Oscary 2019 – komentarz

91. Gala wręczenia Nagród Akademii Filmowej za nami. W tym roku Hollywood wyświęciło kilka nowych gwiazd, z dużym afektem przypodobało się mniejszościom i bardzo jednoznacznie wykpiło wszelkie pomysły urzędującej tam administracji. Co poza tym? Szczerze wyznaję, że była to jedna z najnudniejszych i najmniej interesujących gal, jakie w ostatnich latach dane mi było śledzić.

I wcale nie dlatego, że w tym roku po raz pierwszy od 1989, nikt Gali nie poprowadził. Obowiązkami gospodarskimi podzieliły się same gwiazdy, ze skromnym udziałem przewodniczącego Akademii Johna Baileya. Zapowiedzi i mowy nagrodzonych nie odbiegały znacząco od oscarowych standardów – kogoś kompletnie zjadła trema (Olivia Coleman), ktoś inny rozpłakał się ze wzruszenia (Regina King), a jeszcze ktoś wcisnął na scenę kilogramy politycznej agitki (Spike Lee).

Gala była nudna, bo… tegoroczne filmy nie powalały na kolana swoją jakością. Tryumfem „Romy” zachwycają się głównie formaliści, „Bohemian Rhapsody” nie zadowoliło co najmniej jednej trzeciej oglądających, a takie „Narodziny Gwiazdy” większość przecież i tak już znała w innej formie. Rozczarowaniami okazały się filmy polityczne („Vice”, „BlaKkKlansman”), a obyczaj („Faworyta”) nie dostarczył zbyt wielu wzruszeń. Przyjrzyjmy się jednak wynikom, bo w całej tej zalewie zupełnie niezajmującej przyzwoitości (nie śmiem twierdzić, że nominowane filmy były kiepskie, co to to nie), trafiły się również dania aspirujące do miana smakołyków.

Największym wygranym gali jest Alfonso Cuarón. Jego „Roma” zdobyła trzy statuetki, a on sam zaliczył hattricka – wyszedł z Dolby Theatre z Oscarami za film nieanglojęzyczny (patrioci znad Wisły liczyli na „Zimną wojnę”, chociaż ja podkreślałem, że Pawlikowski nie ma wielu szans z Meksykaninem), zdjęcia oraz reżyserię. Tym sposobem Cuarón ma na koncie już 4 złote statuetki. To cztery razy więcej niż Martin Scorsese, dwa razy więcej niż Quentin Tarantino i o jedną więcej niż Steven Spielberg. O „Romie” pisaliśmy już tutaj z SithFrogiem – jemu film się mniej podobał, mi bardziej, ale obaj dostrzegliśmy w nim realizatorskie mistrzostwo i wizualny kunszt. Z całą pewnością warto jest obejrzeć dostępny na Netflixie hit, aby wyrobić sobie własne zdanie.

Drugim niekwestionowanym triumfatorem jest zespół Queen i „Bohemian Rhapsody” – prawdopodobnie najgorszy najlepszy film muzyczny ostatnich lat. Dostał aż cztery statuetki – pozamiatał w kategoriach technicznych (Montaż, Montaż dźwięku i Dźwięk właśnie), a w głównej kategorii sprawił chyba największą niespodziankę. Rami Malek pokonał typowanego do zwycięstwa Christiana Bale’a oraz mojego cichego faworyta Viggo Mortensena. Kreację pochodzącego z Egiptu młodego aktora chwaliłem przy okazji recenzji, ale wtedy nie widziałem jeszcze reszty nominowanych. Moim skromnym zdaniem, pomimo wysokiego poziomu, jaki Malek zaprezentował wcielając się w Frediego Mercury’ego, wymienieni dwaj panowie byli w tym roku lepsi. Najwięcej emocji wzbudził we mnie Mortensen – świetną, czerpiącą garściami z tradycji kina gangsterskiego kreacją Tony’ego Lipa w „Green Book”.

Film Petera Farrelly’ego może się tytułować kolejnym zwycięzcą Gali, zgarnął bowiem Oscara najważniejszego – za Film Roku. Recenzja pojawi się niebawem na naszej stronie, ale już teraz mogę przyklasnąć temu wyborowi z całego serca. „Green Book” nie jest dziełem wybitnym, ale posiada w sobie odpowiedni ładunek emocjonalny i wprost rewelacyjne aktorstwo, które sprawiają, że ogląda się go jak znakomitą czarną komedię. Wydaje mi się, że jest to wybór najbardziej pasujący do zaszczytnego tytułu „Filmu Roku” spośród wszystkich nominowanych. „Green Book” dostał jeszcze dwie statuetki – obie w dość kuriozalnych kategoriach. Mahershala Ali zgarnął Oscara za rolę w drugim planie, chociaż konia z rzędem temu, kto potraktował postać Dr Shirleya jako dodatek do głównej obsady tego filmu. Do tego, trio Nick Vallelonga, Brian Hayes i Peter Farrelly otrzymało Oscara za scenariusz oryginalny, chociaż ten… był oparty na spisanych wywiadach z Vallelongą seniorem. Może niepotrzebnie się czepiam, ale ten przypadek również niespecjalnie podpada mi pod oryginalną pracę twórców.

