Czytamy Grę o Tron #29: Tyrion VIII, Catelyn X

Koniec roku stał pod znakiem problemów technicznych (pozdrowienia dla naszego złośliwego serwera, który odmawiał dziś współpracy), a jednak – mimo paru godzin opóźnienia – udało nam się przygotować dla Was kolejny odcinek „Czytamy Grę o Tron”. Tym razem będzie militarystycznie, bo przed nami dwie bitwy – nad Zielonymi Widłami i w Szepczącym Lesie. Żegnamy więc stary rok z przytupem. I do zobaczenia już w styczniu!
DaeL i Lai

Tyrion VIII [62]

Miejsce akcji: Zielone Widły Tridentu na północ od skrzyżowania dróg.

Po całodniowym forsownym marszu wojska Lannisterów rozbiły obóz. Tyrion spóźnia się na kolację z lordem Tywinem i jego chorążymi, ściągając na siebie serię szyderstw ze strony ojca. Lord Leo Lefford narzeka na konieczność uzbrojenia górskich klanów, a ser Kevan przekazuje bratankowi rozkaz – Karzeł ma wraz ze swoimi dzikusami pojechać w przedniej straży. Tyrion zastanawia się, czy lord Tywin chce się go pozbyć. Słysząc o powierzeniu dowództwa nad awangardą ser Gregorowi, ostatecznie traci apetyt i odchodzi od stołu.

Obóz ciągnie się całymi milami i Tyrion gubi się w drodze do swojego namiotu. Mija ogniska górskich klanów. Bronn sprowadził dla niego markietankę imieniem Shae. Tyrion spędza z nią noc. Próbuje potem dociec skąd wytrzasnął ją najemnik, ale ten ucina rozmowę wspominając o jakimś rycerzu, ale nie podając jego imienia. Przed świtem Tyriona budzi dźwięk trąbek. Armia północy zbliżyła się niepostrzeżenie do obozu Lannisterów. Shae i Podrick Payne, nowy giermek Tyriona, pomagają Krasnalowi wdziać niedopasowane części zbroi.

Na polu bitwy ser Kevan dowodzi środkiem, ser Addam Marbrand prawym skrzydłem, ser Gregor awangardą na skrzydle lewym, a lord Tywin odwodami. Tyrion zauważa, że zbroja jego ojca jest jeszcze wspanialsza od zbroi Jaime’a. Gregor Clegane grozi prostaczkom i najemnikom, których ma pod rozkazami. Rozmieszcza ludzi wymachując ogromnym mieczem. Oddział Tyriona ma za zadanie utrzymać rzekę. Krasnal przekazuje te rozkazy swoim dzikusom, używając przy tym barwnego języka.

Tyrion zwraca uwagę, że straż przednia na lewym skrzydle składa się głównie z ludzi niedoświadczonych i niezdyscyplinowanych. Ponadto zauważa, że armia Starków jest mniejsza od sił Lannisterów, ale wśród żołnierzy Robba widzi chorągwie Freyów.

Rozpoczyna się bitwa. Górskie klany walczą żywiołowo. Koń Clegane’a pada, ale nie przeszkadza to Górze siać zniszczenia. Bronn pozostawia Tyriona samego na pastwę wrogów. Jeden z rycerzy rozpoznaje Krasnala i obala go na ziemię. Szpic na czubku hełmu pozwala Lannisterowi obalić konia napastnika i wziąć rycerza do niewoli.

Tyrion odnotowuje, że armia północy została odepchnięta w stronę wzgórz i zaczyna się wycofywać. Lannisterowie odnieśli zwycięstwo. Ranny Tyrion i Bronn znajdują górali. Potem Krasnal udaje się na spotkanie ojca. Lord Tywin jest zawiedziony tym, że górskie klany utrzymały dyscyplinę. Po czasie wyjaśnia synowi swój plan. Chciał, aby lewa flanka cofnęła się, wciągając wojska Starków głębiej i umożliwiając ich rozbicie przez odwody. Karzeł chce wiedzieć dlaczego nie poinformowano go o tym niebezpiecznym planie, a lord Tywin z pełną szczerością przyznaje, że wolał, by ucieczka górskich klanów była autentyczna. Dopiero w tym momencie pan ojciec zauważa, że Tyrion jest ranny. Rozmowę przerywa przybycie ser Addama Marbranda. Informuje on o wziętych do niewoli dowódcach i manewrze Robba Starka, który ruszył z konnicą na Riverrun. Tyion chciałby się zaśmiać, ale sprawiłoby mu to zbyt wielki ból.

