “żelazna krata” ma swoją polską nazwę. To brona.
  • Oryginał: The bottom foot dripped brown mud on them as they passed underneath, the barbed spikes mere inches above their heads.
    Tłumaczenie: Z dolnego końca skapywały resztki brązowego błota, kiedy przepływali tuż pod zaostrzonymi palami.
    Na czym polega błąd? Łódź nie przepływałą pod żadnymi “zaostrzonymi palami”, tylko parę cali pod ząbkowanymi szpicami brony.
  • Oryginał: They passed beneath the arch and under the walls, moving from sunlight to shadow and back into sunlight. Boats large and small were tied up all around them, secured to iron rings set in the stone.
    Tłumaczenie: Przepłynęli pod łukiem bramy i pod murem; ze słońca w cień i znowu w słoneczny blask. Dookoła rozciągał się zamek. Mnóstwo łodzi, dużych i małych, czekało przywiązanych do żelaznych pierścieni umocowanych w kamieniu.
    Na czym polega błąd? Zdania “Dookoła rozciągał się zamek” nie ma w tekście oryginalnym.
  • Oryginał: At his side stood the Lord Tytos Blackwood, a hard pike of a man with close-cropped salt-and-pepper whiskers and a hook nose. His bright yellow armor was inlaid with jet in elaborate vine-and-leaf patterns, and a cloak sewn fromraven feathers draped his thin shoulders.
    Tłumaczenie: Towarzyszył mu lord Tytos Blackwood, wysoki, z krótko przystrzyżoną, szpakowatą brodą i zakrzywionym nosem. Jego jasnożółtą zbroję zdobiły liczne agaty tworzące wzór dzikiego wina. Jego szczupłe ramiona okrywał płaszcz uszyty z piór kruka.
    Na czym polega błąd? Nos Blackwooda był haczykowaty. Gagaty tworzące wzór wina zostały zamienione na agaty.
  • Oryginał: He looked worn and tired, battered by battle and haggard from strain. His neck was bandaged where he had taken a wound. Catelyn hugged him fiercely.
    Tłumaczenie: Wyglądał na bardzo zmęczonego trudami bitwy. Ranę na szyi miał przewiązaną bandażem. Catelyn uściskała go mocno.
    Na czym polega błąd? Oryginał opisuje Edmure’a dokładniej. Jest nie tylko zmęczony, ale również zmizerniały i poturbowany.
  • Oryginał: “Will that bring Ned back to me?” she said sharply. The wound was still too fresh for softer words.
    Tłumaczenie: – Ale czy to pozwoli mi odzyskać Neda… – odrzekła zdecydowanym głosem. Wydarzenia były zbyt świeże, jeszcze nie czas na łagodniejsze słowa.
    Na czym polega błąd? Oryginał mówi o świeżej “ranie” jaką była śmierć Neda. Podstawienie w tym miejscu słowa “wydarzenia” nie ma większego sensu.
  • Oryginał: Edmure escorted her up the water stair and across the lower bailey, where Petyr Baelish and Brandon Stark had once crossed swords for her favor. The massive sandstone walls of the keep loomed above them.
    Tłumaczenie: Edmure poprowadził Catelyn w górę schodów i przez niższy mur, gdzie kiedyś Petyr Baelish i Brandon Stark walczyli o jej względy. Masywne mury z piaskowca pochylały się wysoko nad nimi.
    Na czym polega błąd? Czy tłumacze nie mają w domach/miejscach pracy słowników? Edmure prowadzi Catelyn nie przez jakiś “niższy mur”, tylko dolny dziedziniec. Mury z piaskowca nie pochylały się, tylko górowały nad nimi.
  • Oryginał: They carried me to the gatehouse… watched from the battlements. Ah, that was beautiful…
    Tłumaczenie: Zanieśli mnie na mury nad bramą. Ach, jaki wspaniały widok…
    Na czym polega błąd? Dwa błędy. Po pierwsze – lord Hoster został zaniesiony na bramę warowną, nie na żadne “mury nad bramą”. Po drugie – brak fragmentu zdania mówiącego, że spoglądał na bitwę z blank.
  • Oryginał: When she returned to the lower bailey, Ser Brynden Tully stood on the water stairs with wet boots…
    Tłumaczenie: Kiedy wróciła na niższy mur, ser Brynden stał na schodach po kostki w wodzie…
    Na czym polega błąd? To jest obraz tak idiotyczny, że aż trudno go sobie wyobrazić. Z polskiego tłumaczenia wynikałoby, że Riverrun jest parę metrów pod wodą. Ale to oczywiście tylko niefrasobliwe tłumaczenie. Po pierwsze – wszystko dzieje się nie na “niższym murze”, tylko na dolnym dziedzińcu. Po drugie – Blackfish stał na “schodach wodnych” (czyli prowadzących do bramy wodnej), ale nie w wodzie po kostki, tylko po prostu w mokrych butach.
  • Oryginał: Her uncle’s craggy face showed his pain plain.
    Tłumaczenie: Oblicze jej wuja pociemniało.
    Jak powinno brzmieć tłumaczenie? Chropowata twarz jej wuja nie skrywała bólu.
