Tajemnice uniwersum wiedźmina: Wiedźmińskie miecze

Wiedźmińskie miecze

Dzisiaj chciałbym przyjrzeć się rzeczy, która niewątpliwie kojarzy się z uniwersum wiedźmina: jak to jest z tymi dwoma mieczami? Jak na tę kwestię zapatrywał się Andrzej Sapkowski? Co o mieczach mówią nam seriale ? I czy gra nie przekłamała rzeczywistości i nie odmieniła sposobu patrzenia na tę kwestię?

Rzeczą nie podlegającą dyskusji jest to, że każdy wiedźmin ma dwa miecze. Nie ma też wątpliwości, z jakiego materiału są wykonane. Tutaj Sapkowski daje nam jasne i czytelne dane:

„Pierwszy miecz jest stalowy. Stal syderytowa, ruda pochodząca z meteorytu. Kuta w Mahakamie, w krasnoludzkich hamerniach. Długość całkowita czterdzieści i pół cala, sama głownia długa dwadzieścia siedem i ćwierć. Wspaniałe wyważenie, waga głowni precyzyjnie równa wadze rękojeści, waga całej broni z pewnością poniżej czterdziestu uncji. Wykonanie rękojeści i jelca proste, ale eleganckie. I drugi miecz, podobnej długości i wagi, srebrny. Częściowo, oczywiście. Stalowy trzpień okuty srebrem, także ostrza są stalowe, czyste srebro jest za miękkie, by dobrze je naostrzyć. Na jelcu i całej długości klingi znaki runiczne i glify, uznane przez moich rzeczoznawców za niemożliwe do odczytania, ale niewątpliwie magiczne.”

Sezon Burz

A więc miecz stalowy, zrobiony z meteorytu i drugi posrebrzany. Wydawać by się mogło jasny podział.

Czy człowiek jest potworem?

CD Project postanowił wykorzystać fakt tego podziału i powiedzieć wprost: miecz żelazny jest na ludzi, a srebrny na potwory. Zakodowało się to w ludzkich umysłach tak bardzo, że już prawie nikt nie pamięta, jaka jest prawda.

„Wierzę w miecz. Jak widzisz, noszę dwa. Każdy wiedźmin ma dwa miecze. Nieżyczliwi mawiają, że ten srebrny jest na potwory, a ten z żelaza na ludzi. To oczywiście nieprawda. Są potwory, które można ugodzić wyłącznie srebrnym ostrzem, ale istnieją i takie, dla których zabójcze jest żelazo. Nie, Iola, nie każde żelazo, ale wyłącznie to, które pochodzi z meteorytu.”

Głos Rozsądku

Jednak niektórzy uważają, że Sapkowski pisząc o „niektórych potworach” ma na myśli właśnie ludzi. Przecież nieco dalej sam Geralt wspomina, że pierwszym potworem, jakiego zabił, był człowiek.

„Mój pierwszy potwór, Iola, był łysy i miał wyjątkowo brzydkie, popsute zęby. Napotkałem go na gościńcu, gdzie do spółki z koleżkami potworami, maruderami z jakiejś armii zatrzymał chłopski wóz i wyciągnął z tego wozu dziewczynkę, może trzynastoletnia, a może nawet nie. Koleżkowie trzymali ojca dziewczynki, a łysy zdzierał z niej sukienkę i wrzeszczał, że nadszedł czas, by poznała, co to takiego prawdziwy mężczyzna.”

Głos Rozsądku

Jeśli założymy, że owymi potworami, na które działa tylko żelazo, są ludzie, to mamy rozwiązanie zagadki. Tylko właściwie czemu wiedźmini mieliby tworzyć specjalne miecze z bardzo rzadkiego stopu, żeby służyły im do zabijania ludzi? Nie ma w tym większego sensu. Przecież normalna stal także by człowieka zabiła. A więc teoria o tym, że tylko miecz srebrny służy do zabijania potworów nie ma racji bytu. Jednak fajnie brzmi i sprawdza się na potrzeby gry. Sapkowski poza zdaniem, że to „oczywista nieprawda” nigdy do tematu przeznaczenia mieczy nie wraca, ale możemy chyba uznać, że to co dobre na ghula, bruxę, leszego czy strzygę, niekoniecznie musi się sprawdzić w walce z zeuglem, trollem, ogrem czy kikimorą.

Jednak gra brnie w swoją teorię o wiele dalej. Wszak ostatnia scena pierwszej części gry ma widzowi pokazać, że Jakub de Aldersberg okazał się tak zły, że zostaje zabity „mieczem na potwory”. Tak twórcy nazywają srebrne ostrze. Zupełnie błędnie, ale to właśnie ten przekaz idzie w świat i zaczyna dominować jako kanon w uniwersum.

Co na to seriale?

Czasami widzę, jak ludzie piszą w Internecie, że polski serial Wiedźmin trzymał się literackiego pierwowzoru. Zastanawiam się wtedy, czy oglądaliśmy dwie różne produkcje. Oczywiście jest na pewno bliższy książkom niż twór Netflixa (zwłaszcza jego późniejsze sezony), ale wprowadza tak wiele dziwnych rzeczy do świata wiedźmina, że czasami ciężko się na to patrzy. A jak tam wygląda sprawa z mieczami?

