Szalone Teorie: Marsz na Winterfell (część 3 – Północ pamięta)

W poprzednim odcinku Szalonych Teorii udało nam się wreszcie rozgryźć plan Stannisa Baratheona. Jego pewność siebie, oraz niejasne aluzje do przewagi terenu nabrały sensu, a w kontekście fascynacji GRRM-a historycznymi bitwami, dały nam realny obraz tego, jak może potoczyć się starcie pod Osadą Zagrodników. Oczywiście jak to z Martinem bywa – pewni nie możemy być niczego, i niewykluczone, że pisarz zechce nam zrobić psikusa. A psikus jest tu eufemizmem oznaczającym wbicie noża w serce i rozstrzygnięcie wydarzeń tak, jak to było zapowiedziane w Różowym Liście.

Tym niemniej, jako że nie sądzę, aby treść Różowego Listu była prawdziwa (mamy do czynienia albo z dezinformacją albo z falsyfikatem), spróbujmy pociągnąć nasze spekulacje nieco dalej. Bitwa pod Osadą Zagrodników nie rozstrzygnęła przecież starcia o Północ. Nawet wyśmienity triumf Stannisa, nie zmienia faktu, że Winterfell to świetnie broniona forteca. Ale by zrozumieć następny krok króla, musimy jeszcze raz spojrzeć na sytuację wewnątrz zamku.

Goście nie w porę

Nasze rozważania na temat Marszu na Winterfell rozpoczęliśmy od analizy sił. Nie możemy jednak zapominać, że sytuacja jest dynamiczna. Roose Bolton dysponował siłą blisko 7 tysięcy zbrojnych, ale ze względu na podwójnie „duszną” atmosferę na zamku, oraz problemy z wyżywieniem takiej grupy ludzi w przypadku przedłużającego się oblężenia, zdecydował się wojska podzielić. W stronę Osady Zagrodników ruszyło ok. 1400 żołnierzy Freyów i 300 żołnierzy Wymana Manderly’ego. Niewykluczone, że wsparł ich też jakiś mały kontyngent ludzi Boltonów, ale na ten temat nie mamy żadnych solidnych informacji. Oznacza to, że w Winterfell powinno nadal pozostawać 5100-5300 zbrojnych.

Trzon tej siły to zbrojni bezpośrednich wasali Boltonów, w liczbie około 4600 ludzi. Reszta to goście Roose’a, wraz ze swoimi orszakami i drużynami. Po pozbyciu się Manderlych, goście, którzy powinni być wobec Boltonów lojalni. A jednak George R.R. Martin dał nam w tekście sugestie, że lojalność każdego z zaproszonych rodów jest bardzo wątpliwa.

Bo czy lojalni mogą być Hornwoodowie, którzy przez lata służyli zamordowanej przez Ramsaya lady Donelli?

I czy sądzisz, że ludzie Hornwoodów zapomnieli o poprzednim małżeństwie Bękarta i o tym, że jego pani żona zjadła przed głodową śmiercią własne palce? Co twoim zdaniem myślą, gdy słyszą płacz nowej panny młodej? Kochanej córeczki dzielnego Neda?
—Taniec ze smokami—

Czy Hother Umber popiera Roose’a Boltona, czy tylko odgrywa komedię, by przykryć fakt, iż jego brat, Wronojad, opowiedział się za Stannisem?

Stary Kurwistrach jest tu tylko dlatego, że Freyowie trzymają w niewoli jego Greatjona.
—Taniec ze smokami—

Czy rody, które straciły ludzi na Krwawych Godach kupują bajkę o wyłącznej roli Waldera Freya w tym przedsięwzięciu?

Flintowie, Cerwynowie, Tallhartowie, Slate’owie… wszyscy oni wysłali ludzi z Młodym Wilkiem.
—Taniec ze smokami—

Gwoli ścisłości trzeba jednak oddać Lordowi Pijawce, że przynajmniej wobec Umberów, Cerwynów i Tallhartów wykazuje pewną podejrzliwość.

