Trylogia Thrawna (Timothy Zahn)

Dawno, dawno temu… A konkretnie na początku lat 90., zainteresowanie Gwiezdnymi Wojnami przygasało. Trylogia Lucasa zakończyła się w 1983, i choć krążyły pogłoski na temat kolejnych filmów (czasem mówiono o sequelach, czasem prequelach), to większość fanów była przekonana, że saga została zakończona. Sprzedaż zabawek spadała, podobnie zresztą jak sprzedaż książek i komiksów. I wtedy stała się rzecz niesamowita. Nowa nadzieja, kontratak i powrót Gwiezdnych Wojen w jednym. Bantam Books rzutem na taśmę zakontraktowało Timothy’ego Zahna – rozpoznawalnego i uznanego pisarza sci-fi – do stworzenia nowej trylogii książek toczących się w epoce Nowej Republiki.

Trzeba tu nadmienić, że książki umieszczone w uniwersum Gwiezdnych Wojen wychodziły już wcześniej. Mieliśmy adaptacje filmów oraz niedoszłych filmów (Spotkanie na Mimban, pasujące do sagi jak pięść do nosa, było w istocie nowelizacją pierwotnego scenariusza dla niskobudżetowego sequela Nowej Nadziei, ostatecznie zastąpionego przez Imperium Kontratakuje). Wychodziły powieści na temat wczesnych przygód Hana Solo i Lando Calrissiana (niestety niewiele lepsze od filmu Solo) i różne dziwne spin-offy o Ewokach albo łowcach nagród. Było też kilka książek toczących się po wydarzeniach z filmów (choć – gwoli ścisłości – przypominam sobie w tej chwili tylko jeden tytuł – Pakt na Bakurze). Rzecz w tym, że najlepsze spośród tych książek można byłoby uznać za przeciętne czytadła. A często wyglądały jak fabułki sklecone i spisane w tydzień, góra dwa.

I wtedy, w 1991 roku, pojawił się Dziedzic Imperium Timothy’ego Zahna. Pierwszy tom trylogii. A cały fandom zaliczył zbiorowy „opad szczęki”. Bo oto książka Zahna była… dobra. Nie wybitna, nie nadzwyczajna, ale naprawdę dobra. Obroniłaby się nawet, gdyby uniwersum Gwiezdnych Wojen zamienić na autorski świat, który z dziełem Lucasa nie ma nic wspólnego. No, ale w świecie Star Wars książka miała moc podwójną. Właśnie wydanie Dziedzica Imperium, a w kolejnych latach następnych części – Ciemnej Strony Mocy (fatalne tłumaczenie Dark Force Rising – tytułowa „dark force” nie ma nic wspólnego z Mocą, to nazwa floty) oraz Ostatniego Rozkazu. Zainteresowanie filmami zostało rozbudzone do tego stopnia, że Lucas przyklepał m.in. projekt multimedialny Cienie Imperium (opowiadający historię toczącą się pomiędzy Nową Nadzieją a Imperium Kontratakuje). Potem wyszły wersje specjalne Gwiezdnych Wojen… a w końcu zaczęły się prace nad prequelami. Niestety Zahn nie wyznaczył do końca standardu literackiego dla świata Gwiezdnych Wojen – jego następcy mocno chałturzyli, i rzadko zdarzały się autentyczne perełki. Ba, nawet wydane wiele lat później kolejne powieści Zahna nie miały takiej mocy jak Trylogia Thrawna, chyba dlatego, że sam autor widział w jakim kierunku poszedł Expanded Universe, i za bardzo mu to nie odpowiadało. Ale o to już go nie obwiniajmy. Zamiast tego chciałbym Wam powiedzieć co było w książkach tak fantastycznego, że fani – przed nastaniem ery prequeli i sequeli – domagali się ekranizacji historii stworzonej przez Timothy’ego Zahna.

Otóż Timothy Zahn zrobił coś, czego nie uczynił żaden z filmowców, którym Gwiezdne Wojny powierzył Disney. Ba, nie zrobił tego nawet Lucas. Mianowicie Zahn zadał sobie kilka ważnych pytań. Jakiego rodzaju opowieścią są Gwiezdne Wojny? Jak – logicznie – powinien wyglądać świat 5 lat po zwycięstwie nad Imperium? W jaki sposób wiarygodnie przedstawić zagrożenie dla bohaterów, bez sięgania po „jeszcze potężniejszego Imperatora” i „jeszcze większą Gwiazdę Śmierci”? Co sprawia, że postaci z Gwiezdnych Wojen były popularne i jak sprawić, by równie lubiane były nowe postaci? Zahna zadał te pytania. I na każde z nich znalazł odpowiedź.