Postaci występujące w rozdziale:

• Tyrion Półmężczyzna Lannister
• Tywin Lannister
• Kevan Lannister
• Bronn
• Shae
• Podrick Payne
• lord Lefford i inni chorąży lorda Casterly Rock
• dzikusy Tyriona, tj. ludzie z górskich klanów: Ulf, Shagga, Conn i inni
• Gregor Clegane
• służący Tyriona
• Addam Marbrand

Postaci wspomniane w rozdziale:

• Robb Stark
• Ilyn Payne
• Jaime Lannister
• Robert Baratheon
• Lysa Arryn
• Catelyn Stark
• lord Cerwyn
• Wylis Manderly
• Harrion Karstark
• Hosteen, Jared, Danwell Frey i Ronel Rivers
• Roose Bolton
• lord Hornwood
• Eddard Stark

Bitwy i starcia:

• Bitwa nad Zielonymi Widłami – starcie wojsk Tywina Lannistera z częścią armii Północy dowodzoną przez Roose’a Boltona (w większości złożoną z piechoty). Bitwa zakończyła się znaczącym zwycięstwem Lannisterów, ale Roose Bolton zdołał wycofać się zachowując spójność armii.

Kto zmarł w rozdziale?

• Ulf, syn Umara
• Conn, syn Coratta
• lord Hornwood
• około 5k zbrojnych północy
• 500 ludzi z awangardy (w tym 150 z klanów) – na podst. awoiaf wiki
• Pate znad Niebieskich Wideł (mąż Amerei Frey, o którym dowiemy się w II t. NM)

Czego się dowiedzieliśmy?

1. Całodzienny marsz wykończył Tyriona, który jest obolały od jazdy w siodle.
2. Siły pod komendą Roose’a Boltona prawdopodobnie znajdują się o dzień drogi od armii Lannisterów.
3. Shagga lubi zabijać obiema rękami. I nosić trzy topory.
4. Lord Lefford niechętnie uzbroił górskie klany w porządną stal.
5. Tyrion lubi dobrze posoloną wieprzowinę. Ponoć pachnie ona lepiej niż Robb Stark.
6. Pan ojciec przemawia ustami swojego brata. Dlatego ser Kevan przekazuje Tyrionowi rozkaz wyjazdu do bitwy w awangardzie. Tyrion podejrzewa, że ojciec chce się pozbyć skarłowaciałego syna, posyłając go na pierwszą linię. Później okazuje się, że Tywionowi zależało raczej na tym, aby niezdyscyplinowane wojsko i niedoświadczony dowódca zaczęli się cofać.
7. W trakcie kolacji okazało się, że straż przednia będzie dowodzona przez Gregora Clegane’a, co pozbawiło Krasnala apetytu.
8. Wędrując o zmierzchu pomiędzy drzewami i namiotami, Tyrion zgubił drogę do swojego pawilonu. Wracając obserwował świetliki przypominające spadające gwiazdy.
9. Bronn złapał pstrąga na kolację ze służbą i giermkiem Tyriona. Raczyli się winem wspólnie z Shae.
10. Podrick Payne jest dalekim kuzynem ser Ilyna Payne’a, królewskiego kata. Jest równie milczący, mimo iż posiada język.
11. Minął prawie rok od momentu, kiedy Tyrion wyruszył w podróż do Winterfell, towarzysząc Jaimemu i królowi Robertowi.
12. Bronn mało sypia, a wolny czas poświęca na ostrzenie miecza.
13. Piechota północy zaskoczyła armię Tywina Lannistera tuż przed świtem.
14. Tyrion miał w Casterly Rock wspaniałą dopasowaną zbroję. W chwili obecnej musiał się zadowolić tym, co znalazł na wozach zaopatrzeniowych lorda Lefforda.
15. Kevan Lannister dowodził centralnym trzonem armii, podczas gdy lord Tywin zajął pozycję na wzgórzu, na czele odwodów. Prawe skrzydło tworzyła kawaleria, rycerze będący żelazną pięścią pod komendą Addama Marbranda. Lewe skrzydło, czyli awangardę, tworzyła niezdyscyplinowana tłuszcza, którą przed ucieczką z pola bitwy miały powstrzymać groźby ser Gregora.
16. Zbroja lorda Tywina jest imponująca, lśni widoczna z dużej odległości, przyćmiewa pozłacaną zbroję Jaimego Lannistera.
17. Słysząc bębny armii północy, Krasnal przypomina sobie Robba i wilkory Starków.
18. Góra wyznaczył Tyrionowi zadanie utrzymania rzeki. Rozkaz prawdopodobnie pochodził od Tywina.
19. Rogi ludzi północy rozbrzmiewały niskimi i zimnymi głosami przypominającymi północny wiatr.
20. Shagga walczy w widowiskowy sposób, a Bronn mierzy się z trzema przeciwnikami jednocześnie.
21. Przeciwnik Tyriona roztrzaskał mu łokieć morgensternem.
22. W przypadku zgubienia broni należy wbić kolec hełmu w brzuch wrogiego konia i liczyć na to, że zwierzę nas nie zabije.
23. Rycerz, który poznał Krasnala, ma złamane ramię i trafia do niewoli jako jeniec.
24. Najeżony strzałami Shagga wyrywa pociski z ciała i kolczugi, przeklinając je i wrzeszcząc. Chella zdobyła dwie pary uszu.
25. Przeżyło około 150 ludzi z górskich klanów.
26. Lord Tywin chciał, aby lewe skrzydło jego własnej armii załamało się, wciągając siły Starków jak najgłębiej i umożliwiając uderzenie odwodów. Lewe skrzydło utrzymało jednak formację, w związku z czym siły Północy zaczęły cofać się na wzgórza. Lord Tywin nie mógł zadać ostatecznego ciosu nie ryzykując ogromnych strat własnych.
27. Roose Bolton zaskoczył lorda Tywina. Jeszcze bardziej zaskoczyła go wiadomość, że Robb Stark na czele jazdy ruszył w stronę Riverrun.
28. Do niewoli trafili: lord Cerwyn, ser Wylis Manderly, Harrion Karstark i czterech Freyów (Hosteen, Jared, Danwell Frey i Ronel Rivers). Zginął lord Hornwood, a lord Bolton uciekł.

