Czerwone maki (2024)

Bitwa pod Monte Cassino to, obok Powstania Warszawskiego, jeden z najbardziej poruszających i wzruszających momentów w historii nowożytnej Polski. To polskie zwycięstwo, odniesione w typowo polskim „stylu”, a więc okupione wielkim poświęceniem setek żołnierzy, które finalnie dało naprawdę niewiele, jeśli nie powiedzieć, że nie dało nic.

Szkoda, że historia z takim potencjałem została tak bardzo spłycona, tak źle opowiedziana, tak słabo zrealizowana. Bo „Czerwone maki” to nie jest dobry film, i choć oglądając go miałem przez większość czasu ściśnięte gardło, to nie wiązało się to z tym, że bitwa została dobrze zobrazowana. Raczej niezmiennie wzrusza mnie sama idea „Monte Cassino” aniżeli te patetyczne słowa rzucane przez kolejnych bohaterów, pojawiających się i znikających co chwila na ekranie.

Twórcy filmu „Czerwone maki” skupili się na pokazaniu bitwy oczami młodego Jędrka, zbuntowanego nastolatka, który ma za nic poświęcenie otaczających go żołnierzy, jest obrażony na cały świat i uważa wszystkich dookoła za skończonych idiotów. Jest także bezgranicznie zakochany w Poli.

Główny bohater jest tak bardzo irytujący, że nie ma siły, by go polubić. Każde wypowiedziane przez niego zdanie to budowanie anty-pomnika. To, jak traktuje swoją ukochaną, jak często fizycznie ją atakuje, to, jak beztrosko traktuje życie mimo miejsca, w jakim się znalazł i co przeżył — wszystko to sprawia, że jako widz po cichu życzyłem mu jak najgorzej.

Kolejną fatalnie napisaną postacią jest „redaktor”, grany przez Leszka Lichotę. I tak jak uwielbiam tego polskiego aktora i uważam go za jednego z najlepszych w naszym kraju, tak tutaj także tylko irytuje. Nie robi nic konkretnego. Ot, łazi, rzuca jakieś nic nieznaczące zdania, gada z tym, gada z tamtym, bardziej przeszkadza, niż w czymkolwiek pomaga. Dodatkowo, bez problemu znajduje się na naradzie generałów, siedzi w siedzibie sztabu, kiedy rozpoczyna się bitwa. Generał Anders nawet pyta go o radę w pewnych kwestiach. Sceny z redaktorem i Jędrkiem są zapychaczami i zajmują czas, który można było przeznaczyć na pokazanie samej bitwy. Bo kiedy kamera skupia się na walczących, to naprawdę momentami (niestety tylko momentami) jest jak w kinie amerykańskim.

Sceny batalistyczne przeważnie stoją w tym filmie na dobrym poziomie, choć „delikatnie” przeszkadzało mi, że widzimy tylko jedną stronę. Tak jakby Polacy strzelali w pustą przestrzeń, praktycznie przez większą część czasu nie widzimy Niemców. A gdzie ich kontrataki? Ich kontrofensywa? Gdzie próby wyparcia Polaków z zajętych przyczółków? Swoją drogą, o co chodzi w scenie, gdzie niemiecki snajper najpierw zabija rannego niesionego przez sanitariuszkę, a potem zostawia ją w spokoju? Wybuchy są widowiskowe, sceny śmierci dzielnych żołnierzy 2 Korpusu wyglądają realistycznie, sceny w polowych szpitalach to najwyższa półka, a jednak cały czas czegoś brakuje.

Wracając na chwilę do postaci Jędrka — jak można było wymyślić tę scenę z dosypywaniem cukru do paliwa? Po pierwsze, nikt tych czołgów nie pilnuje? Po drugie, co to w ogóle za pomysł, żeby sabotować własne wojsko? Kolejny argument na to, że główny bohater kompletnie twórcom nie wyszedł.

