Park Jurajski (1993)

Mój syn zachorował na dinomanię. Pamiętacie jeszcze, co to takiego? W połowie lat dziewięćdziesiątych cały świat zainteresował się paleontologią. Nagle każdy wiedział, jak się odkopuje kości dinozaurów, co to był tyranozaur i na jakie okresy dzieliła się era mezozoiczna. Wszystko za sprawą magika Stevena Spielberga i jego czarodziejskich sztuczek. W kinie przed rokiem 1993 widzieliśmy już statki kosmiczne w Gwiezdnych wojnach, animowanego Królika Rogera całującego Boba Hoskinsa i robota z płynnego metalu w Terminatorze. Nikt jednak nie odważył się na przywrócenie do życia prehistorycznych gadów. Przed Parkiem Jurajskim wszelkie wielkie potwory i maszkary na wielkim ekranie tworzono za pomocą kukiełek i animacji poklatkowej. Po premierze filmu nic już nie było takie samo, a moda na dinozaury zapanowała w niemal każdej dziedzinie życia. 27 lat później sytuacja jest zgoła odmienna. W Hollywood nie ma rzeczy niemożliwych do zrobienia (oprócz dobrych Gwiezdnych wojen), a wielkie gady ustąpiły pola innym stworom, które można przerobić na zabawki. Kiedy więc latorośl zainteresowała się tematem, sprytny tata odpalił platformę streamingową spod znaku czerwonego “N” i odpalił Jurassic Park.

Film powstał na podstawie powieści Michaela Chrichtona, który napisał również scenariusz do spółki z Davidem Koeppem, a prawa do jego realizacji wytwórnia Universal kupiła jeszcze przed publikacją książki. Rzecz dzieje się na fikcyjnej wyspie u wybrzeży Kostaryki, gdzie bajecznie bogaty człowiek tworzy tytułowy park rozrywki. Dzięki zaawansowanej technologii udaje mu się odzyskać DNA dinozaurów z krwi owadów uwięzionych w bursztynach, dzięki czemu największą atrakcją dla zwiedzających mają być gigantyczne gady. Na krótko przed oficjalnym otwarciem, John Hammond zaprasza na wyspę parę paleontologów, przedstawiciela inwestorów oraz dwójkę swoich wnuków. Pech chce, że z wizytą zbiega się w czasie próba kradzieży drogocennych zarodków oraz sabotaż systemów komputerowych zarządzających wyspą. Nie trzeba wiele czasu, żeby przerośnięte jaszczurki skorzystały z okazji i zrobiły na wyspie istne pandemonium.

Generalnie rzecz biorąc, fabuła i konstrukcja Parku Jurajskiego jest prosta jak budowa cepa i takoż wyrafinowana: pokazujemy zapierające dech w piersiach ogromne, prehistoryczne gady, a potem każemy ludziom uciekać przed ich ostrymi zębami. Oczywiście główną atrakcją miały być w tym wypadku komputerowo animowane diplodoki i triceratopsy. Co innego zobaczyć na ekranie gościa przebranego za gumowego jaszczura, a co innego brontozaura wielkości bloku mieszkalnego, stojącego obok żywych aktorów. Jest taka scena, w której główni bohaterowie po raz pierwszy widzą wielkie roślinożerne dinozaury i mina Sama Neila musiała być całkiem podobna do wyrazu twarzy większości widzów podczas premiery. Dziś oczywiście widać, że to różne obrazy nałożone na siebie, a ruchy gadów nie są idealnie naturalne, ale nadal te fragmenty nie straszą i nie kłują w oczy. Trzeba przy tym zaznaczyć, że wbrew obiegowej opinii, efekty prac grafików i animatorów pojawiają raptem na kilka minut. Cała reszta to mechatroniczne zabawki będące prawdziwym dziełem sztuki. Park Jurajski jest mistrzowskim popisem speców od efektów specjalnych i polecam każdemu poszukać w internecie materiałów zza kulis produkcji tego filmu. Mechaniczny tyranozaur naturalnej wielkości to chyba najbardziej imponujący rekwizyt, jaki kiedykolwiek stworzono na potrzeby filmu. Złowrogie velociraptory powiększono w stosunku do odkrytych skamieniałości, żeby wyglądały groźniej, a cały sztab ludzi pracował nad tym, żeby ich ogony poruszały się w wiarygodny sposób. Pieczołowitość, z jaką przywrócono do życia prehistoryczne zwierzaki jest oszałamiająca i nawet po tylu latach robi znakomite wrażenie.

