Bez Prądu: Catan

Na początku dzisiejszego tekstu muszę się Wam do czegoś przyznać. Długo biłem się z myślami, czy w ogóle podjąć się recenzji dzisiejszego tytułu. Uznałem jednak, że skoro na portalu znajduje się już recenzja Crowleya, w której zmierzył się on z jednym z klasyków gier rodzinnych, uważaną za „wprowadzacza” w świat planszówek grą „Carcassonne”, to podejmę rękawicę i napiszę o tytule równie znanym i poważanym. Kto wie, może nawet pokuszę się później o pewien rodzaj podsumowania i poradnika „co wybrać dla kogo” na pierwszy kontakt z planszówkami… Stąd też dziś zapoznać będziecie mogli się z moją opinią na temat ponad 20 letniego staruszka. Panie i Panowie, przed Wami „Catan”.

Na początek śpieszę z wyjaśnieniami. Być może osoby dobrze zapoznane z tym tytułem (albo zwracające uwagę na szczegóły – w tym przypadku zdjęcie wyróżniające artykuł) powinny powiedzieć: „stop, sprawdzam… nie ma czegoś takiego jak Catan. Są Osadnicy z Catanu„. I będą mieli rację, jednak tylko połowicznie. W 2015 roku, aby stworzyć bardziej spójną markę, cała seria zmieniła swoją nazwę. Nie mnie oceniać zabieg, ale patrząc na powstające wariacje na temat tej pozycji (z dłuższymi nazwami), to faktycznie oszczędzono nam trochę czasu na wymawianie zbędnych sylab.

„Catan” to jak wspomniałem rodzinna gra planszowa stworzona przez Klausa Teubera, będąca absolutnym klasykiem i jedną z najczęściej polecanych pozycji dla nowych graczy. W podstawową wersję grać mogą 3 lub 4 osoby, a po pierwszych rozgrywkach partia nie powinna nam zająć więcej niż 1,5h. I zwłaszcza nowych graczy potrafi wciągnąć na tyle, że momentalnie po rozegranej partii mają ochotę na kolejną. W grze wcielimy się w jedną z grup osadników próbujących przejąć kontrolę nad nowo odkrytą wyspą Catan. A osiągną to przez zasiedlanie terenów i budowanie dróg oraz osad, które następnie mogą rozwijać w miasta. To wszystko będzie dawało graczom punkty, a zwycięzcą zostanie ten, kto pierwszy zbierze ich 10. Wydaje się proste? Nic bardziej mylnego. Pozostali gracze czuwają i depczą nam po piętach, używając wszelkich metod aby pokrzyżować nam plany.

Jak jednak wygląda rozgrywka? Na początku będziemy musieli przygotować planszę. W tym celu układamy obramowanie planszy imitujące otaczające naszą wyspę morze, a następnie w środku umieszczamy hexy terenu oraz przypisane im cyfry, informujące nas jakie są na nich wytwarzane surowce. Na koniec pozostanie nam już tylko ustawienie startowych osad i dróg przez każdego gracza i możemy rozpoczynać partię. Dużą zaletą gry jest bardzo szybkie przygotowanie planszy do rozgrywki, przez co szybko możemy się w niej zatopić.

Gdy wszystko będzie już przygotowane, gracze po kolei będą wykonywać swoje ruchy. Rozpoczynając swoją turę gracz aktywny będzie musiał na początku wykonać rzut dwoma kośćmi k6. Suma oczek na kostkach uruchomi rozłożone na hexach terenu cyfry – właśnie te pola będą w danym momencie produkować surowce, które dostanie każdy gracz posiadający przy nich osadę bądź miasto. Następnie wchodzimy w fazę handlu – aktywny gracz może zaproponować handel zarówno przeciwnikom (szukając najlepszej oferty na swoje surowce – tutaj mamy dowolność wymiany), jak i zdecydować się na handel zamorski (z bankiem surowców po z góry ustalonej stawce). Ważną kwestią jest to, że o ile w handlu mogą uczestniczyć wszyscy, to handlować można tylko z aktywnym graczem i to tylko on może wymieniać surowce w banku. Reszta graczy musi czekać na swoją kolej. Handel jest niezbędny, gdyż bardzo często będzie brakowało nam surowców do budowy, która jest kolejnym, ostatnim już etapem tury.