Na Cerwynach i Tallhartach nie można polegać, mój gruby przyjaciel lord Wyman knuje zdradę, a Kurwistrach… Umberowie mogą się wydawać prości, ale mają w sobie niską chytrość.
—Taniec ze smokami—

Co ciekawe, nie w Winterfell, ale w dalekim Białym Porcie dostajemy kolejny smaczek, który pozwala nam podważyć lojalność kolejnego z obecnych w Winterfell rodów.

– Dziewczyna mówi prawdę! – odezwał się tęgi mężczyzna w biało–fioletowym płaszczu, spiętym parą skrzyżowanych kluczy z brązu. – Roose Bolton jest zimny i podstępny, tak jest, ale można się z nim dogadać. Wszyscy widzieliśmy gorszych. Ale ten jego bękart… powiadają, że to potwór, szalony i okrutny.
—Taniec ze smokami—

Tajemniczy człowiek, nie lękający się publicznie wypowiedzieć zdań, które nie spotkałyby się z przychylną reakcją Boltonów jest nikim innym, jak lordem Locke. Jego herb nie pozostawia cienia wątpliwości.

To zaś pozostawia w Winterfell tylko trzy rody, których lojalność wydaje się być niekwestionowana. To Dustinowie, Ryswellowie i podlegli Dustinom Stoutowie. Wszystkie te trzy rody łączy jedna postać. Barbrey Dustin (z domu Ryswell). Kobieta, która przywiozła do Winterfell prowiant i ludzi. Kobieta, która szczerze nienawidzi Eddarda Starka.

Barbrey Dustin

Więzy, które łączą lady Dustin i lorda Boltona są dość skomplikowane. Przede wszystkim – są to więzy rodzinne, albowiem Barbrey jest szwagierką Roose’a. Jej siostra, Bethany, była drugą żoną Lorda Pijawki. Ale Bethany była też matką Domerica Boltona, którego bezdzietna Barbrey sama darzyła matczynym uczuciem.

– To twój jedyny syn.
– Na razie. Miałem kiedyś innego. Domerica. To był spokojny chłopak, ale bardzo zdolny. Cztery lata służył jako paź u lady Dustin, a potem przez trzy lata w Dolinie jak giermek lorda Redforta. Grał na harfie, czytał dzieła historyków i jeździł konno szybko jak wiatr. Konie… chłopak szalał na ich punkcie. Lady Dustin może ci o tym opowiedzieć.
—Taniec ze smokami—

Domeric, jak wiemy, został otruty przez Ramsaya. I choć oficjalna wersja, jaką ogłosił maester Uthor, mówiła o chorobie kiszek, to sama lady Dustin nigdy nie miała wątpliwości, jaki naprawdę był los jej ukochanego siostrzeńca.

Lubiła mojego zmarłego syna i podejrzewa, że miałeś coś wspólnego z jego zgonem. Lady Barbrey to kobieta, która potrafi chować urazę. Ciesz się z tego. Barrowton jest wierne Boltonom głównie dlatego, że Barbrey nadal wini Neda Starka za śmierć męża.
—Taniec ze smokami—

Czy stawia to pod znakiem zapytania jej stosunek do Roose’a? Lord Pijawka, w zaskakująco szczerej rozmowie z Theonem sam zastanawia się, czy jego obowiązkiem nie było zabić bękarta.

Powiedz mi… Jeśli zabójca krewnych jest przeklęty, co ma zrobić ojciec, jeśli jeden z jego synów zabija drugiego?
—Taniec ze smokami—

Ale nawet jeśli lady Dustin nie żywi wobec swego szwagra urazy o pozostawienie przy życiu Ramsaya, to na pewno zdaje sobie sprawę z tego samego faktu, o którym mówi nam Roose. Ramsay będzie jego następcą.