Trzeba też przyznać, że zarówno Spielberg jak i Koepp odwalili kawał znakomitej roboty. Scenariusz w stosunku do książki mocno okrojono, zmieniono też kilka postaci, żeby wprowadzić trochę ciekawszych interakcji między nimi i wyszła z tego bezpretensjonalna znakomita rozrywka. To też jeden z tych filmów, w których Spielberg ze swoją ekipą udowodnił, że nie tyle rozumieją kino, co tworzą jego esencję. Ileż tu jest kultowych scen! Wjazd do parku przez ogromne wrota z genialnym logiem; pierwsze spotkanie z brontozaurami; kupa triceratopsa; zmarszczki na powierzchni wody, zwiastujące nadchodzącego T-Rexa (w ogóle chyba każda scena z nim); ten deszcz, wylewający się z ekranu, przez który doszło do katastrofy; przechodzenie przez elektryczne ogrodzenie i wreszcie przepiękny motyw muzyczny autorstwa mistrza Johna Williamsa. Można nie lubić tego filmu za pretekstową fabułę, ale nie można odmówić mu walorów rozrywkowych i mistrzowskiego prowadzenia akcji. Wszystko odbywa się według klasycznego schematu i w zasadzie wiadomo, co się za moment wydarzy, a mimo to człowiek cieszy się na widok kolejnych jaszczurów i demolki, jaką robią. Nie jest to może ten sam poziom “kultowości” co Poszukiwacze zaginionej arki, bo nie ma drugiego takiego bohatera jak Indiana Jones, ale to nadal Spielberg u szczytu swoich możliwości twórczych. Dość powiedzieć, że reżyser montował Park Jurajski w czasie kręcenia Listy Schindlera. No pokażcie mi drugiego człowieka, który zrobił dwa tak kultowe dzieła w jednym roku.

Warto zrobić sobie wycieczkę w przeszłość i odwiedzić Wyspę Mgieł. Jurassic Park starzeje się świetnie i z powodzeniem można go pokazywać młodszemu pokoleniu. Może nie ma w nim latających ludzi z pelerynami, a pół filmu dzieje się w nocy w czasie ulewy, żeby nie było widać kabli, linek i deszczownic. Nie ma też zaskakujących zwrotów akcji i od razu wiadomo, kto jest zły, a kto dobry. Ale pomimo tej schematyczności czuć w nim ducha przygody, bohaterowie to ludzie z krwi i kości, a napięcie rośnie z każdą minutą. Jest to też kino w starym stylu, jednocześnie familijne i nie stroniące od pewnej dawki przemocy. Spielberg zanim stał się nudnym starym dziadkiem, potrafił pokazać, jak tyranozaur zjada gościa siedzącego na toalecie i robił to tak, że dzieciak i dorosły będą się na to gapić z mieszaniną grozy i rozbawienia. Czasem jest straszno, a kiedy indziej wchodzi Jeff Goldblum i rozładowuje napięcie kapitalnym onelinerem. Nieustanny balans między nastrojami sprawia, że to się po prostu dobrze ogląda. Zafundujcie sobie powrót do Parku Jurajskiego, a na kilka chwil cofniecie się do pięknych lat dziewięćdziesiątych, a może nawet dużo, dużo dalej. Jakieś 65 milionów lat dalej.

1

0