Cytat/foreshadowing

• Tywin wykrakał – Jaime zmierzył się z chłopakiem Starków i przegrał.

– Czyżbyś miał stracha przed spotkaniem z chłopakiem Starków, Tyrionie? Twój brat, Jaime, chętnie się z nim zmierzy.

• Tyrion przeczuwa, co może czekać go ze strony ojca.

– Do przedniej straży? – powtórzył bez przekonania. Albo jego ojciec pan nabrał szacunku do jego zdolności albo postanowił pozbyć się go raz na zawsze; Tyrion zastanawiał się, co jest bardziej prawdopodobne.

• Technicznie rzecz biorąc Tywin przedwcześnie przyznaje, że odpowiada za porażkę Jaime’a.

– Jeśli wśród żołnierzy brakuje dyscypliny, winę ponosi ich dowódca – powiedział jego ojciec.

• Łucznicy Boltonów prali strzałami nie zważając na to, że trafiają też w swoich sojuszników.

Znowu posypał się grad strzał. Nie potrafił powiedzieć, skąd lecą, lecz opadały zarówno na Lannisterów, jak i na Starków; odbijały się od zbroi albo pozostawały na miejscu, jeśli znalazły kawałek odkrytego ciała. Tyrion schował się pod swoją tarczą.

Szalona Teoria

• Zdrada Roose’a Boltona

Błędy w tłumaczeniu:

• Oryginał: “Oh, surely you can save me a peasant or two, Father,” Tyrion replied.
  Tłumaczenie: – Och, ojcze, z pewnością możesz mi odłożyć jakiegoś bażanta albo ze dwa.
  Na czym polega błąd? Tym razem błąd pojawił się w oryginale. I była to zabawna literówka. Peasant to wieśniak, a bażant to pheasant.
• Oryginał: Lord Frey’s levies have joined them. They are likely no more than a day’s march north of us.
  Tłumaczenie: – Przyłączyli się do nich ludzie lorda Freya. Prawdopodobnie znajdują się o jakiś dzień marszu od nas.
  Na czym polega błąd? Oryginał mówi, że siły Starków (i Freyów) znajdują się nie dalej niż o dzień marszu na północ.
• Oryginał: He still had that wood-axe of his strapped to his back.
  Tłumaczenie: – Na plecach miał jeszcze ten swój drewniany topór(Kruk)/siekierę(Jakuszewski).
  Na czym polega błąd? Jakuszewski ma rację, mowa o siekierze.
• Oryginał: He passed a dozen great pavilions and a hundred cookfires.
  Tłumaczenie: Tyrion kluczył między setkami ognisk, mijając kolejne pawilony.
  Jak powinno brzmieć tłumaczenie? Minął tuzin wielkich pawilonów i setki ognisk.
• Oryginał: The horns called through the night, wild and urgent, a cry that said hurry hurry hurry.
  Tłumaczenie: Z ciemności dochodziło natarczywe wołanie rogów. Śpieszcie się, śpieszcie się, zdawały się mówić.
  Jak powinno brzmieć tłumaczenie? Z ciemności wzywały rogi, dziko i nagląco. Śpieszcie się, śpieszcie się, śpieszcie – wołały.
• Oryginał: He had to make do with oddments assembled from Lord Lefford’s wagons: mail hauberk and coif, a dead knight’s gorget, lobstered greaves and gauntlets and pointed steel boots.
  Tłumaczenie: Musiał zadowolić się tym, co znalazł u lorda Lefforda: otrzymał od niego kolczugę, naszyjnik po zabitym rycerzu, nagolenniki, rękawice i stalowe buty ze szpicami.
  Na czym polega błąd? Tłumacz znowu wymyśla niestworzone nazwy. Najpierw pomija fakt, że Tyrion założył oprócz kolczugi również kaptur kolczy. A potem nazywa obojczyk (część zbroi) naszyjnikiem.
• Oryginał: A warhorn sounded in the far distance, a deep mournful note that chilled the soul.
  Tłumaczenie: W oddali odezwał się wojenny róg. Tyrion poczuł dreszcz, słysząc ten niski, żałosny dźwięk.
  Jak powinno brzmieć tłumaczenie? W oddali odezwał się róg wojenny, głębokim i żałosną nutą, która aż mroziła duszę.
• Oryginał: His uncle would lead the center. Ser Kevan had raised his standards above the kingsroad.
  Tłumaczenie: Jego wuj miał poprowadzić główne siły. Ser Kevan wzniósł sztandar nad traktem.
  Na czym polega błąd? Kevan dowodzi chorągwiami znajdującymi się w środku, ale niekoniecznie są to główne siły. Wzniósł sztandar nad królewskim traktem.
• Oryginał: Three hundred heavy horse surrounded Ser Kevan and the lords bannermen Lefford, Lydden, and Serrett with all their sworn retainers.
  Tłumaczenie: Trzystu uzbrojonych jeźdźców otoczyło ser Kevana i chorążych Lefforda, Lyddena i Serretta wraz z ich zaprzysiężonymi rycerzami.
  Na czym polega błąd? Po pierwsze – jeźdźcy byli ciężkozbrojni. Po drugie – lordowie zostali otoczeni wraz ze swoimi drużynami (nie wiemy, czy składały się one z rycerzy).
• Oryginał: The right wing was all cavalry, some four thousand men, heavy with the weight of their armor.
  Tłumaczenie: Prawe skrzydło tworzyła kawaleria, cztery tysiące ludzi w zbrojach.
  Jak powinno brzmieć tłumaczenie? Prawe skrzydło składało się wyłącznie z jazdy, około czterech tysięcy ciężkozbrojnych.
• Oryginał: No ordinary clasp would suffice for such a weight, so the greatcloak was held in place by a matched pair of miniature lionesses crouching on his shoulders, as if poised to spring. Their mate, a male with a magnificent mane, reclined atop Lord Tywin’s greathelm, one paw raking the air as he roared.
  Tłumaczenie: Zwykła klamra nie utrzymałaby takiego ciężaru, dlatego przytrzymywała go para lwów, które przycupnęły na jego ramionach gotowe do skoku. Ich towarzysz, samiec o bujnej grzywie, spoczywał na hełmie lorda Tywina, gdzie rycząc, drapał łapą ziemię.
  Na czym polega błąd?Płaszcz przytrzymywały miniaturowe lwice, nie lwy. A lew na hełmie lorda Tywina trzymał łapę uniesioną, nie na ziemi.
• Oryginał: His armor was heavy steel plate, enameled in a dark crimson, greaves and gauntlets inlaid with ornate gold scrollwork. His rondels were golden sunbursts, all his fastenings were gilded, and the red steel was burnished to such a high sheen that it shone like fire.
  Tłumaczenie: Jego zbroję wykonano z grubej stali emaliowanej ciemną purpurą, a rękawice i nagolenniki ozdobiono złotą wolutą. Zdobiły ją także dwa rozpalone słońca i pozłacane klamry, a stal tak lśniła, że w blasku wschodzącego słońca wydawała się płonąć własnym ogniem.
  Na czym polega błąd? O rany, znowu tłumacz albo pomija słowa, których nie zna, albo wymyśla błędne tłumaczenie. Woluta to pojęcie architektoniczne. Lepiej byłoby użyć słowa ornament. Tłumacz pominął kwestię tarczek opachowych, pisząc po prostu o zdobieniach w kształcie słońc. Dodał za to od siebie wstawkę o wschodzącym słońcu, której nie ma w oryginale.
• Oryginał: He remembered Robb Stark as he had last seen him, in his father’s high seat in the Great Hall of Winterfell, a sword naked and shining in his hands. He remembered how the direwolves had come at him out of the shadows, and suddenly he could see them again, snarling and snapping, teeth bared in his face.
