Małe kobietki (2019)

W życiu każdego mężczyzny przychodzi moment, kiedy staje przed Wyzwaniem. Pojawia się okazja, potrzeba chwili, jak zwał, tak zwał, w każdym razie trzeba wybrać film do obejrzenia z żoną/dziewczyną/koleżanką. Niektórzy w tym momencie popełniają (wiel)błąd i walą z grubej rury, proponując maraton Gwiezdnych wojen, albo jeszcze lepiej wersji reżyserskich Władcy pierścieni. Plus takiego rozwiązania jest taki, że po 10 minutach można już się skupić na oglądaniu, bo towarzyszka odpłynęła w objęcia Morfeusza. Minus jest taki, że ona wam tego nie zapomni… Głupstwa spod znaku latających ludzi w kolorowych rajtuzach, tudzież inny Bruce Willis zabijający wszystkich na śmierć to też umiarkowanie dobry pomysł, bo nastroju się na tym nie da zbudować. Oczywiście żeby nie wyjść na pantofla, nie można przesadzić w drugą stronę, odpadają więc wszelkie Titaniki i inne łzawe historie, które nie licują z powagą prawdziwego macho. No ale jakiś kompromis trzeba znaleźć, a film kostiumowy to dobry trop. Idźmy więc krok dalej i wybierzmy sobie adaptację klasycznej powieści o dorastaniu, rozgrywającej się w XIX-wiecznych amerykańskich realiach, do tego zabarwioną wyraźnie feministycznym przesłaniem i reżyserowaną przez młodą kobietę. Co może pójść nie tak?

Wspomniana przed chwilą Greta Gerwig szturmem wdarła się do czołówki Hollywood swoim poprzednim filmem pt. Lady Bird. Po sporym sukcesie, tak artystycznym, jak i finansowym poprzedniej produkcji, porwała się na siódmą (!) adaptację jednej z klasycznych, uwielbianych za oceanem powieści, zebrała imponującą obsadę i… zrobiła kawał świetnej roboty. Małe kobietki to historia czterech sióstr, którym przyszło dorastać w burzliwych czasach Wojny secesyjnej. Jo – uparta, gwałtowna i nieokiełznana, początkująca pisarka. Piękna Meg, która całe życie będzie bezskutecznie próbowała wyrwać się z biedy. Chorowita i delikatna Beth. I wreszcie najmłodsza z sióstr – Amy, która pragnie być artystką i za tym marzeniem wyjeżdża z ciotką do Europy. Cztery „małe kobietki“ u progu dorosłości. Cztery różne osobowości, połączone wielką siostrzaną miłością. Na szczęście jakimś cudem Gerwig udało się uniknąć przesadnego lukrowania, może po części dzięki umiejętnemu podzieleniu opowieści na dwa przeplatające się plany czasowe. Zamiast linearnej historii przemieszczamy się ciągle pomiędzy czasami kończącego się dzieciństwa a początkiem dorosłości i to w taki sposób, że najpierw poznajemy skutki, a dopiero potem przyczyny pewnych zdarzeń. Niby drobiazg i raptem kilka cięć na stole montażowym, a efekt znakomity. Jakby tego było mało, celowo fragmenty wcześniejsze skąpane są w ciepłych barwach, podkreślając beztroskę i przytulność rodzinnego domu, natomiast te późniejsze, gdzie proza życia niejednokrotnie daje wszystkim w kość, są zdecydowanie chłodniejsze. Należy przy tym podkreślić, że poza wspomnianymi zabiegami, film jest do bólu tradycyjny i przewidywalny, ale nie o zaskakiwanie widza tu chodziło.

Z pewnością wojujące feministki zakrzykną, że pokazywanie kobiet w tak zwanych “tradycyjnych rolach” i portretowanie ich jako towarzyszek swoich mężów, dla których najwyższym dobrem powinno być założenie rodziny i tworzenie ciepła domowego ogniska, jest delikatnie mówiąc archaiczne. Oczywiście można Małe kobietki tak postrzegać. Coś, co w XIX wieku było postępowe, dziś jawi się często jako patriarchalny relikt, nie ma co się z tym sprzeczać. Ale czy na pewno tylko tyle można wyczytać z tej historii? Śmiem wątpić. Dla mnie to była naprawdę mądra i bardzo pozytywna opowieść o dążeniu do realizacji własnych marzeń (jakie by one nie były!), o tym, jak realia warunkują nasze możliwości, o niezależności ale i odpowiedzialności za innych. A przede wszystkim o tym, jak ważna powinna być rodzina. Tylko tyle, może banalnie, ale może właśnie takie banały najczęściej nam umykają. Gdyby Gerwig zrobiła ten film słabo, nudno i bez “iskry”, pewnie byłby ciężkostrawną kostiumową ramotą. Ale nie zrobiła. Jest lekko, pozytywnie (co nie znaczy, że cukrowo) i ze swadą.