Jeśli będzie produkowała synów w takim samym tempie, w jakim pochłania ciastka, w Dreadfort wkrótce zaroi się od Boltonów. Oczywiście, Ramsay wszystkich zabije. Tak będzie najlepiej. Nie pożyję na tyle długo, by doprowadzić synów do wieku męskiego, a młodociani lordowie to zguba dla każdego rodu. Ale Walda będzie po nich płakała.
—Taniec ze smokami—

Jeśli Barbrey Dustin chciałaby wywrzeć swą zemstę za śmierć Domerica, to sposobność wydaje się ku temu optymalna. A jednak, jesteśmy też wielokrotnie informowani o nienawiści, jaką lady Dustin żywi wobec Starków. Nienawiść ta ma być bardzo głęboko zakorzeniona. Ma gwarantować lojalność Dustinów i Ryswellów. A sama Barbrey mówi o tym często i z ochotą. Opowiada Theonowi zarówno historię tego jak straciła dziewictwo z Brandonem Starkiem, któremu wszakże lord Rickard przeznaczył Catelyn Tully, jak również o urazie do Neda Starka za to, że nie sprowadził on na Północ kości jej męża, Willama Dustina.

Mój lord obiecał, że po wojnie wróci do domu na tym koniu. Ned Stark oddał mi rumaka, kiedy wracał do Winterfell. Oznajmił, że mój lord zginął honorową śmiercią i jego ciało spoczywa wśród czerwonych gór Dorne. Ale kości siostry przywiózł na północ i leżą teraz tutaj… zapewniam cię jednak, że kości lorda Eddarda nigdy nie spoczną obok niej. Zamierzam oddać je psom.
—Taniec ze smokami—

Nasuwa się tu jednak dość oczywiste. Na ile szczera jest lady Dustin w rozmowie ze złamanym przez Ramsaya Theonem? W końcu pani na Barrowton wydaje się doskonale rozumieć naturę procesu, jakiemu został poddany Theon. Musi zdawać sobie sprawę z tego, że niemal każde wypowiedziane przez nią zdanie, może być zrelacjonowane Boltonom. Trudno więc wyczuć na ile prawdziwa jest ta przemożna żądza odwetu na Starkach. Być może uraz jest prawdziwy, ale jego skala – wyolbrzymiona, właśnie po to, by zapewnić lady Dustin tarczę. Jeśli bowiem położymy na szali prawdziwe lub domniemany winy Starków i Boltonów (śmierć Domerica, Krwawe Gody w których zginęli ludzie z Barrowton), to rezultat może być zaskakujący.

Krypty i bałwany

Dlaczego lady Dustin tak bardzo pragnie zejść do krypt Winterfell? Najpierw rozkazuje szukać zejścia do nich swoim ludziom, a kiedy nie przynosi to skutku, korzysta z usług Theona.

Lady Dustin jak zawsze była odziana w czerń, choć rękawy miała obszyte futrem popielic. Jej suknia miała sztywny wysoki kołnierz, sięgający policzków.
– Znasz ten zamek.
– Kiedyś go znałem.
– Gdzieś na dole są krypty. W mroku siedzą tam dawni królowie z rodu Starków. Moi ludzie nie zdołali odnaleźć drogi zejścia. Sprawdzili wszystkie podziemia i piwnice, a nawet lochy, ale…
– Do krypt nie można dojść z lochów, pani.
– Czy możesz wskazać mi drogę?
– Nie ma tam nic, oprócz…
– Martwych Starków? To prawda. A tak się składa, że wszyscy moi ulubieni Starkowie są martwi. Znasz drogę, czy nie?
– Znam.
Nie lubił krypt, nigdy ich nie lubił, ale potrafił do nich trafić.
– Wskaż mi drogę. Sierżancie, przynieś lampę.
—Taniec ze smokami—

Barbrey nie ujawnia powodu dla którego pragnie zejść do krypt. Nie próbuje ich bezcześcić, nie zabiera żadnej pamiątki… Można by przypuszczać, że jej wędrówka po podziemiach Winterfell służy li tylko zaspokojeniu ciekawości. A jednak, obchodząc krypty lady Dustin jako pierwsza odnotowuje pewien fakt. Zupełnie jakby właśnie tego szukała…

– Ten król nie ma miecza – zauważyła lady Dustin.
Miała rację. Theon nie przypominał sobie, który to król, niemniej miecz zniknął z jego rąk. Pozostały po nim tylko plamy rdzy. Zaniepokoił go ten widok. Nieraz słyszał, że to żelazo zawarte w mieczach nie pozwala duchom zmarłych opuścić grobowców. Jeśli miecz zniknął…
—Taniec ze smokami—

Po chwili Barbrey zauważa kolejny brakujący miecz.