  • Oryginał: “I am too old a soldier to believe that. Hoster will be chiding me about the Redwyne girl even as we light his funeral pyre, damn his bones.”
    Tłumaczenie: – A ja jestem zbyt doświadczonym żołnierzem, żeby w to uwierzyć. Hoster będzie mi wypominał tę dziewczynę jeszcze po zapaleniu jego stosu całopalnego.
    Na czym polega błąd? Nie wypominał, a strofował. Ponadto Blackfish kończy “lekkim przekleństwem”, które można przetłumaczyć jako “a niech go…”.
  • Oryginał: “He went with Greyjoy to the hall, I believe.”
    Tłumaczenie: – Zdaje się, że poszedł z Greyjoyem do środka.
    Na czym polega błąd? Do głównej sali, nie do środka. Scena ma miejsce na zamku, który ma kilka wież i budynków, więc mówiąc, że ktoś jest “w środku” niezbyt wiele wyjaśniamy.
  • Oryginał: The war council convened in the Great Hall, at four long trestle tables arranged in a broken square.
    Tłumaczenie: Rada wojenna zebrała się w Sali Tronowej, przybyli zasiedli przy czterech prowizorycznych stołach ustawionych w kwadrat.
    Na czym polega błąd? Rada zebrała się w wielkiej sali, nie sali tronowej (której przecież w Riverrun nie było, bo Tully nie byli królami). Stoły były długie, nie prowizoryczne.
  • Oryginał: Riverrun sat athwart the Lannister supply lines, Jason Mallister pointed out; let them bide their time, denying Lord Tywin fresh levies and provisions while they strengthened their defenses and rested their weary troops.
    Tłumaczenie: Jason Mallister zauważył, że Riverrun leży na linii dostaw zaopatrzenia Lannisterów, dlatego powinni dać odpocząć własnym wojskom, tym samym uniemożliwiliby Lannisterom uzupełnienie zapasów.
    Na czym polega błąd? Oprócz zapasów chodziło też o uniemożliwienie zaciągnięcia do armii świeżego rekruta z Krain Zachodu.
  • Oryginał: Joffrey is still Robert’s eldest trueborn son, so the throne is rightfully his by all the laws of the realm. Were he to die, and I mean to see that he does, he has a younger brother. Tommen is next in line after Joffrey.”
    “Tommen is no less a Lannister,” Ser Marq Piper snapped.
    “As you say,” said Robb, troubled. “Yet if neither one is king, still, how could it be Lord Renly?
    Tłumaczenie: Ale nie wiem, w jaki sposób czyni to królem Renly’ego, Joffrey wciąż pozostaje najstarszym prawowitym synem Roberta, tak więc zgodnie z prawem tron jemu się należy. Gdyby jednak umarł, do czego mam zamiar doprowadzić, ma młodszego brata. Tommen jest następny.
    – Tommen także jest Lannisterem – warknął ser Marq Piper.
    – To prawda – przyznał Robb zasmucony. – Ale nawet gdyby żaden z nich nie został Królem, dlaczego miałby nim być lord Renly?
    Na czym polega błąd? Fragment dotyczący Renly’ego z pierwszego zdania nie pochodzi z oryginalnego tekstu. Ser Marq Piper prychnął, nie warknął.
  • Oryginał: until Ned stood at my side once more . . . but he is gone, and hundred Whispering Woods will not change that. Ned is gone, and Daryn Hornwood, and Lord Karstark’s valiant sons,
    Tłumaczenie: dopóki nie zobaczyłabym Neda u mojego boku… Lecz on odszedł, podobnie jak Daryn Hornwood, dzielni synowie lorda Karstarka,
    Na czym polega błąd? Brakuje wtrąconego zdania “i setka Szepczących Lasów tego nie zmieni.”
  • Oryginał: They can keep their red castle and their iron chair as well.
    Tłumaczenie: Niech sobie zatrzymają swój czerwony zamek i Żelazny Tron.
    Na czym polega błąd? Greatjon nazywa Żelazny Tron żelaznym krzesłem.
  • Oryginał: bending their knees and shouting the old words that had not been heard in the realm for more than three hundred years, since Aegon the Dragon had come to make the Seven Kingdoms one . . . yet now were heard again, ringing from the timbers of her father’s hall:
    “The King in the North!”
    Tłumaczenie: klękając, wypowiadają głośno pradawne słowa, których nie słyszano w królestwie od ponad trzystu lat, odkąd Aegon Smok zjednoczył Siedem Królestw w jedno… a jednak znowu odbiły się echem od drewnianych ścian domu jej ojca:
    – Król Północy!
    Na czym polega błąd? Tłumacz chyba zapomniał, że scena dzieje się w kamiennej sali zamku. Słowa odbijają się nie od drewnianych ścian (bo te są z kamienia), tylko od drewnianych belek stropu. Za to można pochwalić tłumacza, iż nie poszedł drogą dosłownego tłumaczenia, i nie zaserwował nam “Króla na Północy”. W języku polskim “Król Północy” brzmi znaczenie lepiej.