Od bitwy o Endor minęło 5 lat. Znaczna część sił Imperium poddała się po śmierci Imperatora. Pozostali walczyli przez kilka lat, ale ostatecznie zostali zepchnięci przez przeważające floty Nowej Republiki. Odcięci od zasobów będą prędzej czy później wymierać, albo się poddawać. Dawni Rebelianci próbują więc zorganizować życie polityczne w galaktycznej stolicy w Coruscant. Tylko że przychodzi im to trudniej, niż mogło się wydawać. Weterani wojen, nawet najbardziej szlachetni, mają różne oczekiwania, pomysły, lęki i ambicje. Demokracja okazuje się być bardzo konfliktowa. Na jaw wychodzą też grzeszki z przeszłości. Żaden z nich nie jest straszny, niczyja reputacja nie zostaje zbrukana, ale przywódcy Rebelii też okazują się mieć swoje przywary.

Krzepnięcie władzy Nowej Republiki idzie więc powoli, a tymczasem z odległych rubieży galaktyki wyłania się nowe zagrożenie. Na początku nic nie wskazuje, że będzie to zagrożenie śmiertelne. Pojawia się Thrawn – ostatni z trzynastu wielkich admirałów Imperium. Człowiek (a właściwie nie człowiek, ale przedstawiciel humanoidalnej rasy Chiss) niegdyś równie wpływowy jak Wielki Moff Tarkin. Geniusz strategii z niemal nadludzką znajomością psychologii i umiejętnością przewidywania cudzych zachowań. Wraca z powierzonej mu przez Imperatora misji i mimo dysponowania niewielkimi siłami, rzuca Nowej Republice wyzwanie. Tylko że tym razem role się odwróciły. Thrawn jest rebeliantem. I będzie walczyć jak rebeliant.

Thrawn ma też kilka asów w rękawie. A może raczej – planuje kilka asów pozyskać, co obserwujemy w pierwszych dwóch książkach trylogii. Wielki admirał chce zneutralizować Luke’a Skywalkera, wznowić produkcję klonów, pozyskać własnego Jedi, osłabić zdolności produkowania i remontowania okrętów przez Republikę i w końcu powiększyć własną flotę. Do tego dzieła przystępuje bardzo energicznie. A oglądamy rzecz z wypiekami na twarzy, bo tym razem to pozostałości Imperium toczą nierówną walkę z przeciwnikiem – i wygrywają ją dzięki inteligencji. Zahn dołożył też starań, aby każdy z naszej starej paczki bohaterów miał przed sobą ogromne wyzwanie. Leia nie dość, że próbuje ogarnąć chaotyczną sytuację na Coruscant, to staje się celem skrytobójczego ataku… a na dodatek jest w ciąży. Luke boryka się z nieudanymi próbami odbudowy zakonu Jedi, traci na zawsze możliwość komunikacji z Obi-Wanem i – jakby tego było mało – musi zmierzyć się z przeciwnikiem, który „wyłącza” możliwość kontrolowania Mocy.

Ale najciekawiej wyglądają u Zahna nowe postaci. Fantastyczne, intrygujące, pełne zaskakujących talentów i brzydkich przywar. Poza wspomnianym wielkim admirałem Thrawnem, pisarz dał nam ich całą plejadę. Na przykład Marę Jade – dawną agentkę Imperatorą, inteligentną, sympatyczną, seksowną, niebezpieczną, pozwalającą spojrzeć na Imperium z innej perspektywy i mającą rozsądny powód, by chcieć śmierci Luke’a. O Jorusie C’Baothu nie chcę pisać zbyt wiele, by nie spoilerować, powiem tylko, że szalony mistrz Jedi to pomysł fantastyczny. Jest tam też Talon Karrde, „król” przemytników, jest generał Garm Bel Iblis, odsunięty na boczny tor założyciel Rebelii, no i kapitan Pellaeon, który – jak Mara Jade – z rozrzewnieniem wspomina Imperium.

Nawiasem mówiąc największą zbrodnią Disneya nie było uczynienie wszystkich gier, książek i komiksów jakie powstały przed odkupieniem praw do Gwiezdnych Wojen od Lucasa, niekanonicznymi. Zbrodnią było wyciąganie pojedynczych elementów tamtego świata i masakrowanie ich przez mniej utalentowanych twórców. Nędzna podróbka książkowego Thrawna pojawiła się w kreskówce Rebels. Gwiezdne Wojny dziś już naprawdę niewiele dla mnie znaczą, przypuszczam, że na najnowszy film nawet nie wybiorę się do kina. Ale ta profanacja autentycznie mnie dotkliwie zabolała.

Mam jednak nadzieję, że zdołałem Was przekonać do tego, by zapomnieć na chwilę o disneyowskich sequelach. Ba, trzeba będzie też zapomnieć o prequelach, bo w kilku miejscach Trylogia Thrawna mocno do nich nie pasuje. Wyobraźcie więc sobie, że Gwiezdne Wojny mają tylko trzy części, że historia skończyła się na Powrocie Jedi. I wtedy otwórzcie Dziedzica Imperium. Zanurzycie się w świecie Gwiezdnych Wojen takim, jakim doznałem go ja, jako dzieciak, gdzieś w połowie lat 90. I jakim go pokochałem. Miłej lektury!

0

0