  Tłumaczenie: Przypomniał sobie Robba Starka takiego, jakim widział go po raz ostatni, kiedy zasiadał na miejscu swojego ojca w Wielkiej Sali w Winterfell z nagim mieczem w dłoniach. Przypomniał sobie, jak napadły go wilkory; w jednej chwili wydało mu się, że znowu widzi ich kły tuż przy swojej twarzy.
  Na czym polega błąd? Znów brakuje kilku fragmentów zdania. Tyrion wspomina wilkory wychodzące z cieni oraz wyobraża sobie jak na niego warczą.
• Oryginał: Gods be damned, look at them all, Tyrion thought, though he knew his father had more men on the field.
  Tłumaczenie: Przeklęci bogowie, patrzcie na nich, pomyślał Tyrion, chociaż pamiętał, ilu ludzi ma w polu jego ojciec.
  Na czym polega błąd? Tyrion wiedział, że ojciec ma więcej ludzi.
• Oryginał: The northerners broke into a run, shouting as they came, but the Lannister arrows fell on them like hail, hundreds of arrows, thousands, and shouts turned to screams as men stumbled and went down. By then a second flight was in the air, and the archers were fitting a third arrow to their bowstrings.
  Tłumaczenie: Przybysze z północy ruszyli biegiem z okrzykiem na ustach, który szybko przeszedł w jęki i zawodzenie, kiedy spadł na nich deszcz strzał Lannisterów. Nie zdążyli jeszcze upaść na ziemię, kiedy okryła ich druga chmura, a łucznicy zakładali na cięciwy trzecią strzałę.
  Na czym polega błąd? Po raz kolejny opis pozbawiony jest detali. W oryginale strzały uderzają jak grad i są ich tysiące.
• Oryginał: stood calmly stringing their bows.
  Tłumaczenie: czekali spokojnie z napiętymi łukami.
  Na czym polega błąd? Łucznicy nie czekali z napiętymi łukami, bo to fizycznie niewykonalne. Wojenne łuki średniowiecznej piechoty miały naciąg 50-70kg. Napięty łuk można było utrzymać maksymalnie przez kilka sekund. W tekście oryginalnym łucznicy po prostu dopiero nakładają cięciwy na swoje łuki.
• Oryginał: Tyrion put his spurs to his horse and added one more voice to the cacophony, and the van surged forward. “The river!” he shouted at his clansmen as they rode. “Remember, hew to the river.” He was still leading when they broke a canter, until Chella gave a bloodcurdling shriek and galloped past him, and Shagga howled and followed. The clansmen charged after them, leaving Tyrion in their dust.
  Tłumaczenie: Tyrion spiął konia i dołączył swój głos do ogólnej kakofonii: – Rzeka! – krzyknął do ludzi z klanów, którzy ruszyli za nim. – Pamiętajcie, przebijać się do rzeki! – Prowadził ich jeszcze, kiedy przeszli w cwał, lecz po chwili Chetta wrzasnął przeraźliwie i minął go galopem, a Shagga zawył i podążył za nim. Tyrion pozostał sam w tumanach kurzu.
  Na czym polega błąd? Tłumacz pomylił imiona postaci – Tyriona mija Chella. Brakło też informacji, że w końcu Krasnala wyprzedzili wszyscy ludzie z klanów.
• Oryginał: The hedgehog was crumbling, the northerners reeling back under the impact of the mounted assault.
  Tłumaczenie: Najeżony półksiężyc topniał, wróg cofał się pod naporem ataku konnych.
  Na czym polega błąd? Kruszył się, nie topniał.
• Oryginał: His quarry met him sword in hand. He was tall and spare, wearing a long chainmail hauberk and gauntlets of lobstered steel, but he’d lost his helm and blood ran down into his eyes from a gash across his forehead. Tyrion aimed a swipe at his face, but the tall man slammed it aside. “Dwarf,” he screamed. “Die.” He turned in a circle as Tyrion rode around him, hacking at his head and shoulders.
  Tłumaczenie: Nieprzyjaciel przyjął go z mieczem w dłoni. Był wysoki i szczupły, w długiej drucianej kolczudze i stalowych rękawicach, bez hełmu; krew spływała mu do oczu z rany na czole. Tyrion zadał mu cios w twarz, lecz mężczyzna go odparował. – Giń, karle – krzyknął. Obracał się wkoło, kiedy Tyrion go objeżdżał, zadając ciosy w jego głowę i ramiona.
  Na czym polega błąd? Druciana kolczuga? To jakiś żart.
• Oryginał: until Tyrion’s destrier bit, quick as a snake, laying his cheek bare to the bone. Then he screamed. Tyrion buried his axe in his head.
  Tłumaczenie: dopóki rumak Tyriona go nie ugryzł; jednym ruchem zdarł mu połowę skóry twarzy aż do kości. Kiedy mężczyzna zaczął przeraźliwie krzyczeć, Tyrion zatopił swój topór w jego głowie.
  Na czym polega błąd? Tym razem tłumacz dokłada szczegóły, których nie ma w oryginale. Rumak Tyriona zdarł skórę z policzka, nie połowy twarzy. O tym że okrzyk był przeraźliwy nie ma ani słowa.
• Oryginał: The knight came thundering down on him, swinging the spikedball of a morningstar around his head.
  Tłumaczenie: Rycerz pędził wprost na niego, kręcąc nad głową nabitą kolcami kulą.
  Na czym polega błąd? Tłumacz pominął nazwę broni – chodziło o morgensztern (kropacz). Gwoli ścisłości – niewykluczone, że i GRRM popełnił tu błąd. Jeśli rycerz kręcił wspomnianą kulą, to broń była raczej kiścieniem (ang. flail), nie morgenszternem.
• Oryginał: His axe was gone, as fast as that. He clawed for his sword, but the morningstar was circling again, coming at his face.
  Tłumaczenie: Upuścił topór. Sięgnął po miecz, lecz rycerz znowu zakręcił kulą, tym razem mierząc w jego twarz.
  Na czym polega błąd? Po raz kolejny tłumacz pomija nazwę broni (morgensztern).
• Oryginał: A green boy, Tyrion remembered, more like to be brave than wise. He would have laughed, if he hadn’t hurt so much.
  Tłumaczenie: Żółtodziób, pomyślał Tyrion, bardziej skory do junackich wypadów niż rozsądnych decyzji. Nie roześmiał się tylko dlatego, że był zbyt obolały.
  Jak powinno brzmieć tłumaczenie? Zielony chłopak, przypomniał sobie Tyrion, będzie odważny, ale nierozsądny. Tyrion zaśmiałby się, gdyby go tak nie bolało.