 

-->

Lai / Mya Stone

https://smokadom.blogspot.com/

Kilka komentarzy do "Czytamy Grę o Tron #35: Catelyn XI"

  • 27 stycznia 2018 at 12:30
    Permalink

    z tymi smokami raczej chodziło po prostu o złożenie ślubów lennych

    Reply
    • DaeL
      27 stycznia 2018 at 12:43
      Permalink

      Ha! Właśnie że nie. Też tak na początku myślałem. Ale w wersji oryginalnej jest ewidentnie “it was the dragons we married”, a nie “it was the dragons we vowed to”.

      Reply
      • 27 stycznia 2018 at 13:16
        Permalink

        Może to po prostu taki westeroski idiom? Może mieć swoje korzenie w Erze Stu Królestw – np. gdy Gardenerowie włączyli Stare Miasto do Reach, unia została przypieczętowana małżeństwem, Lymonda Hightowera z córką Króla z Wysogrodu… albo gdy Kurhanowi Królowie z Barrowton złożyli hołd lenny Starkom… też towarzyszył temu ślub… albo gdy Starkowie pokonali ostatniego Króla Przesmyku (Marsh King) z Moat Cailin – podobna sytuacja miała również miejsce gdy Winterfell zwyciężyło Króla Wargów.

        * (do d*** z Fosą Cailin, to nie jest żadna Fosa tylko zamek typu motte-and-bailey – GRRM przyznał, że tworząc średniowieczne aspekty Westeros inspirował się książką ‘Życie w średniowiecznym zamku’ (Life in a Medieval Castle, Frances & Joseph Gies, 1974). Pierwszy rozdział tej (bardzo ciekawej) pracy to ‘Skąd pochodzą zamki’, gdzie jest szczegółowo opisana ewolucja fortec… castrum, motte-and-bailey, shell-keep, donjon…

        Czy wg. tłumacza ‘Gry’ Deepwood Motte to ‘Fosa w Głębokim Lesie’?

