[Biblioteka gracza] Masters of Doom: O dwóch takich, co stworzyli imperium i zmienili popkulturę (David Kushner)

Tak się jakoś złożyło, że od pewnego czasu mamy prawdziwy wysyp książek związanych z ogólnie pojętą branżą grową. A w zasadzie mamy go nareszcie w Polsce, bo w końcu dotarły do nas pozycje opisujące losy nie tylko pionierów branży z antycznych czasów “Ponga”, ale też bohaterów złotej ery gier, którzy zrewolucjonizowali przemysł rozrywkowy. To oni – pryszczate dzieciaki nieznające słów “nie da się” – sprawili, że powstały najwspanialsze, najbardziej przełomowe gry, które przełamały hegemonię konsol i doprowadziły do przekształcenia komputerów osobistych w maszynki do grania, jakie znamy dziś. Książka “Masters of Doom” Davida Kushnera to fabularyzowana biografia dwóch takich dzieciaków, dwóch Johnów – Carmacka i Romero – założycieli id Software.

Kushner wziął na warsztat życiorysy tych dwóch panów, dziś już dobrze po pięćdziesiątce, bo nie da się w zasadzie opowiedzieć ich historii osobno. Łączyło ich trudne dzieciństwo, pasja do gier oraz talent programistyczny, przy czym szybko wyszło na jaw, że ten talent objawiał się w różny sposób. Carmack nie bez powodu uznawany jest za jednego z największych geniuszy, którzy wymyślali trójwymiarowe gry. Silniki jego autorstwa były przełomowe, a on sam pisał je niczym maszyna, zaczynają pracę nad kolejną iteracją chwilę po tym, jak ukończył poprzednią. Romero z kolei jawi się jako wielki marzyciel, lekkoduch i hedonista, a przy tym genialny level designer. Jedno łączy się z drugim, bo tworzył te poziomy i dokładał kolejne mechaniki dlatego, że sam chciał czerpać radość z obcowania z nimi. To przebija się z całej tej opowieści – pionierzy nowoczesnego grania sami byli graczami i pisali nie tylko dla zysku (choć oczywiście Ferrari samo się nie sfinansuje), ale też z chęci stworzenia czegoś, co dawałoby radość im samym. Rzecz, która dziś w dużych korporacjach gamingowych praktycznie nie istnieje. Zresztą nie może istnieć w gigantycznych zespołach kodujących dzisiejsze megaprodukcje. Z opowieści Kushnera przebija się wzór, że mały zespół, skupiający uwagę na pokonywaniu konkretnych problemów i skupiony na osiągnięciu wyraźnie określonego celu, będzie bardziej skuteczny niż duża organizacja, w której duża część energii twórczej jest zużywana na samo zarządzenie tą organizacją.

O trudnościach, jakie rodzi stale rozrastająca się firma, traktują późniejsze rozdziały książki. Te wcześniejsze skupiają się bardziej na technikaliach i w większych szczegółach opowiadają na temat pokonywania kolejnych barier i ograniczeń komputerów. Bardzo podobały mi się te opowieści o portowaniu “Super Mario 3” na komputer, projektowaniu “Commandera Keena” czy o próbach uczynienia “Wolfensteina 3D” jak najszybszym. Dowiedziałem się, kto wpadł na pomysł z ukrywaniem sekretów i easter eggów, albo skąd wzięły się indyki regenerujące zdrowie. Dziś historie o tym, ile problemów przysparzało przewijanie ekranu, renderowanie pikselowych chmurek, rezygnacji z teksturowania podłóg, albo późniejsze o zaawansowanej geometrii poziomów w “Doomie” czyta się trochę jak science-fiction. Uderzające jest, jak wiele historii działo się na naszych oczach i jak część z nas (ta z peselami zaczynającymi się od ósemki w dół) brała udział w tym wielkim eksperymencie.