– Lord Rickard – odezwała się lady Dustin, przyglądając się środkowemu posągowi. Brodaty mężczyzna o pociągłej, poważnej twarzy spoglądał na nich z góry. Jego oczy również wykuto w kamieniu, lecz zdawały się mieć smutny wyraz. – On również nie ma miecza.
To była prawda.
– Ktoś tu zszedł i je ukradł. Miecz Brandona także zniknął.
—Taniec ze smokami—

Theon podejrzewa jakiegoś złodzieja mieczy i trudno mu się dziwić. Nawet uważny czytelnik książek może nie skojarzyć pewnych faktów. A tymczasem odpowiedź na zagadkę znikających mieczy możemy znaleźć w Starciu królów. Miecze zabrała szóstka uciekinierów, ukrywających się w kryptach przed Theonem i Bękartem.

Osha niosła w jednej ręce długą, dębową włócznię, a w drugiej pochodnię. Na plecach dźwigała nagi miecz, jeden z ostatnich, na których widniał znak Mikkena. Wykuł go do grobowca lorda Eddarda, by jego duch mógł spoczywać w spokoju. Mikken jednak zginął, a zbrojowni strzegli żelaźni ludzie, dobra stal stanowiła więc pokusę, której trudno się im było oprzeć, nawet jeśli musieli zostać rabusiami grobów. Meera wzięła sobie miecz lorda Rickarda, choć uskarżała się, że jest za ciężki. Brandon zabrał oręż swego imiennika, zrobiony dla stryja, którego nigdy nie znał. Wiedział, że w walce nie przyda się na wiele, dobrze jednak było poczuć broń w ręku.
—Starcie królów—

Ale skąd lady Dustin miałaby wiedzieć o zaginionych mieczach? Cóż, był jeden świadek. Ten sam, który dostarczył wiadomości o ucieczce Brana i Rickona lordom Manderly’emu i Gloverowi. Ten sam, który siedział na czardrzewie, obserwując jak Bran, Rickon, Hodor, Osha, Meera i Jojen wychodzą z krypt. Wex.

– Jest niemy, ale uczymy go pisać. Robi szybkie postępy. – Glover wyciągnął zza pasa sztylet i podał go młodzieńcowi. – Napisz lordowi Seaworthowi, jak masz na imię.
W komnacie nie było papieru, chłopak wyrył więc litery w drewnianej belce. W… E… X. Do tej ostatniej przyłożył się szczególnie mocno. Kiedy skończył, podrzucił sztylet w powietrzu, złapał go i odsunął się, podziwiając swe dzieło.
– Wex pochodzi z Żelaznych Wysp. Był giermkiem Theona Greyjoya. Towarzyszył mu w Winterfell.
—Taniec ze smokami—

Wydaje się też, że widzieliśmy na własne oczy (a może raczej – oczami Theona) mechanizm przekazywania informacji od obozu wiernego Starkom, do obozu Dustinów i Ryswellów.

W innym miejscu jednoręki Harwood Stout rozmawiał cicho z chudym jak szkielet Kurwistrachem Umberem.
—Taniec ze smokami—

Nagła chęć obejrzenia przez lady Dustin krypt oczywiście mogła być tylko kaprysem, który pojawił się w dość zaskakującym momencie. Ale równie dobrze mogła za tym stać chęć sprawdzenia opowieści, którą przekazał dalej lord Wyman. Jeśli bowiem Wex mówił prawdę, to na Północy nadal żyje prawowity dziedzic Winterfell. A lady Dustin, bez względu na to jak często zapewnia nas o swojej niechęci do Neda i Rickarda, nie ma powodów, by prawdziwie ich nienawidzić. Jej motywacje są daleko bardziej skomplikowane. Tak jak w przypadku Theona, głęboka uraza sąsiaduje tu z autentycznym uwielbieniem. Niechęć do Neda z niespełnioną miłością do Brandona. Jak zatem zareagowałaby na pojawienie się dziedzica Starków?