        Nie zbyt podoba mi się również ‘Koniec Burzy’, wolę ‘Kraniec Burzy’, bo lepiej oddaje podwójne znaczenie nazwy w orygnale (por. przylądek Land’s End).

        W każdym razie, przejęcie władzy/zawarcie unii/sojuszu przez małżeństwo wydaje się powszechne w historii Westeros…

        Reply
        • 27 stycznia 2018 at 18:53
          Permalink

          Greatjon mówił metaforycznie, nie chodzi o dosłowne poślubienie smoków to oczywiste! Czytając ten fragment nie miałem wątpliwości, to nie żaden błąd. Teraz już rozumiem badania z których wynika że większość Polaków nie umie czytać ze zrozumieniem….

          Reply
  • 27 stycznia 2018 at 12:39
    Permalink

    “W końcu dyskujse ucina Greatjon Umber”

    Reply
    • 27 stycznia 2018 at 13:02
      Permalink

      “Tłumaczenie: – A ja jestem zbyt doświadczonym żołnierzem, żeby w to uwierzyć. Hoster będzie mi wypominał tę dziewczynę jeszcze po zapaleniu jego stosu całopalnego.
      Na czym polega błąd?”
      no na czym polega? bo nic tu nie wpisaliscie ;<

      Reply
      • 27 stycznia 2018 at 13:05
        Permalink

        “Na czym polega błąd? Oprócz zapasów chodziło też o uniemożliwienie zaciągnięcia do armii świeżego rekruta z Krain Zachodu.”
        a nie rekrutów?

        Reply
        • DaeL
          27 stycznia 2018 at 13:42
          Permalink

          Zaciąg rekruta, zaciąg żołnierza, itd… – wiadomo, że nie chodzi o jednego, ale wyrażamy całość, przez wzmiankę o części składowej. To synekdocha, do tego bardzo popularna. Analogicznie mówimy, że “włos się jeży na głowie”, mimo, że chodzi nam o większą ilość włosów.

          Reply
  • 27 stycznia 2018 at 13:47
    Permalink

    Dael wypowiesz się na temat rzekomego oblężenia przez Lannisterów/Złotą Kompanie Winterfell z przecieków ? nie są to WW A nie wiadomo czy sytuacja dzieje się po czy przed Wielką Bitwą

    Reply
    • DaeL
      31 stycznia 2018 at 22:19
      Permalink

      Postaram się w przyszłym tygodniu odnieść się do większej ilości spoilerów.

      Reply
  • 27 stycznia 2018 at 15:48
    Permalink

    “inlaid with jet” chyba chodziło o gagaty https://pl.wikipedia.org/wiki/Gagat

    w sumie trochę tych gagatów w PLiO Martin wsadził – opis Alalyayi “The other had skin as smooth and black as polished jet…” – biżuteria Brana “Over his heart was his wolf’s-head brooch of silver and polished jet.” – Quhuru Mo ” had skin as black as polished jet. ” itd.

    Reply
  • 27 stycznia 2018 at 16:30
    Permalink

    Dael propo Meliski i twojej odpowiedzi w poprzedniej części. Za zły stan zdrowia Stannisa i jego wychudzenie na północy odpowiadają cienie? Myślałem, że mróz, trudy podróży i wojna. Jeśli tak to Stannis się jakoś z czasem zregeneruje? Czy już zawsze będzie wychudły i słaby?
    Jeżeli stan zdrowia Stannisa się pogarsza od używania cieni to:
    1.Czemu Meliska nie zrobi cieni z kogoś innego? To Stannis jest taki wyjątkowy, że tylko z niego się da? Czyżby potężna moc drzemiąca w naszym JPK znanym też jako jedyny i nie podważalny Azor Ahai?
    2.Czy Meliska wiedziała o tym, że cienie tak zadziałają na Stannisa? Jeśli tak to dlaczego marnowała taką op moc na jakiegoś wypierdka z garnizonu zamiast na kogoś naprawdę ważnego?
    3.Czy przed cieniem dało się jakoś bronić? Czy jeżeli znajdzie się w twoim pobliżu to już pewna śmierć? Bo jeśli nie to to jest lepsze niż ludzie bez twarzy. Naprawdę przegięta moc. No chyba, że tłumaczona potęgą drzemiącą w JPK. To wtedy jestem wstanie to kupić 😀

    Poza tym to wpatrywanie się Stannisa w ognie. Czyżby nasz król zaczynał ogarniać moce R’hllora i widzieć tam różne rzeczy? Masz jakiś pomysł co on tam widzi?