Ale spokojnie, partia w „Catan” nie musi być miłą i przyjemną rozgrywką dla wszystkich. Jeśli ktoś lubi drobne złośliwości przy planszy, to gra daje mu takie możliwości. Jeśli suma oczek po rzucie kostkami wyniesie 7, budzi się na planszy złodziej. Każdy z graczy posiadający na ręce więcej niż 7 kart surowców musi odrzucić połowę z nich. Następnie przestawia figurkę złodzieja na dowolne pole na planszy – do czasu kiedy jest on tam obecny, pole to nie produkuje surowców po wyrzuceniu przypisanej do niego cyfry! Na sam koniec wybiera gracza który posiada przy danym polu osadę i losowo zabiera mu jedną kartę. Podobna sytuacja ma miejsce w momencie, gdy zagrywamy zdobytą w losowym dociągu kartę rycerza. Jedyna różnica polega na tym, że gracze nie odrzucają kart przy posiadaniu więcej niż 7. Gwarantuję Wam, że złodziej zagrany w odpowiednim momencie potrafi bardzo skutecznie pokrzyżować szyki.

Gra jest bardzo solidnie wydana. Swoją recenzję opieram na drugiej edycji, już z plastikowymi figurkami osad, miast oraz dróg. Wyglądają one moim zdaniem bardzo atrakcyjnie, a jakość wykonania zadowoli chyba największego malkontenta. Również plansza, mimo iż jest układana za każdym razem, jest wyprodukowana z grubej tektury, przez co nie powinniśmy mieć absolutnie żadnego problemu z jej szybkim „zużywaniem się”. Kolejną ogromną zaletą jest wypraska, którą znajdziemy w pudełku, pozwalająca sprawnie segregować poszczególne elementy. W pudełku znajdziemy też dwie wyciągane tacki, będące jednocześnie podajnikami kart – te z kolei mocno usprawniają rozgrywkę. Czapki z głów dla pomysłodawcy.

Muszę oczywiście napomknąć również o wadach tej pozycji. „Catan” jest grą mocno losową – decydują nie tylko rzuty kostką, ale również losowy dobór kart rozwoju, które możemy kupować. I jest to rodzaj losowości nad którym bardzo ciężko zapanować. W związku z tym wiele osób może frustrować, że przez całą grę strategicznie postawiona osada nie przyniosła żadnego zysku, a gdy już wypadała cyfra, której tak bardzo pragnęliśmy, to chwilę wcześniej ktoś postawił na tym polu złodzieja. Innym razem może się okazać, że kilka tur z rzędu nic nie mogliśmy zrobić, bo nasze miasta nie zbierały surowców. Trzeba być po prostu na to gotowym. Ma to również pozytywny efekt – zapewnia zdecydowanie wyższą regrywalność niż można było na początku przypuszczać.

Drugim minusem jest moim zdaniem bardzo słaba skalowalność gry. W podstawową wersję możemy zagrać tylko w 3 lub 4 osoby. Ale nie znaczy to, że w obu przypadkach gra się tak samo dobrze. Osobiście zdecydowanie bardziej preferuję rozgrywkę 4 osobową – wymaga ona od nas subtelniejszych negocjacji z pozostałymi graczami i większej kontroli planszy na której jest ciaśniej. Częściej też zdarzać się będzie utrata kart surowców na skutek działalności złodzieja. Powoduje to, że margines błędu jest mniejszy, a to chociaż odrobinę rekompensuje nam ogromną losowość.

Podsumowując – „Catan” to naprawdę solidna pozycja rodzinna wśród gier planszowych. Nie bez kozery od ponad 20 lat cieszy ludzi i pozwala kolejnym pokoleniom odkrywać piękno nowoczesnych gier planszowych. Solidne wykonanie, rozgrywka lekka i przyjemna, a nieznaczna ilość bardzo subtelnych złośliwych zagrywek dodaje jej tylko smaczku. Negocjacje handlowe między graczami potrafią wywołać salwy śmiechu, a jeśli lubicie przy planszy delektować się również napojami chmielowymi itp, to nie wpłynie to negatywnie na przebieg partii. Oczywiście wielu bardziej zaawansowanych graczy będzie na nią mocno kręciło nosem – cała mechanika rozgrywki jest jak widzicie bardzo prosta, a losowość zdaje się być niekontrolowana. Ja jednak pomimo znajomości wielu tytułów lubię czasem siąść do tej pozycji – jednak tylko w pełnym składzie osobowym. W związku z tym wystawiam tej pozycji mocne:

Plusy:

• łatwe zasady
• szybki set up
• dobre wykonanie
• cena nie odstrasza
• czas rozgrywki
• regrywalność

Minusy:

• duża losowość
• przy wielu partiach potrafi zacząć nużyć – trzeba zrobić przerwę na dłuższy czas
• słaba skalowalność

0

0