Conan Barbarzyńca (1982)

Na wioskę napada banda łupieżców. I jak to łupieżcy – palą, gwałcą, mordują. Na oczach małego chłopca jego ojciec zostaje rozszarpany przez psy, a matka skrócona o głowę. On sam trafia do niewoli. I na nic tu skargi do Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze, bo rzecz się dzieje się w erze hyboryjskiej, ponad 10 tysięcy lat przed naszą erą. MTK jeszcze nie istnieje. Podobnie zresztą jak Haga.

To straszny i barbarzyński świat. Na szczęście barbarzyńcą jest też Conan. Były niewolnik, który dorobił się muskułów obracając koło bólu (w nocy elfy wstrzykiwały mu anaboliki i dosypywały kreatyny do kaszy). Były gladiator, który w walce na miecze nie ma sobie równych. A przede wszystkim człowiek ogarnięty pragnieniem zemsty na zielonookim czarowniku zwanym Thulsa Doom. Mężczyźnie, który zabił jego rodziców i zabrał miecz ojca.

-Conanie, co jest najlepsze w życiu?
-Zmiażdżyć wrogów. Patrzeć jak prowadzą ich przed ciebie. I słuchać lamentu ich kobiet.

Dobrze, nie będę koloryzować. Conan Barbarzyńca nie jest skomplikowaną opowieścią. To bardzo luźna adaptacja pulpowej fantasy Roberta E. Howarda. Ot, magia i miecz, tyle że w antycznym wydaniu, podszyta horrorem czerpiącym zarówno ze starożytnych religii, jak i pomysłów Lovecrafta (z którym Howard się przyjaźnił i do którego pracy bardzo często nawiązywał). Tyle, że prostota nie jest w żadnym wypadku wadą filmu. Conan Barbarzyńca jest najlepszym dowodem na to, że wziąwszy prostą fabułę, wykorzystując podstawowe metody snucia opowieści i odwołując się do pewnych fundamentalnych archetypów, można stworzyć fantastyczne, porywające dzieło.

Ale chyba tylko ludzie bardzo utalentowani rozumieją tę siłę ukrytą w prostocie i są w stanie powstrzymać się przed przekombinowaniem fabuły. Nie żartuję tu mówiąc o wielkich talentach. Wprawdzie większość widzów na myśl o Conanie widzi tylko odtwórcę roli głównej, a tymczasem – nie ujmując niczego Arniemu – ten film to tak naprawdę dzieło dwóch facetów. Olivera Stone’a, który współtworzył scenariusz i Johna Miliusa (znanego chociażby z Czasu Apokalipsy), który rzecz wyreżyserował.

Ogień i wiatr pochodzą od bogów z nieba. Ale twoim bogiem jest Krom. Krom, a on mieszka na ziemi. Kiedyś chodziły po ziemi olbrzymy. I w mroku chaosu oszukały Kroma, kradnąc mu zagadkę stali. Krom się rozgniewał i ziemia się zatrzęsła. Ogień i wiatr powaliły olbrzymów, a oni rzucili się w odmęty wód. Ale bogowie zapomnieli o sekrecie stali i pozostawili go na polu bitwy. A my go znaleźliśmy. My, zwykli ludzie. Nie bogowie, nie olbrzymy, zwykli ludzie… Musisz poznać zagadkę stali, Conanie.

No dobrze, Arnie też odegrał swoją rolę. Podobnie jak fenomenalny James Earl Jones. Jego zielonooki Thulsa Doom po prostu hipnotyzuje widza (tak jak postaci w filmie), tworząc jednego z najciekawszych kinowych złoczyńców. Fantastyczna kreacja aktorska. I świetny pomysł na postać – czerpiącą z zakorzenionego w nas i ugruntowanego przez religię lęku przed wężami.

Całość uzupełnia jedna z najlepszych ścieżek dźwiękowych w historii kina. Uwielbiam Basila Poledouris za motyw przewodni z Robocopa, ale to właśnie muzyka z Conana była jego największym dziełem. Daleka od hollywoodzkiej sztampy, wskazująca na zrozumienie tematu i nastroju opowieści. Sprawiająca, że człowiek ma ochotę złapać topór i wyjść na miasto… (choć lepiej się powstrzymać).

Dla nas nie ma wiosny. Jest tylko wiatr, który przynosi świeżość tuż przed burzą.

Efekt jest spektakularny. Mimo 37 lat na karku, film dalej zaskakuje kunsztem, doskonałą pracą kamery (ach ta scena śmierci matki Conana!) i świetnym scenariuszem. Natrafiamy tu zresztą na pewien paradoks. Otóż jeśli spojrzeć na detale, to ekranizacja przygód o Conanie niemal na każdym kroku popełnia jakiś błąd w stosunku do pierwowzoru. Fabuła miesza wątki z kilku różnych książek. Thulsa Doom jest tak naprawdę bliższy innemu howardowskiemu złoczyńcy – Thoth-Amonowi. Wreszcie sam Conan – wprawdzie rola Schwarzeneggera tak wryła się w popkulturę, że trudno sobie to uzmysłowić, ale książkowy Conan był czarnowłosy i nieco mniej „przypakowany” od austriackiego kulturysty. Ale choć szczegóły się nie zgadzają, to poprawne jest wyczucie intencji, z jaką pisał Howard. Prawdziwe i zgodne z książką jest przesłanie filmu. A to w adaptacji najważniejsze.

O czym traktuje film? Cóż, najprościej byłoby powiedzieć – o zemście. Albo o miłości i przyjaźni. Albo o rozłupywaniu czaszek krótkimi mieczami. Ale to tylko powierzchniowe ujęcie tematu, bo jest jeden motyw, który odnajdziemy w głębi tak filmu, jak i prozy Howarda. Przesłanie filmu jest na wskroś nietzscheańskie. To pochwała niezłomnej woli i impulsu do działania. Kiedy Thulsa Doom wykłada Conanowi czym naprawdę jest zagadka stali, mówi prawdę. Ciało jest silniejsze niż metal. Ale czarownik widzi tę siłę w podporządkowaniu. Film udowadnia, że naprawdę tkwi ona w sprzeciwie i woli przetrwania.

Kromie! Nigdy się do ciebie nie modliłem. Nie mam do tego języka. Nikt, nawet ty, nie zapamięta, czy byliśmy dobrzy, czy źli. Ani tego, dlaczego walczyliśmy i umieraliśmy. Ale liczy się to, że dziś dwóch mężczyzn stanie naprzeciw wielu. To jest ważne. Męstwo cię raduje, Kromie, więc spełnij mą prośbę. Daj mi zemstę! A jeśli nie usłuchasz, to niech cię piekło pochłonie.

Dlatego bez chwili namysłu polecam Conana wszystkim. Jest coś dla panów (rozłupywanie czaszek, półnagie panie), jest coś dla pań (rozłupywanie czaszek, półnagi Conan), jest coś dla miłośników komedii (scena miłosna z wyjątkowo delikatnym barbarzyńcą). Innymi słowy – wspaniałe kino familijne.

Na koniec zostawiam Was z motywem przewodnim z Conana:

I z genialnym parodystycznym „musicalem”.

0

0