    Sory za zasyp pytań ale masa rzeczy w PLIO mnie ciekawi, a wiem, że masz olbrzymią wiedzę w temacie 😀

    Reply
    • 27 stycznia 2018 at 18:27
      Permalink

      Mellisandre może tworzyć cienie z innych ludzi, proponowała to w książce Davosovi i Jonowi, więc nie chodzi tu o królewską krew. Podejrzewam, że ma to związek z “byciem po stronie Rhllora” czyli byciem po stronie (w jej mniemaniu) dobra. Przynajmniej tak interpretuję to po jej rozmowie z Davosem. Dlatego nie ryzykuje z każdym, który jej się napatoczy, bo nie jest ich pewna. Meliska wiedziała na pewno o tym, jak stworzenie cienia działa na istoty żywe, jednak zabicie jak to nazwałeś “wypierdka z garnizonu” pozwoliło Stannisowi zdobyć silną twierdzę i błyskawicznie ruszyć na stolice bez strat własnych- takżę to było istotne. Przed cieniami na pewno da się bronić- wystarczy wspomnieć, że Mellisandre musiała dostać się bezpośrednio do Końca Burzy, bowiem magia zawarta w murach twierdzy nie pozwalała na wysłanie cienia. Z pewnością są pewne artefakty, które działają tak samo. Stannis widział w ogniach Innych raz, być może z powodu magii Mellisandre, a być może rzeczywiście zaczął coś dostrzegać. Być może również było więcej takich przypadków, ale znamy tylko jeden.

      Reply
      • 27 stycznia 2018 at 19:34
        Permalink

        “proponowała to w książce Davosovi i Jonowi, więc nie chodzi tu o królewską krew.”
        Naprawdę? Z Davosem coś mi świta ale nie pamiętam dokładnie. Widocznie czas by odświeżyć sobie sagę. Możecie przypomnieć kogo za pomocą cienia Davosa chciała zabić? I czemu Davos odmówił?

        Reply
      • 27 stycznia 2018 at 19:36
        Permalink

        “Stannis widział w ogniach Innych raz,”
        W pokazanym fragmencie wichrów zimy Stannis regularnie dogląda swoje ognie, a część obozowiczów zastanawia się co tam widzi.

        Reply
        • 27 stycznia 2018 at 23:57
          Permalink

          Patrzeć to patrzył i wcześniej, natomiast nie ma mowy o jego innych wizjach, wobec czego nasuwa się pytanie, jaki miała udział w tej jedynej znanej nam wizji Mellisandre. Odnosząc się do Davosa i Jona to nie wiadomo na kogo miała by taki cień posłać, jedynie podczas rozmowy z Davosem wyraźnie sugeruje możliwość stworzenia takiego widma poprzez stosunek seksualny z nim, a z Jonem sugestia jest mniej wyraźna, chociaż także można ją tak odczytać. Rozmowa z Davosem ma miejsce po jego uwięzieniu i osadzeniu w ciemnicy, natomiast z Jonem już podczas pobytu na Murze.

          Reply
    • 27 stycznia 2018 at 20:08
      Permalink

      W raczej niekanonicznym Game of Thrones od Cyanide Studio(coś tam GRRM pomagał przy scenariuszu)

      Spoiler! Pokaż
      Reply
    • DaeL
      31 stycznia 2018 at 22:28
      Permalink

