Łotr 1. Gwiezdne wojny – historie (Rogue One: A Star Wars Story)

Mam nadzieję, że nie macie jeszcze dość „Gwiezdnych Wojen”. Przy okazji premiery „Ostatniego Jedi” zrecenzowaliśmy również „Przebudzenie Mocy”. Dziś prezentujemy tekst na temat „Łotra 1”, a więc poprzedniej produkcji Disneya umiejscowionej w świecie „Gwiezdnych Wojen”. Miłego lektury (i pozdrowienia/podziękowania dla czytelniczki Louise, która zwróciła nam uwagę na brak tej recenzji)!

Każdy ma jakąś potrawę, która smakuje dzieciństwem, beztroską i najpiękniejszymi wspomnieniami. Dla mnie to jabłecznik. Moja babcia robiła fantastyczny jabłecznik. Kruche ciasto, rewelacyjne jabłka z cynamonem, wszystko w brązowej, owalnej blasze, palce lizać. Stara Trylogia „Gwiezdnych Wojen” jest dla mnie takim bacinym wypiekiem, tyle że kinowym. „Rogue One” (odmawiam stosowania nazwy „Łotr 1. Gwiezdne wojny – historie”, która może i jest tłumaczeniem wierny, ale brzmi głupio, pokracznie i śmiesznie, prawie jak „krakowiaczek jeden”) to taki jabłecznik, który ktoś sprezentował mi po prawie 30 latach (trylogię pierwszy raz widziałem w 1987). Co prawda raz na kilka kęsów odnajduję w nim obrzydliwe ziarenka kminku i zdradzieckie, smakujące jak płyn Ludwik, liście kolendry, ale mimo wszystko ten cudowny, przywołujący wspomnienia aromat wzrusza i urzeka. Bo „Rogue One” to najlepsze „Gwiezdne Wojny”, jakie dostaliśmy od 1983 roku.

Już na początku filmu poznamy Galena Erso – naukowca, który pomógł Imperium zbudować pierwszą Gwiazdę Śmierci. Ale „Rogue One” opowiada historię jego córki i tego jak dzielnym Rebeliantom udało się zdobyć plany niszczycielskiej stacji kosmicznej. Wykorzystano je do późniejszego zniszczenia super-broni. Przygodę kończymy dokładnie w momencie, w którym zaczyna się „Nowa nadzieja”.

Po 33 latach wróciły „Gwiezdne Wojny”. Wróciła prosta, ale wciągająca historia. Wrócili starzy znajomi, stare, znane lokacje, a także klimat, który może i dało się odnaleźć w „Przebudzeniu Mocy”, ale który mocno ucierpiał przez brak oryginalności filmu Abramsa. A tymczasem „Rogue One” niczego nie kopiuje, a jedynie uzupełnia luki w znanej historii. I robi to fantastycznie. Gareth Edwards nie popełnił błędu „The Force Awakens” i postanowił opowiedzieć własną historię. Owszem, film będzie żerował na nostalgii, ale z pewną gracją. Zobaczymy znane statki, bazy (Yavin 4), twarze. Mimo, że finał byłem w stanie przewidzieć od mniej więcej 2/3 seansu – nie miało to znaczenia. Po prostu oglądałem… nie… po prostu przeżywałem przygodę razem z jej bohaterami. Piszę trochę chaotycznie, ale to wina filmu! Zamieszał mi w głowie w momencie, w którym nie spodziewałem się już niczego dobrego po Disneyu i „Star Wars”. Niczego poza odtwarzaniem w kółko ogranych motywów i liczeniem kasy.

Powiedziawszy to, skupię się na negatywach, bo tych jest jednak zaskakująco dużo. Nie decydują o jakości całej produkcji (na szczęście), ale uwierają jak ten kminek czy inna kolendra. Części z nich można było uniknąć, a gdyby to zrobiono – aż się boję myśleć – „Rogue One” mógłby zasłużyć na coś więcej niż porównywanie do Starej Trylogii. Mógłby pokusić się nawet o wbicie klina między Imperium Kontratakuje, a pozostałe dwie odsłony.

