Szalone Teorie: Skąd się biorą czardrzewa?

Dzisiejszy tekst zaplanowałem jako Obłąkaną Spekulację. W końcu skoro Gra o Tron doczekała się swojego spin-offu, dlaczego Szalone Teorie miały być gorsze? Część z Was zapewne pamięta, że posłużyłem się już wcześniej formułą „spekulacji” by napisać o moich przeczuciach (tudzież lękach) związanych z wydarzeniami z „Wichrów zimy”. Tym razem chciałem zaprezentować bardzo konkretną tezę, tyle tylko, że pozbawioną wystarczającego materiału dowodowego. Pragnąłem przy tym nie naginać zasad na jakich funkcjonują Szalone Teorie, a jednocześnie uważałem, że ten temat (a także kilka innych) zasługuje na poruszenie na łamach FSGK.pl. I choć pomysłu publikowania Obłąkanych Spekulacji w całości nie porzucam, to jednak uznałem, że nie ma sensu rozmieniać się w tym wypadku na drobne. Zwłaszcza, że z każdym akapitem argumentów za dzisiejszą tezą przybywało. A zatem spekulacje na temat czardrzew awansowały do roli Szalonej Teorii. Mam nadzieję, że uznacie, iż tekst jest wystarczająco przekonujący.

(I jeszcze drobna uwaga – ponieważ elementem dzisiejszej teorii jest nawiązanie do jednej z książek Orsona Scotta Carda, muszę Was ostrzec przed spoilerami. Jeśli nie czytaliście „Mówcy umarłych” i nie chcecie sobie psuć zabawy, to powinniście tę Szaloną Teorię odłożyć na później).

Młode czardrzewo

A zatem spróbujmy odpowiedzieć na postawione w tytule pytanie. Skąd się tak właściwie biorą czardrzewa? Wszyscy wiemy, że – jak to drzewa – rosną. Mamy w końcu czardrzewa mniejsze, większe i ogromne. Ale czy nie jest zaskakujące, że nie znajdziemy w książce żadnych naprawdę młodych czardrzew? Żadnych małych drzewek, sadzonek, kiełkujących nasion… Najmniejsze czardrzewo jakie widzimy na kartach powieści pojawia się w jednym z rozdziałów Brienne w „Uczcie dla wron”. To pod nim, w trakcie starcia z Krwawymi Komediantami ginie Zręczny Dick.

Pomiędzy nimi stał blady intruz, młode, smukłe czardrzewo o pniu białym jak niewinna dziewica. Jego szeroko rozłożone konary pokrywały ciemnoczerwone liście.
—Uczta dla wron—

Jest to drzewo młode, ale już na tyle duże, iż Brienne wykopuje pod nim grób dla swojego przewodnika.

I to powinno nas skłonić do dociekań. No bo tak właściwie to dlaczego Westeros nie jest pełne szkółek z czardrzewami? W końcu wiemy, że ich drewno uchodzi za użyteczny i kosztowny surowiec. Meble z czardrzew odnajdujemy w Czerwonej Twierdzy (wykonany jest z niego m.in. stół przy którym zbiera się Królewska Gwardia). Materiał ten posłużył również do wykonania wielu ważnych bram i drzwi – w Domu Czerni i Bieli, w Domu Nieśmiertelnych, w Nocnym Forcie (Czarna Brama) czy w Orlim Gnieździe (Księżycowe Drzwi). Z czardrzewa wykonano też krokwie w Harrenhal. No i – co również nie bez znaczenia – drewno to wykorzystuje się do tworzenia wyśmienitej broni (weźmy na przykład łuki Bloodravena albo Ygritte). Innymi słowy – jest w czardrzewach spory pieniądz, a jakoś nikt się po niego nie schyla.

Nawet założywszy, że mamy do czynienia z kulturowym tabu zabraniającym hodowli czardrzew dla zysku, to pozostaje kwestia Blackwoodów. Kto jak kto, ale Blackwoodowie powinni mieć motywację, by stworzyć w Raventree nowy boży gaj. A przecież nie powinno to być tak trudne. W końcu widzieliśmy w książce ziarna czardrzew, prawda? Tak twierdziła Liść…

– Musisz to zjeść – powiedziała Liść, wręczając Branowi drewnianą łyżkę.
– Co to jest? – zapytał chłopiec, spoglądając niepewnie na miskę.
– Papka z nasion czardrzew.
Coś w jej wyglądzie przyprawiało Brana o mdłości. Czerwone żyłki zapewne były po prostu czardrzewową żywicą, ale w blasku pochodni dziwnie przypominały krew.
—Taniec ze smokami—

Oczywiście ci z Was, którzy znają mój tekst poświęcony „Papce z Jojena”, wiedzą, że obstawiam, iż skład owej papki był nieco inny. Przynajmniej w 90% składała się z przemielonego Jojena. Tym niemniej Liść może mówić prawdę… metaforyczną.

