Gambit królowej (mini-serial)

Należy wyjaśnić to na samym wstępie – nie umiem grać w szachy. To znaczy znam zasady gry i umiałbym rozegrać partię, ale sądzę, że nawet średnio uzdolniony przedszkolak szybko by mnie zawstydził. Podczas oglądania „Gambitu królowej” nie rozumiałem zbyt wiele z tego, co dzieje się na szachownicy. Zresztą, szczere pisząc, to częściej przyglądałem się grającej główną rolę Anyi Taylor-Joy niż toczonym przez nią pojedynkom. Nie zamierzam ukrywać przed Wami, że do telewizora przyciągnął mnie sugestywny fotos przedstawiający uroczą dziewczynę siedzącą nad szachownicą i hipnotyzującą widza spojrzeniem wielkich oczu. Żywię jednak nadzieję, że szachowa biegłość nie odebrałaby mi przyjemności z oglądania „Gambitu”. Zresztą nawet jeśli bohaterka i jej przeciwnicy przesuwali figury kompletnie bez sensu, to miniserial Netfliksa ma dla mnie dość zalet, żeby jego pominięcie w zimowo-wieczorowych planach uważać za występek przeciwko dobrej rozrywce.

9-letnia Beth Harmon trafia do sierocińca, po samobójczej śmierci wychowującej ją samotnie mamy. Dostaje szarą sukienkę, toporne buciki, łóżko obok drzwi do kibelka i w komplecie z tym wszystkim zdystansowaną obojętność ze strony innych dzieci oraz wychowawców. Nie, nie ma tu miejsca na żadne patologie, to nie jest tego typu historia. Beth jest traktowana dobrze, ale widzimy, że jest samotna. Trochę przez swoją nieśmiałość a trochę przez inteligencję, którą przerasta nie tylko rówieśnice, lecz i panią od matematyki. Pewnego razu przypadkiem trafia do piwnicy, w której rezyduje małomówny woźny o ponurym spojrzeniu. Nie, nie jest psychopatą. Jest zapalonym szachistą, który ulega uporczywym prośbom dziewczynki i zaczyna wprowadzać ją w arkana tej królewskiej gry. Nie trwa to zbyt długo, zanim smarkula ogrywa trenera. Potem jego znajomego – nauczyciela z pobliskiego ogólniaka, prowadzącego tam klub szachowy. Potem… No dobra, bardzo szybko orientujemy się, że Beth jest kimś w rodzaju niepokonanej (prawie) superbohaterki z filmów Marvela, której mocą jest najpierw inteligencja, a gdy dorośnie także niemały wdzięk i urok osobisty.

Beth opuszcza w pewnym momencie może mało przytulny, ale za to bezpieczny sierociniec, i wypływa na szerokie wody. Zaczyna mierzyć się z nie tylko codziennymi problemami dorastającej dziewczyny, ale także z coraz trudniejszymi wyzwaniami w szachowej karierze. Jej trochę rogata dusza tyleż jej w tym wszystkim pomaga co i przeszkadza. Gdzieś tam, na razie w niedosiężnej oddali, majaczy groźna postać rosyjskiego arcymistrza Wasilija Borgowa, granego naprawdę przekonująco przez Marcina Dorocińskiego. Brzmi to wszystko niczym streszczenie klasycznego dramatu sportowego i w gruncie rzeczy serial jest moim zdaniem właśnie klasycznym dramatem sportowym. Mamy tu przecież wszystkie charakterystyczne cechy tego gatunku. Jest underdog, jest jego poczciwy pierwszy trener, są coraz mocniejsi przeciwnicy, jest sława, są pokusy, są chwile upadków i zawahań, i tak aż do dramatycznego, końcowego pojedynku w ostatnim odcinku serialu. Wszystko to znamy, wszystko to już oglądaliśmy wiele razy. Jednak w tym przypadku historia nie dotyczy ani boksu, ani biegów, ani wyścigów samochodowych, tylko bodaj najmniej filmowej dyscypliny, jaką są szachy. Bohaterem opowieści nie jest chłopak, tylko cholernie bystra i atrakcyjna dziewczyna. Razem nadaje to serialowi sporej oryginalności i atrakcyjności, a sama Beth nie jest po prostu kolejną na siłę sfeminizowaną wersją wcześniej wymyślonej męskiej postaci.

Akcja „Gambitu królowej” rozgrywa się w latach 60. XX wieku i zapewniam Was, że nie znajdziecie na małym ekranie bardziej perfekcyjnej wizji tej charakterystycznej i bardzo fotogenicznej dekady. Wszystko jest tutaj dopieszczone do ostatniego piksela na ekranie, od butów po fryzury bohaterów, poprzez wystrój wnętrz, domowe sprzęty, architekturę, samochody, samoloty, wygląd miast (nie tylko amerykańskich) i co tam tylko chcecie. Idę o zakład, że obraz zatrzymany na stop-klatce w przypadkowych momentach i analizowany godzinami nie ujawniłby żadnej realizacyjnej gafy. Może tylko ze dwa-trzy razy daje zauważyć się, że całe to niesamowite wrażenie to przynajmniej po części zasługa CGI. Jednak biorąc pod uwagę, że cały czas mówimy tu o miniserialu, a nie o wysokobudżetowej hollywoodzkiej produkcji, to jestem pod naprawdę dużym wrażeniem. Może nie aż tak dużym, jak to wywarte na mnie przez urodę Anyi Taylor-Joy… O rany, ja znowu o tym. Stary, wracamy na Ziemię!

Słabe strony? Niestety są. Przeszkadzał mi fakt, że dorosła aktorka gra ledwie dorastającą nastolatkę. Pomimo specyficznej urody Taylor-Joy, predestynującej ją do takich aktorskich wyzwań, wygląda to trochę dziwnie. Na szczęście fabuła dość szybko przemyka przez ten okres życia bohaterki, gdy może to przeszkadzać. Kolejna sprawa to pewna… bajkowość tej opowieści. W wielu momentach, przyzwyczajeni do oczywistych rozwiązań, oczekujemy, że Beth spotka coś złego, co jednak wcale jej nie spotyka. Nikt jej nie molestuje, nikt jej nie powstrzymuje, nikt nie mówi, że jest gorsza, bo jest dziewczyną. Szachiści są tutaj raczej sympatycznymi dziwakami niż szowinistami. W ogóle jak na dzisiejsze standardy i standardy Netfliksa w szczególności, to zaskakująco mało tutaj jakiegoś łopatologicznego podejścia do równości płci. W zasadzie nie ma go wcale, pomijając fakt, że bohaterka upokarza męskich rywali, którzy i tak wodzą za nią maślanym wzrokiem. Wracając do fabuły, to Beth ma wokół siebie praktycznie same dobre dusze. Źródłem wszelkich problemów dla siebie jest ona sama i jej psychika nieradząca sobie ze stresem i wspomnieniami trudnego dzieciństwa. Niby wynikają z tego problemy, ale chyba i tak oczekiwałbym czegoś więcej. Czegoś bardziej hmm… Bardziej dramatycznego niż malownicze alkoholowe maratony i bieganie po domu w bieliźnie. Po napisach końcowych dopadło mnie jednak wrażenie nierealności tej opowieści, na które widocznie nie było czasu podczas seansu. Z drugiej strony – czy taki „Rocky” nie był także bajką? Może więc nie ma co tego wszystkiego tak bardzo roztrząsać, tylko trzeba usiąść przed TV i zafundować sobie taką bajkę w tych trudnych czasach?

0

0