Catelyn X [63]

Miejsce akcji: Szepczący Las, okolice Riverrun, Dorzecze.

Catelyn, wraz ze złożoną z trzydziestu zbrojnych strażą, czekają na rozpoczęcie się bitwy. Robb i jego jazda przygotowali zasadzkę w Szepczącym Lesie. Po wyjeździe z Bliźniaków do zastępu Robba dołączyło wojsko Jasona Mallistera z Seagardu i uciekinierzy z armii dorzecza rozbitej pod Riverrun, ale siły Lannisterów nadal są większe. Robb ma jednak przewagę zaskoczenia, gdyż Jaime nie wie o siłach Starków. Blackfish i 300 ludzi (według tłumacza pikinierów, ale o tym napiszemy w „błędach”) wyznaczonych przez Robba zabiło zwiadowców Lannisterów i zestrzeliło kruki z wiadomościami. To właśnie ser Brynden zaproponował wywabienie Jaimego Lannistera z obozu – Królobójca nie grzeszy cierpliwością i z nudów już trzykrotnie wyjeżdżał pacyfikować kolejne wioski. Na widok kilkuset zbrojnych w barwach Tullych, po raz kolejny podzielił swe siły, zmierzając wprost w zasadzkę w gęsto zalesionej dolinie strumienia.