– Dlaczego nienawidzisz Starków, pani? – usłyszał własny głos Theon.
Przyjrzała się mu z uwagą.
– Z tego samego powodu, dla którego ty ich kochasz.
Potknął się.
– Kocham ich? Nigdy… Odebrałem im ten zamek, pani. Skazałem… skazałem Brana i Rickona na śmierć, nadziałem ich głowy na pale i…
– …pojechałeś na południe z Robbem Starkiem, walczyłeś u jego boku w Szepczącym Lesie i pod Riverrun, wróciłeś na Żelazne Wyspy jako jego poseł, by pertraktować ze swym panem ojcem. Barrowton również dało ludzi Młodemu Wilkowi. Wysłałam mu ich tak mało, jak tylko się odważyłam, ale wiedziałam, że jakichś ludzi muszę mu dać, by nie narazić się na gniew Winterfell. Dzięki temu miałam w tym zastępie swe oczy i uszy. Byłam dobrze poinformowana. Wiem, kim jesteś. Wiem, czym jesteś. A teraz odpowiedz na moje pytanie. Dlaczego kochasz Starków?
– Chciałem… – Wsparł się urękawicznioną dłonią o kolumnę. – Chciałem zostać jednym z nich.
– Ale nie mogłeś. Mamy ze sobą więcej wspólnego, niż ci się zdaje, panie. Chodźmy.
—Taniec ze smokami—

Szeptom pomiędzy Stoutami i Umberami i wieczornym eskapadom lady Dustin towarzyszy jeszcze jedno ciekawe zjawisko. Tak niepozorne, że aż łatwo je przegapić. Oto giermkowie Ryswellów i Dustinów lepią na murach bałwany…

Na dziedzińcu trwała bitwa. Ryswellowie zasypywali śnieżkami chłopaków z Barrowton. Widział też giermków lepiących bałwany na murach. Uzbrajali je we włócznie i tarcze, a na głowy nakładali półhełmy.
—Taniec ze smokami—

Po wizycie w kryptach, na murach Winterfell pojawiają się cztery nowe bałwany. I to bardzo symboliczne.

Gdy wrócił na dziedziniec, pojawiło się na nim więcej bałwanów. Śnieżnymi strażnikami stojącymi na murach dowodziło dwunastu śnieżnych lordów. Jedna z figur z pewnością miała reprezentować lorda Manderly’ego. To był najgrubszy bałwan, jakiego Theon widział w życiu. Jednoręki lord niewątpliwie miał być Harwoodem Stoutem, a śnieżna dama lady Dustin. A najbliżej drzwi, z brodą zrobioną z sopli, stał stary Kurwistrach Umber.
—Taniec ze smokami—

Dwanaście bałwanów, dla dwunastu lordów zbuntowanych wobec Boltonów.

Jak zdobyć Winterfell?

To oczywiście nadal nie rozwiązuje problemu dysproporcji sił. Boltonowie nadal dysponują kilkutysięcznym garnizonem (najprawdopodobniej ok. 4600 ludzi). Po odejściu wojsk Manderlych, buntownicy mają w granicach 500-700 ludzi. Ale zamiast walczyć o zamek, mogą zrobić to, co od tysiącleci robili zdrajcy i sprzedawczykowie. Mogą po prostu otworzyć bramy. W końcu wśród wartowników mamy i Ryswellów, i Dustinów, i Cerwynów. Co więcej, otwarcie bram nie wywołałoby u nikogo paniki. Z trzech powodów.