Mówca umarłych

W jednym z poprzednich tekstów poruszyłem kwestię licznych nawiązań literackich, jakie możemy odnaleźć w prozie George’a R.R. Martina. Pisarz czynił w swoich książkach bardzo wiele ukłonów w stronę innych twórców fantasy i science-fiction, a nieraz wprost pożyczał od nich co ciekawsze motywy i rozwiązania. Stąd też niemało jest w Pieśni Lodu i Ognia pomysłów Lovecrafta, Jordana czy Howarda. I na tym polega moja dzisiejsza Szalona Teoria. Otóż stawiam tezę, że Martin dokonał jeszcze jednego zapożyczenia. Tym razem z Orsona Scotta Carda, a konkretnie z drugiej książki w cyklu Endera, pt. „Mówca umarłych”.

Tym z Was, którzy „Mówcy umarłych” nie czytali, śpieszę z pewnym wyjaśnieniem. Książki Carda, a w szczególności cykl Endera, można w największym skrócie opisać jako opowieści o problemach w komunikacji pomiędzy różnymi cywilizacjami (ale też pomiędzy ludźmi o różnych systemach wartości). W „Mówcy umarłych”, Ender Wiggin (zwany Ksenobójcą, albowiem ma na sumieniu przypadkowe wymordowanie obcej rasy) przybywa na planetę Lusitania, gdzie koegzystują ludzie oraz pokojowa rasa pequeninos (małych i pokojowych stworków, nazywanych pieszczotliwie prosiaczkami). Ender próbuje rozwikłać tajemnicę dokonanego przez pequeninos morderstwa na ludzkim naukowcu. Co skłoniło prosiaczki do tak strasznego i nielicującego z ich naturą czynu? Otóż nie zdawali sobie oni sprawy z jego wagi. Pequeninos przechodzą skomplikowany cykl rozwojowy, w którym swój udział ma wirus descolada, umożliwiający osobnikom tej rasy zachowanie po śmierci świadomości i przemianę w drzewo. Mordując, byli przekonani, że po prostu umożliwiają badaczowi przejście do następnej fazy egzystencji, wcale nie gorszej od dotychczasowego życia.

Czy nie jest fascynujące jak wiele elementów układanki trafia na swoje miejsce, gdy przyjmiemy, że Martin pożyczył od Carda to rozwiązanie? Dlaczego rasa małych istot nazywa się dziećmi lasu? Bo drzewa są kolejną formą ich egzystencji. Dlaczego oddają religijną cześć czardrzewom? Bo to klasyczny dla kultur pierwotnych kult przodków. Dlaczego dzieci lasu wypowiedziały wojnę wyrąbującym czardrzewa pierwszym ludziom? Bo był to akt mordowania samych dzieci lasu. Więcej – wyjaśnia się w ten sposób dwuznaczność słów o „papce z nasion czardrzewa” (zapewne ludzki zielony jasnowidz też może zostać drzewem), a nawet kwestia rzekomych ofiar z krwi składanych Starym Bogom.

Warto czasem umrzeć, jeśli rodzisz się na nowo.
—Mówca umarłych—

Jestem pierwszym, który przyzna, że sama treść dotychczas opublikowanych książek nie wskazuje bezpośrednio na to rozwiązanie. Ale jest to teza, która dostarcza wiarygodnej i prawdopodobnej odpowiedzi na większość naszych pytań dotyczących czardrzew. I pasuje do wszystkiego, co wiemy o sposobie pisania Martina.

A na koniec jeszcze mały „smaczek”. Orson Scott Card to postać bardzo kontrowersyjna, przede wszystkim ze względu na swą religię (jest praktykującym mormonem) oraz poglądy na temat homoseksualizmu. Card naraził się też twórcom serialowej „Gry o Tron”, oskarżając ich o marnotrawienie potencjału, jakim są książki Martina (gwoli ścisłości – pisał o tym już po obejrzeniu dwóch odcinków pierwszego sezonu). Weiss i Benioff odpłacili mu pięknym za nadobne w scenie dialogu pomiędzy uwięzionym Tyrionem oraz Jaimem Lannisterem, kiedy obaj bracia wspominają „przygłupiego kuzyna Orsona”, który całymi dniami zabijał robale (to aluzja do „Gry Endera”). Cóż, jeśli okaże się, że Card był źródłem inspiracji dla Martina, to chyba ostatecznie pisarz postawi na swoim.

0

0