Lady Stark wspomina przeszłość. Myśli o Brandonie i Nedzie, a także o tym, jak młody jest jej syn. Z niepokojem słucha odgłosów bitwy i czeka na wynik starcia. Z nastaniem świtu wraca Robb. Zginęła część jego straży przybocznej, w tym obaj synowie lorda Karstarka oraz syn lorda Hornwooda. Ale bitwa zakończyła się ogromnym zwycięstwem, straty Lannisterów były ogromne, pojmano też wielu znacznych jeńców. Theon Greyjoy i Greatjon Umber rzucają Jaimego Lannistera pod kopyta konia Catelyn. Robb odmawia zabicia jeńca i nakazuje zakuć go w kajdany, oznajmia też, że to dopiero pierwsze zwycięstwo. Wojsko musi się przegrupować i znieść oblężenie Riverrun.

Postaci występujące w rozdziale:

• Catelyn Stark
• Robb Stark
• Jaime Lannister
• Hallis Mollen i 30. zbrojnych ze straży Catelyn
• Brynden Blackfish
• Olyvar Frey
• 30. strażników Robba, m.in: Eddard i Torrhen Karstark
• Patrek Mallister
• Smalljon Umber
• Daryn Hornwood
• Theon Greyjoy
• pięciu Freyów
• ser Wendel Manderly
• Robin Flint
• Dacey Mormont
• Maege Mormont
• Greatjon Umber
• Galbart Glover

Postaci wspomniane w rozdziale:

• Brandon Stark
• Lysa Arryn
• Hoster Tully
• Eddard Stark
• Edmure Tully
• Jason Mallister
• Walder Frey
• Tywin Lannister
• lord Westerling
• lord Banefort
• ser Garth Greenfield
• lord Estren
• ser Tytos Brax
• Mallor Dorniczyk
• trzech Lannisterów: Willem, syn Kevana oraz Cleos i Tion Frey, synowie lady Genny

Bitwy i starcia:

• Bitwa w Szepczącym Lesie – starcie pomiędzy ciężką jazdą Robba Starka (wspartą przez resztki rozbitych wcześniej wojsk Tullych), a częścią sił Jaimego Lannistera. Bitwa zakończyła się zdecydowanym zwycięstwem Starka, który zadał wrogowi ogromne straty i wziął do niewoli większość jego dowódców, łącznie z samym Królobójcą.

Kto zmarł w rozdziale?

• Eddard i Torrhen Karstark,
• Daryn Hornwood, narzeczony Alys Karstark

Czego się dowiedzieliśmy?

1. Kapitan straży Winterfell wraz z 30. ludźmi broni Catelyn w czasie bitwy.
2. Catelyn wspomina dzieciństwo i oczekiwanie na pana ojca objeżdżającego domenę.
3. Ned po ślubie wytrzymał z żoną prawie dwa tygodnie zanim wyjechał na wojnę.
4. Robb przyszedł na świat w Riverrun, dziewięć miesięcy po ślubie Catelyn i Eddarda.
5. Królobójca jest niecierpliwy i skory do gniewu.
6. Piętnastoletni Robb podnosi na duchu swoich ludzi tuż przed walką.
7. Blackfish z 300 ludźmi udał się na zwiad, rozkazując łucznikom wystrzelać kruki z wiadomościami do Jaimego Lannistera.
8. Królobójca oblega Riverrun w trzech obozach rozrzuconych wokół zamku. Złoty Lew nie ma cierpliwości i zdaniem Blackfisha to przyczyni się do jego zguby. Brynden Blackfish jest bystrym obserwatorem i psychologiem-analitykiem. To on ułożył plan wywabienia Królobójcy z obozu pod Riverrun
9. Plan bitwy opracowany przez Blackfisha polega na użyciu liczącego kilkuset zbrojnych podjazdu w barwach Tullych, by sprowokować Jaimego do podzielenia swych sił i ruszenia w stronę Szepczącego Lasu, gdzie ukrywa się większa część jazdy Robba. W ten sposób siły Starków mogą pokonać liczniejsze wojska Lannisterów „na raty”.
10. Do zastępu Robba dołączył Jason Mallister z Seagardu i wielu zbrojnych zbiegłych po pojmaniu Edmure’a Tullyego.
11. Olyvar Frey ma 17 lat i jest giermkiem Robba.
12. Wielu lordowskich synów pragnęło strzec Młodego Wilka.
13. Dacey Mormont lubi walczyć morgensternem. Jak przystało na dziedziczkę Wyspy Niedźwiedziej.
14. Hal Mollen zawsze wypowiada oczywiste prawdy.
15. Wycie Szarego Wichru jawiło się Catelyn jako brzmienie śmierci.
16. Lady Stark wsłuchuje się w odgłosy bitwy, czekając na powrót syna.
17. Jaime Lannister zostaje pojmany i zawleczony przed oblicze Catelyn.
18. Wzięto do niewoli prawie setkę rycerzy i tuzin lordów, m.in. lorda Westerlinga, lorda Baneforta, ser Gartha Greenfielda, lorda Estrena, ser Tytosa Braxa, Mallora Dorniczyka i trzech Lannisterów.
19. Dopóki Tywin Lannister nie zostanie pokonany, wojna nie będzie zakończona.
20. Konnica Robba rusza ku Riverrun.
21. Ostatni z żyjących synów Rickarda Karstarka, Harrion, przebywa w niewoli u Tywina Lannistera, razem z innymi jeńcami pojmanymi nad Zielonymi Widłami.