Otóż miecze są rzeczywiście dwa, chociaż pomysł na ten żelazny jest dość dziwny. Dlaczego? Bo wygląda on jak samurajska katana. I to właśnie nim Geralt walczy przeciwko innym wiedźminom, ludziom, krasnoludom i niektórym potworom. Wydaje się, że twórcy w ogóle zapomnieli, że Rzeźnik z Blaviken ma także i drugi miecz. Na przykład w jednym z odcinków, w którym pojawia się „stary” wiedźmin, posiada on tylko jeden miecz, właśnie japońską katanę. Jednak już w epizodzie ze strzygą Geralt wreszcie używa miecza klasycznego, takiego, do którego jesteśmy przyzwyczajeni w Europie. I wydaje się, że to jest ten miecz posrebrzany. Tak więc tutaj idzie to w zasadzie w zgodzie z tym, o czym pisał Sapkowski.

A jak to wygląda w serialu Netflixa? Tutaj sprawa jest chyba najbardziej skomplikowana. Bo Geralt na plecach nosi zawsze jeden miecz, który zresztą czasami pojawia się tam w magiczny sposób. Często zdarza się, że ma tam pustą pochwę. Jednak w noszonym przez niego bagażu czasami pojawia się drugi miecz. I choć w pierwszym sezonie nie jestem w stanie powiedzieć, kiedy Geralt używa miecza żelaznego, a kiedy srebrnego (wydaje mi się, że w ostatnim odcinku w walce z trupojadami jest to miecz srebrny, ale nie jestem pewien w stu procentach), to już w drugim sezonie nie ma co do tego żadnych wątpliwości. W pierwszym odcinku w walce z bruxą Geralt używa miecza przeznaczonego do walki z potworami wrażliwymi na srebro. Nie ma bowiem na nim broszki Renfri, a i rękojeść jest zdecydowanie inna, cieńsza i biała. Można więc uznać, że przynajmniej w tej kwestii Netflix zrobił coś zgodnego z wolą Sapka.

Kwestia noszenia mieczy

Jedno jest pewne: nie ma żadnych dowodów na to, że żelazny miecz z meteorytowej stali służy tylko do walki z ludźmi, a ten srebrny do walki z potworami. W tym miejscu świat wykreowany przez gry po raz pierwszy zakłamuje rzeczywistość. A kwestia noszenia owych mieczy?

„Nieznajomy nie był stary, ale włosy miał prawie zupełnie białe. Pod płaszczem nosił wytarty skórzany kubrak, sznurowany pod szyją i na ramionach. Kiedy ściągnął swój płaszcz, wszyscy zauważyli, że na pasie za plecami miał miecz. Nie było w tym nic dziwnego, w Wyzimie prawie wszyscy chodzili z bronią, ale nikt nie nosił miecza na plecach niby łuku czy kołczana.”

Wiedźmin

Wiemy zatem, że rzeczywiście Wiedźmin nosi miecz na plecach, ale jeden. Zawsze tylko jeden. W zależności od okoliczności. „Na co dzień” jest to miecz żelazny.

„Zeskoczył z konia, ściągnął z ramion płaszcz. Yurga zobaczył, że nieznajomy nosi miecz na plecach, na pasie skośnie przerzuconym przez pierś. Miał niejasne odczucie, że już kiedyś słyszał o ludziach w podobny sposób noszących broń.”

Coś więcej

A co, kiedy trzeba zmierzyć się na przykład z trupojadami?

„Nieznajomy wolno, bardzo wolno wyszedł zza wozu, na środek mostu. Był odwrócony tyłem – Yurga zobaczył, że miecz na jego plecach nie jest tym mieczem, który widział poprzednio. Teraz była to piękna broń – głowica, jelec i okucia pochwy błyszczały jak gwiazdy, nawet w zapadającym mroku odbijały światło, chociaż już prawie nie było światła – zgasła nawet złotopurpurowa poświata, jeszcze niedawno wisząca nad lasem.”

Coś więcej

A więc kiedy było trzeba, w pochwie na plecach znajdował się miecz żelazny. Kiedy jednak było wiadomo, że Garalt szykuje się do walki z potworem wrażliwym na srebro, tuż przed walką dokonywał zamiany. Można wywnioskować, że ostrze, które rzekomo miało służyć „tylko na potwory”, było używane dość rzadko i Geralt nie musiał mieć go cały czas „pod ręką”.

Jednak na potrzeby gry nie można było użyć tego rozwiązania i stąd dostajemy wiedźmina noszącego na plecach dwa miecze. Taki obraz utrwalił się w umysłach fanów, którzy nawet mieli za złe serialowi Netflixa, że nie pokazuje Geralta w taki sposób.

Gra skłamała więc w kwestii mieczy w dwóch miejscach. Przez to ostateczne zakończenie pierwszej części produktu CD Projekt: moment, w którym Jakub de Aldersberg czuje się urażony tym, że Geralt wyciąga przeciwko niemu miecz „na potwory”, już tak dobrze nie wybrzmiewa. Tak naprawdę oba miecze są na potwory, a w rozumieniu wiedźmińskiego rzemiosła człowiek nie różni się zbytnio od skolopendromorfa, na widok którego także wyciąga żelazo, nie srebro.

O fakcie, jak bardzo narracja z gier wpłynęła na uniwersum wiedźmina niech świadczy fakt, że w filmie tworzonym „od fanów dla fanów” pod tytułem: „Pół wieku poezji później” Lambert także nosi dwa miecze na plecach. Przekaz CD Project zdominował uniwersum i zagłuszył oryginalny przekaz Andrzeja Sapkowskiego.

12

9