      Pada w książkach zdanie, że Melisandre nie może już użyć Stannisa do stworzenia następnego cienia, bo mogłoby to go zabić. Poza tym stan fizyczny Stannisa wyraźnie pogarsza się po stworzeniu cieni. Co do pozostałych pytań:
      1. Proponowała Davosowi i Jonowi. Możliwe, że konieczna jest zgoda drugiej strony 🙂
      2. Na pewno wiedziała, bo zdaje sobie sprawę z tego, że nie może stworzyć trzeciego. Zabicie Renly’ego miało sens, co do Cortnaya Penrose’a można debatować.
      3. Jak wspomniał Maniek – mury Końca Burzy wydają się być całkiem niezłą zaporą. Czyli jakaś magia może cienie odpierać.
      Co do ogni – nie wiem. Może chce się w ten sposób porozumieć z Melką? Na pewno nie działa to w dwie strony, bo Melka gapi się w ogień pragnąć zobaczyć Azor Ahaia, a jak na złość widzi tylko Jona. Pewnie jakieś zakłócenia odbiornika i dlatego tak śnieży… 😉

      Reply
  • 27 stycznia 2018 at 17:08
    Permalink

    “Marq Piper ma świeże wiadomości o siłach popierających Renly’ego – Wysogród i Krainy Korony przysięgły wierność młodszemu z Baratheonów.”
    Szczegół ale… Czy zamiast krainy korony nie powinno być krainy burzy? Ziemie koronny chyba były podległe Żelaznemu tronowi przez cały czas.
    Swoją drogą gdzie podczas wojny 5 królów podziewały się wojska korony? Nic nie słyszmy o tym, żeby brały udział w wojnie ze Starkami i Dorzeczem. Można to tłumaczyć tym, że broniły KP przed braćmi Roberta ale podczas samej obrony przed Stannisem, słyszymy o tym, że KP broniona jest tylko przez złote płaszcze i nieliczny garnizon Lannisterów. Gdzie się podziewały więc przez cały ten czas podziewały wojska wasali KP?

    Reply
    • 27 stycznia 2018 at 17:11
      Permalink

      Nie potrzebnie dwa razy podziewały w ostatnim zdaniu. Ech szkoda, że nie dodaliście na swojej stronie opcji edycji komentarzy.

      Dopowiadając jeszcze do komentarza, Joffrey gdy planuje swój wymarsz przeciwko Starkom wspomina tylko o zabraniu ze sobą złotych płaszczy. Krainy Korony serio nie posiadają żadnych wasali ani żadnej armii którą można by zebrać poza złotymi broniącymi KP?

      Reply
    • 27 stycznia 2018 at 17:39
      Permalink

      Rody Krain Korony:

      * Bar Emmon – poparli Stannisa
      * Blount – raczej Joffreya, ale z tego co o nich słyszeliśmy, to raczej pomniejszy ród
      * Boggs – ze Szczypcowego Przylądka, raczej nie darzą Lannisterów miłością, znani z wierności Targaryenom
      * Brune z Brownhollow – ze Szczypcowego Przylądka
      * Brune z Dyre Den – boczna, rycerska odrośl Brune’ów
      * Buckwell – ser Jarman dołączył do Nocnej Straży, zapewne z tego samego powdu co Alliser Thorne, raczej nie zamierzali oddawać życia w obronie wnuka człowieka, który zesłał ich krewnego (być może samego lorda) na Mur
      * Byrch – ser Balman to mąż Falyse Stokeworth, zapewne w teorii poparli Joffreya, tak jak Stokeworthowie
      * Bywater – ser Jacelyn służył jako Dowódca Straży Miejskiej, ale wiemy, że pochodził z ubogiej bocznej linii. Co robili jego krewni? Nie wiemy.
      * Cargyll – żyli jeszcze za czasów Turnieju na Błoniach Ashford (ser Clarence), ale możliwe, że wymarli do czasów akcji PLIO