Niestety jednym z zarzutów, jakie mogę postawić “Masters of Doom” jest sposób, w jaki narracja zmienia się w kolejnych rozdziałach. Im dalej, tym mniej technologii, a więcej dramy obyczajowej o odchodzącym z id Romero, alienacji Carmacka i różnych konfliktach w zespole. To nie jest nieciekawe, ale chciałbym takiego rozłożenia na czynniki pierwsze obydwu “Quake’ów”, jak autor uczynił to z “Keenem”, “Wolfem” i “Doomem”. Historia nie staje się mniej szczegółowa, ale akcenty położone są gdzie indziej. O “Quake 2” i jego silniku dowiedziałem się głównie tego, że wprowadził kolorowe oświetlenie i wsparcie dla akceleracji sprzętowej, ale to trochę mało jak na jedną z najważniejszych technologii w branży gier. Z dużym zaciekawieniem przeczytałem za to o powstaniu i perypetiach Ion Storm – firmy założonej przez Romero po odejściu z id Software. W zasadzie nie miałbym nic przeciwko osobnej książce na ten temat. Bo chociaż wydali raptem kilka gier, to były to produkcje z różnych względów wyjątkowe. W “Masters of Doom” fragment o Ion Storm jest dość obszerny, ale z pewnością nie wyczerpuje tematu.

Drugą dyskusyjną sprawą jest sposób prowadzenia narracji. Kushner opowiada historię dwóch Johnów niczym Wołoszański „Sensacje XX wieku”. Czyta się to prawie jak powieść, z dialogami i przemyśleniami wewnętrznymi bohaterów. I samo w sobie może nie jest to złe, ale tak naprawdę nie wiem, ile z sytuacji przedstawionych na kartach książki miało miejsce w rzeczywistości, a ile zostało podkolorowanych przez autora. Zakładam, że nie ma w niej wielkich przekłamań, a historia jest opowiedziana rzetelnie i obiektywnie, ale żadnej pewności nie mam. Wolę dokumenty, które jasno mówią, skąd pochodzą cytowane wypowiedzi i posługujące się bardziej formalnym, faktograficznym stylem. Są to jednak moje osobiste preferencje i nie mam podstaw kwestionować rzetelności warstwy merytorycznej “Masters of Doom”. Na pewno nie ma w niej lukrowania, nie jest to też laurka. Wprost przeciwnie, większość bohaterów tej opowieści to ludzie pełni wad, a perypetie id Software są tyleż romantyczne, co pełne gorzkich wydarzeń. Przejście z okresu niemowlęctwa, kiedy wszystko było możliwe, a praca polegała na spełnianiu marzeń, do żmudnej harówy przy coraz bardziej rozbudowanych produkcjach, bywa smutne. Zresztą na przykładzie twórców “Dooma” fajnie czyta się o przemianach w branży. Co prawda firmę ciężko nazwać typowym developerem, bo do momentu pisania książki nadal byli niezależnym studiem, a ich sharewarowe początki również odróżniały ich od innych, ale właśnie dzięki temu lata dziewięćdziesiąte oglądamy nieco z boku i z innej perspektyw niż na przykład w “Wojnach konsolowych”. Trzeba przy tym dodać, że “Masters of Doom” była wydana po raz pierwszy w roku 2003, więc historia urywa się na produkcji trzeciego “Dooma”. Fajnie byłoby dowiedzieć się, co było dalej i jak id przeszło w ręce Zenimax.

Mogę z czystym sumieniem polecić książkę Kushnera każdemu graczowi, chociaż nie jest to najlepsza pozycja w tym gatunku. Czyta się ją szybko i gładko, a historia dwóch Johnów jest bardzo ciekawa. Jeśli interesują was gry sprzed około 30 lat, albo jeszcze lepiej jeśli graliście w nie, kiedy były gorącymi nowościami, to będzie to dla was świetna podróż w przeszłość. Może trochę za bardzo fabularyzowana, ale przynajmniej nie zmęczy was technicznymi detalami. Jeśli wolelibyście coś jeszcze bardziej geekowego, co wgryza się w każdy piksel omawianych gier, w kolejnym odcinku tej mini serii przedstawię wam coś ekstra.

W Polsce książka ukazała się nakładem wydawnictwa Open Beta. Recenzja pisana na podstawie wydania amerykańskiego z prywatnej kolekcji.

0

0