Generał Anders wypada niemiłosiernie kartonowo, to samo inni przywódcy. Nie ma pomysłu na dialogi, nie ma pomysłu na opowiedzenie historii. Dlaczego nie pokazano całej zakulisowej polityki, całego podłoża rozmów między najważniejszymi przedstawicielami aliantów? Dostajemy krótką scenę przy stoliku, gdzie Anders otrzymuje zadanie otwarcia drogi do Rzymu oraz krótkie spięcie z Brytyjczykami przez radio. Dlaczego Polacy nie potrafią zrobić filmu o swojej historii, która ma potencjał o wiele większy od historii USA?

Ostatni akt to już totalna porażka i koszmarna reżyseria. Jędrek, który dotychczas ani przez chwilę nie trzymał w dłoni broni, nagle rzuca się w wir walki w poszukiwaniu swojej ukochanej, nie wiadomo po co. Co właściwie chce zrobić? Po prostu siłą ściągnąć ją na dół? W międzyczasie brat głównego bohatera stoi w czołgu, bo na drodze leży czterech rannych polskich żołnierzy (w końcówce filmu chyba zaczęło brakować budżetu, bo zaczyna to wyglądać bardzo skromnie). Niemniej, w końcu postanawia ruszyć i jest to jedna z najgorszych scen, jakie widziałem w kinie wojennym. Zero napięcia, choć podobno podjazd pod górę jest niemal niemożliwy, tymczasem nie widać jakiejś specjalnej walki i trudności. Czołg powoli dojeżdża sobie do celu, ustawia się i powoli eliminuje wrogów. Ta scena ma w sobie tak mało ładunku emocjonalnego, jak to tylko możliwe. Co innego powolny marsz w górę Jędrka, który nagle zamienia się w dzielnego wojaka, eliminującego kolejnych przeciwników na swojej drodze do… nie wiadomo już w tej chwili czego. Na koniec Jędrek okazuje się być wielkim bohaterem, którego odznacza sam generał Anders, a żołnierze podziwiają go za niesamowitą odwagę. I nagle, wraz z wielkim zwycięstwem Jędrka, kończy się też walka o Monte Cassino. Moment zatknięcia polskiej flagi po raz kolejny mnie wzruszył, ale nie dlatego, że jest dobry, tylko dlatego, że znam polską historię i wiem, że ofiara tych wszystkich ludzi poszła na marne. Polska w tamtym momencie była już sprzedana Stalinowi, a ci ludzie wznoszący triumfalne okrzyki w klasztorze wciąż wierzyli, że walczą o wolność dla swojego państwa.

Film nie dość, że w dużym stopniu mija się z prawdą historyczną, to jeszcze jest napisany i zrealizowany po prostu niezwykle nieumiejętnie. Ogromna szkoda, ale należało się tego spodziewać. Fatalnie zmarnowany potencjał. Panie Łukaszewicz, niech pan już to zostawi. Nie udało się przy Pileckim, nie udało się przy Grodnie ’39, nie udało się przy Karbali, nie udało się w „Czerwonych makach”. Dodatkowo, jeszcze ten film jest ponoć jednym z najdroższych polskich filmów w historii — 33 mln złotych wyrzucone w błoto.

Na sam koniec muszę napisać, że nie wiem, czy polscy „dziennikarze” są jacyś upośledzeni? Jak czytam tytuły w stylu: „Nadchodzi polska odpowiedź na Dunkierkę?; 'Czerwone maki’ mają potencjał”; „’Czerwone maki’: kino wojenne inspirowane 'Szeregowcem Ryanem’ i 'Dunkierką'”; „Polski film inspirowany 'Szeregowcem Ryanem’ i 'Dunkierką’ na zwiastunie; 'Czerwone maki’ zachwycą?”, to coś mnie strzla. Czy ktoś z piszących te brednie, do jasnej cholery, widział „Szeregowca Ryana”? Jak można w jednym zdaniu wpisać „Czerwone maki” i „Szeregowca Ryana”? Jaki proces musi zajść w głowie takiej osoby? Ten film nawet nie stał przy ani jednym choćby średnim filmie opowiadającym o jakimkolwiek konflikcie II wojny światowej.

1

0