Zacznijmy od Wielkiego Moffa Tarkin. Naprawdę rozumiem, że nie dało się zrobić filmu o Gwieździe Śmierci bez tej postaci. Wiem też jak kultowa jest rola Petera Cushinga w „Nowej Nadziei”. Uważam jednak, że pomimo całej roboty speców od efektów, efekt jest bardzo kiepski. Cyfrowo tworzone postaci nadają się – jak Leia Organa – na kilkusekundowe, statyczne ujęcie. Kiedy zaczynają mówić, kiedy w grę wchodzi mimika, kiedy w są w otoczeniu prawdziwych ludzi – cały czar pryska i mózg bezbłędnie wychwytuje oszustwo. Tarkin w tym filmie razi swoją sztucznością. Szkoda, bo wystarczyło wziąć Charlesa Dance’a czyli Tywina Lannistera z „Gry o Tron”, trochę go ucharakteryzować i wypadłoby to nieporównywalnie lepiej.

Pozostałe powroty wypadły świetnie. Bail Organa, Mon Mothma, generał Dodonna – fantastycznie dobrano aktorów (oczywiście Jimmy Smits po prostu wrócił do roli Baila Organy) i dobrze wyważono ich udział w historii. Najlepiej, co niespodzianką nie jest, wypadł najbardziej rozpoznawalny czarny charakter w historii kina – Darth Vader. Nie ma go wiele, ale scena, w której walczy, czy może raczej masakruje rebeliantów jest nakręcona i zmontowana w sposób perfekcyjny. Brawo. Trochę gorzej wypadła „rezydencja” Vadera na Mustafar. Nie orientuję się jak to wygląda w obecnym kanonie „Gwiezdnych Wojen”, ale pałac pośrodku morza lawy wydał mi się zbyt przerysowany i groteskowy.

Ciekawie wypadły też nowe postaci. Zastrzeżenie mam właściwie takie, że jest ich… za dużo. Może należało poświęcić niewiele wnoszący drugi plan (gwiezdny Zatoichi, koleś z CKMem, pilot-dezerter) na rzecz kilku scen więcej i pogłębienia relacji Cassiana i Jyn. To bardzo interesujące postaci i odnoszę wrażenie, że film nie wykorzystał w pełni ich potencjału. Sama panna Erso jak na główną bohaterkę ma bardzo mało do zrobienia. Poza trzecim aktem służy głównie jako pretekst do skakania po galaktyce w poszukiwaniu innych postaci. Mimo to doceniam Felicity Jones, a jej bohaterka jest na pewno bardziej ludzka niż wszystko-mająca i wszystkowiedząca Rey. Wspomnę jeszcze o Galenie Erso, bo nie wypada go pominąć. Mads Mikkelsen jako genialny inżynier, który nie chce budować machiny masowej zagłady, kradnie dla siebie każdą scenę, w której się pojawia. Aktor został doskonale obsadzony w tej roli. Rozpoznawalna twarz nie przeszkodziła w stworzeniu wiarygodnej postaci. Na parę ciepłych słów zasłużył także Ben Mendelsohn jako Orson Krennic. Imperialny dyrektor i hm… producent wykonawczy Gwiazdy Śmierci z przerośniętym ego. Nie trafi może do galerii najbardziej charyzmatycznych czarnych charakterów, ale swoją rolę w filmie spełnia w zasadzie idealnie.

Znacznie gorzej wypadł Forrest Whitaker. Jego Saw Gerrera to skrajny fanatyk i terrorysta uważający, że Rebelia robi za mało i jest zbyt delikatna. Na dodatek przez wiele lat opiekował się Jyn… I tu pojawia się problem, bo nie uwierzyłem w ten wątek za grosz. Whitaker to zacny aktor, ale ze swoimi dziwnymi minami wypadł tak, jakby kogoś parodiował. Możliwe, że problem wynika z wycięcia znacznej części scen z jego udziałem. Przypuszczam, że mieliśmy być zszokowani zmianami w zachowaniu Gerrery w stosunku do scen z młodości Jyn. Tyle, że nigdy tych retrospekcji nie zobaczyliśmy. Więc wyszło trochę śmiesznie, a chyba nie o to reżyserowi chodziło.

Rozśmieszyć miał nas za to imperialny droid, który towarzyszy Cassianowi. To K-2SO, wzorowany ewidentnie na HK-47 z KOTORa (choć do pięt mu nie dorasta). Jego żarty czasem faktycznie śmieszą, ale bywają też tak bardzo nietrafione, że aż przymykałem oczy z zażenowania. Film ma przez nadmiar humoru problem z ustaleniem tonu, bo gryzie się to chwilami z ciężką, realistyczną atmosferą konfliktu.

