Layers of Fear

Halloween/Uroczystość Wszystkich Świętych/Zaduszki/Policyjna Akcja Znicz już za pasem, więc okazja jest wyśmienita, by rzucić okiem na horror. I to horror nie byle jaki, bo stworzony przez polskiego developera – Bloober Team – i poświęcony… malarstwu. Nie jest to tematyka często podejmowana przez twórców gier wideo.

W “Layers of Fear” kierujemy poczynaniami malarza, który wróciwszy do domu (a skąd wrócił – to osobna i bardzo ciekawa sprawa), chce rozpocząć pracę nad swym “magnum opus”, dziełem życia. Ale że artysta w pełni stabilny psychicznie nie jest, rozpoczęcie pracy zbiegnie się z wdzierającymi się na jawę koszmarami. Każda warstwa obrazu, będzie tytułową warstwą strachu, a malarz, przemierzając pomieszczenia swojego domu, powoli odkryje przed nami tajemnicę swojej przeszłości. Obrazy będą nie tylko tłem, ale źródłem lęków i kluczem do rozwiązania zagadki.

Gra pod wieloma względami przypomina “Gone Home”, tudzież recenzowany przeze mnie tytuł innego polskiego studia – “The Vanishing of Ethan Carter”. Z tą drugą produkcją “Layers of Fear” połączył przede wszystkim urzekający sposób prezentowania świata. I choć “Ethan Carter” był pod względem wizualnym grą ambitniejszą i stworzoną z większym rozmachem, to nie można odmówić studiu Bloober ogromnego kunsztu w tworzeniu graficznej strony gry. “Layers of Fear” wygląda pięknie, nawet wtedy, gdy usiłuje nas przerazić. Ogromna w tym zasługa nie tylko umiejętnie stworzonego środowiska domu, gry świateł, tekstur, ale również doboru obrazów. Bo przyznam, że właśnie malowidła – prawdziwe, albo zmodyfikowane przez twórców – są jednym z głównych źródeł niepokoju, jaki wkrada się w serce gracza podczas eksploracji posiadłości malarza.

Zapewne dla osoby, która sztuką piękną żyje i oddycha, możliwość zobaczenia znajomych obrazów w nowym, lekko przerażającym kontekście, będzie doznaniem fascynującym. Ja przyznam się do ignorancji w tym względzie. Potrafiłem nazwać tylko kilka dzieł – Rembrandta w pierwszym pomieszczeniu gry, Goyę na schodach i później w jednym z korytarzy, Nocną marę Füssliego, Zstąpienie Chrystusa do piekieł Hieronima Boscha… może coś jeszcze, ale w tej chwili naprawdę nie potrafię sobie przypomnieć. Nie jest to wynik oszałamiający, zważywszy na ilość dzieł sztuki, z jakimi mamy w grze styczność, ale i tak czułem, że rozpoznając obraz odczytuję pewną myśl, którą twórcy gry chcieli mi przekazać. Mimo potwornych okoliczności, było to doznanie dość przyjemne.

Ale świat gry opowiada nam historię nie tylko przy pomocy obrazów. Sam dom snuje własną opowieść, rozpada się, odsłaniając bolesną prawdę na temat stanu psychicznego malarza, oraz wydarzeń, które doprowadziły do tragedii. Zmienia rozkład pomieszczeń, konfuduje, budzi trwogę… Kilka razy byłem naprawdę pod ogromnym wrażeniem tego jak subtelne i delikatne są sugestie, którymi gra próbuje nami manipulować. Chwilami “Layers of Fear” wzbija się na prawdziwe wyżyny narracji, znajdując środki jak najbardziej adekwatne do bardzo trudnej tematyki. Bo choć napisałem we wstępie, że gra poświęcona jest malarstwu, to tak naprawdę jej tematem jest ból, szaleństwo, pętla wciąż powtarzających się błędów… No i powierzchowność rozumienia tego, czym jest piękno.

Skoro jednak zdążyłem już grę pochwalić, to muszę też dorzucić maleńką łyżeczkę dziegciu. Nie będę tu – tak jak się to czasem robi w recenzjach – zarzucał grze, że jest zbyt krótka, albo, że zagadki są zbyt proste. “Layers of Fear” trwa tyle ile powinna by osiągnąć swój cel, jakim jest opowiedzenie przejmującej historii. Problemy, jakie przed nami stawia są – mimo swojej prostoty – czymś więcej niż tylko pretekstem. To integralna część opowieści, która angażuje gracza intelektualnie i emocjonalnie. Nie można wobec “Layers of Fear” formułować tych samych zarzutów, jakie padały niegdyś (zresztą słusznie!) pod adresem “Dear Esther”.

To powiedziawszy – pewne zarzuty jednak mam. Wydaje mi się na przykład, że pragnienie uczynienia z gry horroru, a nie – dajmy na to – psychologicznego thrillera, sprawiło, że kilkukrotnie twórcy sięgnęli po środki niepotrzebne. “Layers of Fear” zawiera w swoim repertuarze m.in. jump scares, i czyni z nich użytek raz lepszy, raz gorszy. Owszem, nieraz aż podskakiwałem na fotelu, przeżywając to, co działo się na ekranie. Ale były też przypadki, gdy wyskakujący “przestraszacz” psuł fenomenalnie budowany klimat (przykładem może być scena z pozytywką/karuzelą). Miałem wówczas wrażenie zmarnowanego potencjału. Z jakiegoś bliżej niesprecyzowanego powodu nie byłem też szczególnie pod wrażeniem tych nielicznych momentów, kiedy słyszymy w grze głosy aktorów. Dało się to zagrać lepiej i bardziej przejmująco.

I pewnie jeszcze o jakichś drobnych zgrzytach można byłoby wspomnieć, ale nie zmienią one ogólnego wniosku, do jakiego zmierzam. A jest on bardzo prosty. “Layers of Fear” to świetna, inteligentna, przejmująca historia, z którą każdy, kto nie lęka się obcowania ze sztuką, powinien się zapoznać.