Ostatnim filmem, który może szczycić się mianem zwycięzcy poniedziałkowej Gali jest „Czarna Pantera„, która siedem nominacji zamieniła w trzy Oscary. Co prawda w kategoriach estetycznych – Kostiumy, Scenografia i Muzyka, ale chociażby ten ostatni werdykt można potraktować jako niewielkie zaskoczenie. Co tu dużo gadać, zaskoczeniem przecież jest sama obecność „Czarnej Pantery” w gronie tak licznie nominowanych – nie był to przecież nawet najlepszy marvelowski blockbuster zeszłego roku (Mściwoje!).

Najgorętsze nazwiska Gali, poza wspomnianymi Cuarónem i Malekiem, to rzecz jasna Olivia Coleman i Regina King. Obie panie wygrały (odpowiednio: w pierwszym i drugim planie żeńskim) niespodziewanie, bo faworytkami były Glen Close („Żona”) w pierwszej kategorii oraz ktoś z duetu Weisz – Stone (obie w „Faworycie”) w drugiej. Tymczasem film Lanthimosa okazał się – jak zapowiadałem – typowym „filmem-kosiarką” na nominację, z której niewiele wynika. Tak było kiedyś z „Gangami Nowego Jorku”, czy „Chinatown„, tym razem trafiło na „Faworytę”. Dziesięć nominacji i tylko jedna statuetka, która do tego stopnia zaskoczyła Olivię Coleman, że ta podczas swojej uroczej i pełnej wzruszeń przemowy wypaliła do legendarnej konkurentki: „Glen, to nie tak miało wyglądać”.

Regina King, podobnie jak pani Coleman, zamieniła debiutancką nominację na statuetkę. Jej rola w „Gdyby ulica Beale umiała mówić” – przejmującym dramacie o czarnoskórej ofierze oskarżeń o gwałt – została oceniona wyżej niż Amy Adams, która za rolę w „Vice” otrzymała już szóstą nominację do Oscara. Nie będę podejmował się rozstrzygnięć, która z pań na nagrodę zasłużyła w większym stopniu – w moim przekonaniu poziom w tej kategorii był bardzo zbliżony. Zwycięstwo Afroamerykanki otwiera jednak szerokie pole do spekulacji na temat klucza, którym kierowało się oscarowe jury.

Niekwestionowanymi przegranymi należy z kolei nazwać „Vice”, „Narodziny gwiazdy„, „BlacKkKlansman” i „Faworytę” właśnie. Pierwszy dostał „Oscara pocieszenia” za make-up, ale niewielka to radość – zwłaszcza w kontekście typowanego na zwycięzce Christiana Bale’a. Film Bradleya Coopera nie przyniósł mu żadnej statuetki (miał aż trzy szanse), ale na osłodę pozostało mu zwycięstwo „Shallow” w kategorii Piosenki Roku. Chociaż splendor ten przypadł Lady Gadze, która brała udział w powstawaniu muzyki i słów do utworu – sam Bradley był tylko wykonawcą. Spike Lee, pomimo rozczarowującego wyróżnienia „tylko” w kategorii scenariusza adoptowanego, dostał swoje „pięć minut” i mógł przypodobać się publiczności swoją kontrowersyjną i wymierzoną przeciw Ameryce retoryką. Tym razem wspomniał o ukradzionej w Afryce cywilizacji oraz przypomniał wszystkim zebranym, że Stany Zjednoczone powstały w wyniku ludobójstwa ludności rdzennej. I to by było na tyle z kontrowersji. O molestowaniu kobiet i ruchu #metoo tym razem ani słowa.

Przegraną Gali jest też „Zimna wojna” Pawła Pawlikowskiego. Kameralny film o nieposkromionej miłości w trudnych czasach przepadł we wszystkich trzech kategoriach, za każdym razem ustępując Cuaronowi. Ciekawostką jest, że Łukasz Żal – nominowany za zdjęcia do „Zimnej wojny”, pracując już na planie filmu… odmówił podjęcia się realizacji zdjęć na planie Cuarona. W efekcie Meksykanin za kamerą zasiadł sam i wygrał z naszym utalentowanym operatorem. Ale spokojnie, (nie)wielki to żal. Na pana Łukasza z pewnością przyjdzie jeszcze czas.

Wśród animacji pełnometrażowych całkowicie zasłużenie zwyciężył „Spider-Man: Uniwersum” – film, który spokojnie umieściłbym w top3 produkcji zeszłego roku. Co z kolei nie świadczy zbyt dobrze o ogólnym poziomie produkcji zza oceanu. Prawdę mówiąc, w stosunku do dwóch poprzednich lat, branża zdaje się notować regres – zarówno pod względem warsztatowym, jak i tematycznym. Hollywood ucieka w sprawdzone klisze – dominującym gatunkiem były filmy muzyczne, lub nadal przepracowuje społeczne traumy – ze szczególnym wskazaniem na nierówności rasowe i niechęć do prezydenta Trumpa. Efekt jest taki, że nam – Europejczykom z europejskimi horyzontami – nieco trudniej jest pojąć kontekst i docenić jakość tak skrojonych produkcji. Osobiście uważam, że 2018 rok do historii kinematografii nie wniesie wiele – poza statystycznymi ciekawostkami w stylu „pierwszy film o czarnoskórym bohaterze”, lub „pierwszy brak nominacji dla Meryl Streep od 12 lat”.

A jak Wasze wrażenia po poznaniu oscarowych laureatów? Zapraszam do podzielenia się opiniami w komentarzach.

0

0