Ogromna w tym zasługa wspaniałej obsady. Wydawać by się mogło, że ciężko będzie wyciągnąć coś ciekawego z archetypicznych i w gruncie rzeczy mało skomplikowanych postaci, a jednak drobne zmiany w stosunku do książki i ogromny luz na planie dały fantastyczne efekty. Bryluje oczywiście Saoirse Ronan w roli buntowniczki Jo. Jej pasja i energia zdają się rozsadzać ekran. Z jednej strony niezależna i próbująca nie dać się zakuć w żadne ramy, z drugiej nad wyraz dojrzała, opiekuńcza i pełna poświęcenia. Kocioł sprzeczności, wulkan emocji i po prostu znakomita umiejętność pokazania tego wszystkiego. Nominacja oscarowa w pełni zasłużona, a Ronan na pewno nie powiedziała jeszcze ostatniego słowa. Ledwie pół kroku za nią mamy świetną Florence Pugh. Na pierwszy rzut oka potulną i pogodzoną z losem, a w jednym rewelacyjnym monologu (wymyślonym podobno na poczekaniu przez Gerwig do spółki z Meryl Streep) ujmującą kwintesencję walki o swoją tożsamość. Rola bardzo niepozorna, a bogata w małe detale, które czynią ją znakomitą. O Pugh też na pewno jeszcze będzie głośno. Ale idźmy dalej. Znakomity, rozmarzony i bujający gdzieś w obłokach Timothée Chalamet udowadnia, że zaangażowanie go do roli księcia Leto Paula Atrydy to może być strzał w dziesiątkę. Jest w nim coś hipnotyzującego, chociaż na pierwszy rzut oka może zdawać się irytującym chłystkiem, jednak kiedy trzeba daje pokaz fantastycznej ekspresji. Na drugim/trzecim planie dwie wielkie aktorki: Laura Dern i Meryl Streep. Pierwsza jako personifikacja matki idealnej – kochającej, wybaczającej, uczącej poświęcenia, altruizmu i po prostu dobra. Znowu postać płaska jak kartka papieru, a mimo to fascynująca. Nie da się być Marmee March, ale chciałoby się mieć kogoś takiego w swoim otoczeniu. Jeśli pomysleć, że w tym samym roku Dern dostała Oscara za rolę morderczej prawniczki w Historii małżeńskiej (gdzie w zasadzie powtórzyła występ z Wielkich kłamstewek i grała u męża Gerwig), to ręce same składają się do oklasków. To był jej rok do spółki ze Scarlett Johansson. O Meryl w zasadzie nie ma co wspominać, bo ona zagra wszystko. Może i szarżuje ostatnio, ale w niczym to nie odbiera przyjemności oglądania jej przy pracy. Na tym idealnym obrazie jest niestety rysa w postaci Emmy Watson, grającej najstarszą z sióstr March. Nie żeby grała źle, ale po prostu na tle reszty genialnej obsady jest co najwyżej poprawna. I pomyśleć, że podobno pierwotnie tę rolę miała dostać Emma Stone…

I cóż mam napisać w podsumowaniu tej recenzji? Że to to dobry film? Owszem, dobry. Że to dobry “babski” film? A jakże! To jeden z lepszych “babskich” filmów, jakie widziałem od dawna, chociaż w zasadzie nie powinien mi się podobać. Jest w nim jednak na tyle dużo szczerości i uroku, że zupełnie nie przeszkadza jego zachowawczość, żeby nie powiedzieć archaiczność. To klasyczna kostiumowa opowieść, ale na tyle uniwersalna, że po prostu warto ją poznać. A sposób realizacji jest bezbłędny i nie pozostaje mi nic innego, jak kibicować Grecie Gerwig w jej karierze reżyserki/scenarzystki.

0

0