Po pierwsze – Stannis dysponuje krukami i maesterem lorda Arnolfa Karstarka. Może więc wysłać fałszywą wiadomość o wygranej Freyów.

– Odpowiedz mi. Jeśli wypuszczę te ptaki, to czy wrócą do Dreadfort? – Król nachylił się – A może polecą wprost do Winterfell?
Maester Tybald zesikał się. Theon nie widział ciemnej plamy na szatach, ale zapach szczyn był ostry i silny.
—Wichry zimy (tłumaczenie moje)—

W rozmowie z wysłanym do Braavos Justinem Masseyem, król sam sugeruje, że może posunąć się do takiego właśnie fortelu.

Może zdarzyć się tak, że przegramy tę bitwę. – powiedział ponuro król – W Braavos możesz usłyszeć, że umarłem. Nawet gdyby to miała być prawda, i tak masz znaleźć mi najemników.
—Wichry zimy (tłumaczenie moje)—

Po drugie – widoczność. Nawet wierni Boltonom strażnicy mogliby mieć problem ze zidentyfikowaniem wchodzącej do Winterfell armii. Oraz jej wielkości.

– Mógłby obozować pięć stóp od naszych murów i mieć sto tysięcy ludzi, a w tej śnieżycy i tak byśmy go nie zauważyli – zauważył jakiś łucznik noszący barwy Cerwynów.
—Taniec ze smokami—

Po trzecie – ubrania. W powracającej do Winterfell armii będą łatwo rozpoznawalni ludzie Manderlych i Karstarków. Ale nawet ludzie Stanisa nie muszą wyglądać jak ludzie Stannisa. Jeśli bowiem prawdziwa jest teoria o pułapce na zamarzniętym jeziorze, to z wielu trupów będzie można zdjąć nienaruszone futra i płaszcze Freyów.

I tak oto marsz na Winterfell dobiegnie końca. W murach zamku zbrojni Stannisa i zbuntowani lordowie dokonają rzezi ludzi Boltonów. Pytanie brzmi tylko – czy Stannis rzeczywiście zdobędzie w ten sposób Północ? Czy wierni poddani Starków zechcą wesprzeć sprawę południowego króla? Zwłaszcza w sytuacji, gdy Stannis, po zdobyciu Winterfell, pozbawiony będzie wszelkich atutów. Gdy nienawiść do Boltonów przestanie spajać koalicję, jasny jak słońce stanie się pewien podstawowy fakt. Prawie każdy z większych lordów Północy ma więcej ludzi od Stannisa. A alternatywy, począwszy od Rickona, przez Sansę, a skończywszy na pewnym bękarcie legitymizowanym przez testament Robba, mogą wydać się bardziej atrakcyjne.

W jakimś sensie tłumaczy to też decyzję twórców serialu o pokazaniu porażki Stannisa. W końcu gdyby po tak wielkich trudach nasz król miał zostać zdradzony lub (jak kto woli) odrzucony przez ludzi Północy, to niejako rykoszetem popsułoby to reputację uwielbianych powszechnie Starków. Na szczęście George R.R. Martin nigdy nie pozwolił, by takie detale przeszkadzały mu w opowiadaniu ciekawych historii.

Ale dalsze losy króla Stannisa i Północy to tematy na kolejne Szalone Teorie.

---

Ufff… I tak oto, dotarliśmy do trzeciej i ostatniej części cyklu poświęconego marszowi Stannisa Baratheona na Winterfell. Jak zawsze mocne dowody musiały sąsiadować ze spekulacjami. W końcu George R.R. Martin nawet gdy chce nam coś zasugerować, nie gra z nami w otwarte karty. Sądzę jednak, że nawet jeśli nie udało nam się rozgryźć dokładnego przebiegu zdarzeń, to przynajmniej odgadliśmy ogólne zamierzenia GRRM-a. Miejmy nadzieję, że już niebawem będziemy to mogli zweryfikować czytając Wichry zimy.

Więcej Szalonych Teorii znajdziecie TUTAJ.