      * Cave – wiemy o nich tylko tyle, że jeden Cave służył w Gwardii za Targaryenów… lojaliści?
      * Celtigar – potężny ród, poparli Stannisa
      * Celsted – wypadli z łask po tym jak Lord Qarlton sprzeciwił się Aerysowi, być może wymarli. Podpadli i rebeliantom i koronie, więc nawet jeśli przetrwali, to nie są potężni
      * Chyttering – Stannis!
      * Crabb – Targaryen!
      * Cressey – ?
      * Dargood, Darke, Darkwood – podupadli
      * Darklyn – RIP
      * Edgerton – ?
      * Farring – Stannis!
      * Follard – Stannis (zapewne dlatego, że Dick Follard wylądował na Murze, pewnie przez Tywina)
      * Gaunt – ?, ser Gwayne był Gwardzistą Aerysa, zginął w Duskendale
      * Hardy – ?, ale chyba Targaryen, bo są z przylądka. Znany jest tylko jeden członek, niejaki Lord Lucifer.
      * Harte – Joffrey, ser Elwood ginie nad Czarnym Nurtem
      * Hayford – Joffrey, ale osatatnia z tego rodu ma roczek

      * Hogg – ser Amory Lorch chyba nie widział nigdy mapy, bo myślał, że jest jeszcze w Dorzeczu i najechał Hoggów, co raczej nie sprawiło, że zapałali miłością do Joffreya
      * Hollard – ser Dontos
      * Kettleblack – Joffrey, a raczej Cersei
      * Langward – ?, ale chyba Stannis
      * Mallery – dość potężny ród, ale raczej nie lubią Joffreya i Lannisterów – lord Lothar Mallery zginął z ręki Góry, był jednym z przywódców wyprawy Berica Dondarriona i Thorosa z Myr
      * Manning – chyba Stannis, mają herb związany z morzem
      * Massey – Stannis (warto zauważyć, że ser Wallace Massey jest na Murze)

      *Pyle – być może wymarli
      * Pyne – ze Szczypcowego Przylądka, służyli w Gwardii za Targaryenów
      * Rambton – Stannis
      * Rollingford – ?
      * Rosby – Joffrey, ale ich zamek jest okupowany przez Złote Płaszcze ukrywające Tommena
      * Rykker – ser Jaremy trafił na Mur przez Tywina, ale później Lord Renfred Rykker dołączył do Tarly’ego
      * Slynt – Lannister
      * Staunton – służyli Aerysowi i nieźle na tym wychodzili, aż do Spląrowania Przystani
      * Stokeworth – przysłali żołnierzy do KL
      * Sunglass – Stannis

      Reply
      • 27 stycznia 2018 at 17:40
        Permalink

        * Thorne – ser Allisera wysłał na Mur Tywin
        * Velaryon – Stannis
        * Wendwater – w Wendwater cumowała flota Stannisa płynąca z Krańca Burzy do KL, więc nawet jeśli byli stronnikami Joffreya, nie mieli zbyt wiele do gadania

        Lannisterowie mają wyjątkowy talent robienia sobie wrogów… Splądrowanie Przystani nie zostało zapomniane. Korona pamięta?

        Reply
    • DaeL
      27 stycznia 2018 at 20:19
      Permalink

      To jest naturalnie mój babol, chodziło o Krainy Burzy.
      Krainy Korony są militarnie najsłabszym regionem Siedmiu Królestw. Lordbluetiger to bardzo dobrze rozpisał, a w największym skrócie to wygląda tak, że istotniejsze rody były podzielone, część popierała Stannisa, część Lannisterów.

      Reply
      • 27 stycznia 2018 at 20:26
        Permalink

        Jeżeli część popierała Lannisterów to znaczy, że jakieś ich siły broniły KP? Bo z tego co pamiętam to nie byli wspomniani. I dlaczego Joffrey mówiąc o wymarszu do Dorzecza o nich nic nie wspomniał?
        Swoją drogą jeżeli krainy koronny są serio takie słabe to z czego Rhaegar wytrzasnął armię którą wydał bitwę Robertowi? Zachód i żelaźni byli wtedy neutralni. Dolina, dorzecze i północ popierała Roberta. Siły Wysogrodu oblegały Koniec burzy. Skąd wziął armię która poszła nad Trident jeżeli nie ziem koronnych?