Powodem do narzekań mogą być też te wszystkie przemowy. A to Cassian deklamuje powody dla których pójdzie za Jyn w bój, a to znów Jyn Erso strzela gadkę motywacyjną dla żołnierzy przed bitwą. Nie pasuje to za bardzo do postaci, bo obydwoje wyglądają raczej na speców od brudnej roboty, a nie patetycznych haseł. Poza tym poziom patosu i górnolotnych frazesów mógłby zawstydzić podobne scenarzystów „Transformersów” czy innych „Dni Niepodległości”. Można to było sobie odpuścić.

I jeszcze pewnie niejedną rzecz można byłoby wytknąć. A to imperialny gwiezdny niszczyciel w atmosferze. A to znów skok w hiperprzestrzeń z atmosfery planety. I cały tuzin temu podobnych drobiazgów. Wiem, że przeciętny widz tego nie widzi, albo ma to gdzieś, ale mnie to uwiera. Jak ten kminek czy kolendra…

Tyle tylko, że całe to moje narzekanie nie zmienia faktu, że mamy do czynienia z filmem bardzo dobrym. „Rogue One” to najlepsze co mogło spotkać fanów „Gwiezdnych Wojen”. Przynajmniej tych, którzy (jak ja) przestali wierzyć po miałkim „The Force Awakens”, że ten świat ma jeszcze szanse nawiązać do swojej świetności. Kto wie, może dojdzie do tego, że na spin-offy będę czekał bardziej niż na „numerowane” części sagi?

P.S. Tak sobie jeszcze o pewnej konsekwencji nakręcenia tego filmu pomyślałem. Film uciszył narzekających, że “Gwiazda Śmierci miała taką głupią wadę i to jest bez sensu”. Teraz wiemy, że to sabotaż konstruktora. Z drugiej strony po finale „Rogue One” ciężko wziąć na serio wyjaśnienia Lei z „Nowej Nadziei”, kiedy księżniczka stwierdza, że Vader nie ma prawa ich zatrzymać, bo to misja dyplomatyczna. Przecież dopiero co uciekli z samego serca bitwy z Imperium. Takie tam, dywagacje…

Trzy grosze od DaeLa

Kontynuując tradycję nieproszonego dopisywania się do recenzji SithFroga, chciałem podzielić się kilkoma swoimi spostrzeżeniami na temat filmu.

Po pierwsze – „Rogue One” wygląda fenomenalnie. Twórcom udało się uchwycić charakterystyczny styl wizualny oryginalnej trylogii. Nawet imperialne niszczyciele, mimo że generowane w programie graficznym, mają w sobie cały urok miniaturowych modeli stworzonych 40 lat temu.

Po drugie – Film przechodził bardzo duże zmiany na stole edytorskim. I to widać. Początek filmu jest niewiarygodnie chaotyczny, nonsensowny i może widza nieźle skołować. Skaczemy z planety na planetę nim jeszcze zdążymy przyjrzeć się dobrze twarzom naszych protagonistów. W paru miejscach widać też kompletnie niepotrzebne dokrętki. Banthę z rzędem temu, kto mi wyjaśni co wniosło pokazanie na planecie Jedha tych samych gwiezdnych lumpów, którzy będą zaczepiać Luke’a w kantynie w Mos Eisley. Ktoś tu chciał zagrać na nostalgii fanów, a osiągnął tylko tyle, że „zmniejszył” galaktykę.

Po trzecie – Bez względu na to jak dobry jest ten film, nigdy nie zapomnę, że kanibalizuje on jedną z najciekawszych historii opowiedzianych w ramach Expanded Universe (czyli książek, komiksów i gier, których istnienie Disney „wymazał”). Zawsze będę pamiętać, że plany Gwiazdy Śmierci wykradła Jan Ors do spółki z Kylem Katarnem (z gry „Dark Forces”), a nie Jyn Erso i Cassian Andor.

Po czwarte – Niektórzy fani „Gwiezdnych Wojen” zarzucają „Rogue One”, że jest to bardziej film wojenny niż space opera. I mają rację. Ale nie czyniłbym z tego zarzutu. „Rogue One”, w ramach nowego gatunku filmowego oddaje przesłanie, duszę i esencję oryginalnej teorii. „Rogue One” jest dla Starej Trylogii tym samym czym „Siedmiu Wspaniałych” było dla „Siedmiu Samurajów”. Z kolei „Ostatni Jedi” jest dla Starej Trylogii tym, czym dla oryginalnych „Ghostbusters” był ich remake z 2016. Pomimo wszystkich swoich wad, możemy przynajmniej powiedzieć, że „Rogue One” został nakręcony przez ludzi z sercem i zrozumieniem dla „Gwiezdnych Wojen”.

0

0