        Reply
        • 27 stycznia 2018 at 21:16
          Permalink

          W ‘Starciu’ pojawia się wzmianka o tym, że do Królewskiej Przystani przybył odział ze Stokeworth, a w ‘Uczcie’ Lord Rykker towarzyszy z wojskiem Randyllowi Tarly’emu w Stawie Dziewic…

          Krainy Korony nigdy nie były militarną potęgą, wg. pewnych na wpół kanonicznych wypowiedzi mogą wystawić 10 – 15 000 żołnierzy, + Straż Miejska Królewskiej Przystani. Jest również Flota Królewska, której większą część kontroluje Stannis, ale Joffreyowi pozostała dość liczna flota około 45 okrętów królewskiej floty, kilkadziesiąt przejętych statków handlowych i rybackich (+5 okrętów eskorty Myrcelli). Zakładam, że łącznie załogi tych okrętów to kolejne 7 500 – 10 000 ludzi…

          Pod Tridentem Rhaegar dysponował 40 000 ludzi, z czego:
          – 10 000 to Dornijczycy, dowodzeni przez księcia Lewyna Martella

          – 30 000 to połączony kontyngent z Reach, Krain Burzy, Dorzecza i Doliny
          jak się spojrzy na mapę, to widzać, że obecność żołnierzy z tych regionów jest dość logiczna – w końcu, pod Krańcem Burzy Mace ma ze sobą rody z południowo-centralnej części Reach (Redwyne, Rowan), a wschodnia granica tej krainy leży bardzo blisko KL, w okolicy Tumbleton. Podobnie, część Królewskiego Lasu i górny bieg Wendwater to już Krainy Burzy… wojska lojalistów z tych okolic raczej nie udały się pod Kraniec Burzy albo Kamienny Sept, tylko do KL. Albo lojaliści z Dorzecza… Darry, Mooton, Goodbrook, Ryger…
          Niedobitki z Bitwy Dzwonów…

          Zapewne Krainy Korony poniosły znaczące straty podczas Splądrowania Przystani… broniło jej ‘kilka tysięcy lojalistów’, przeciwko 12 000 żołnierzy z Zachodu. Garnizon Czerwonej Twierdzy, Złote Płaszcze, wojska lordów Korony, niedobitki Tridentu…

          Warto również pamiętać o tym, że znaczące siły lojalistów uciekły na Smoczą Skałę, gdzie flota Targaryenów zatonęła podczas sztormu… ale musiał pozostać tam jakiś garnizon, który planował wydać Stannisowi, który przybył na czele ‘Nowej Królewskiej Floty’.

          Zastanawia mnie co stało się ze Starszym nad Okrętami Aerysa, Lordem Lucerysem Velaryonem… poszedł na dno z flotą? zabił go Stannis? umarł w międzyczasie?

          Stannis ‘spacyfikował’ lojalistów Targaryenów wśród Lordów Wąskiego Morza, a Tywin po prostu wymordował ich podczas Splądrowania – całkiem sporo rycerzy i lordów z Krain Korony znalazło się na Murze – Alliser Thorne, Jarman Buckwell, Jaremy Rykker, Dick Follard, Czerwony Jack Crabb, Wallace Massey…

          Reply
          • 29 stycznia 2018 at 00:19
            Permalink

            Z tego wynika że Królewska Przystań w sytuacji konfliktu liczy glownie na siły z Krain Burzy. Dlatego takie ważne było obsadzenie Końca Burzy kimś ważnym i lojalnym jak brat krolewski. Stanis miał prawo się obrazić na Roberta

            Reply
          • DaeL
            31 stycznia 2018 at 22:35
            Permalink

            Cała (albo prawie cała) flota Targaryenów poszła na dno podczas sztormu wokół Smoczej Skały, więc wątpię, żeby akurat Velaryon ocalał.

            Reply
  • 27 stycznia 2018 at 19:16
    Permalink

    Biedny Robb. Nawet w opisie rozdziału własnej matki ktoś inny jest nazywany Jedynym Prawdziwym Królem. Końcówka Gry o Tron to moim zdaniem jedne z najlepszych i najbardziej obfitych w akcję rozdziałów Pieśni. Tak samo dobrze czytało mi się tylko końcówkę Tańca ze Smokami.

    Reply
    • 28 stycznia 2018 at 11:09
      Permalink

      ma najnudniejsze i pare ciekawych*

      Reply

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

 pozostało znaków