Cytat/foreshadowing

• Paskudni bogowie nie słuchają modlitw Cat.

Pozwólcie mu urosnąć większym, prosiła bogów. Niech dożyje szesnastu lat, a potem dwudziestu i pięćdziesięciu. Niech urośnie tak duży jak jego ojciec, pozwólcie mu trzymać w ramionach własnego syna. Proszę, proszę, proszę.

• Ktoś obserwuje bitwę?

Gdzieś w oddali odezwał się ptak; odebrała jego wysoki tryl niczym dotknięcie zimnej dłoni na szyi. Odpowiedział mu inny, a potem trzeci i czwarty. Znała te głosy z czasu spędzonego w Winterfell. Wołanie ptaków z północy, śnieżne wołanie, jak mawiano. Czasem można było je zobaczyć, kiedy boży gaj przykrywała gruba warstwa śniegu.

• Theon przesadza, a Catelyn ma rację.

Nie czas na żałobę. Owszem, odciąłeś żmii głowę, lecz trzy czwarte jej ciała pozostało owinięte wokół zamku mojego ojca. Wygraliśmy bitwę, nie wojnę.
– Ale jaką bitwę! – wtrącił Theon Greyjoy wyraźnie podniecony. – Pani, takiego zwycięstwa nie pamiętają od czasów Pola Ognia.

Szalona Teoria

• Masakra w Riverrun
• Tormund i Niedźwiedzica
• Znaczenie imion

Błędy w tłumaczeniu:

• Oryginał: “It will come when it comes,” Catelyn told him. When it came, she knew it would mean death. Hal’s death perhaps . . . or hers, or Robb’s. No one was safe. No life was certain.
  Tłumaczenie: Wszystko w swoim czasie – odpowiedziała mu. Wiedziała, że bitwa przyniesie ze sobą śmierć. Śmierć Hala… może jej albo Robba. Nikt nie był bezpieczny.
  Na czym polega błąd? Brakło ostatniego zdania. Niczyje życie nie było pewne.
• Oryginał: “Watch for me, little cat,” her father would always tell her, when he rode off to court or fair or battle. And she would, standing patiently on the battlements of Riverrun as the waters of the Red Fork and the Tumblestone flowed by. He did not always come when he said he would, and days would ofttimes pass as Catelyn stood her vigil, peering out between crenels and through arrow loops until she caught a glimpse of Lord Hoster on his old brown gelding, trotting along the rivershore toward the landing. “Did you watch for me?” he’d ask when he bent to bug her. “Did you, little cat?”
  Tłumaczenie: – Wyglądaj mnie, mała Cat – mawiał jej ojciec, kiedy opuszczał dwór, jechał na bitwę czy na targ. I wyglądała go, stojąc na blankach Riverrun, patrząc na wody Czerwonych Wideł i Kamiennego Nurtu w dole. Nie zawsze wracał wtedy, kiedy obiecywał, czasem mijały dni, a ona stała, wyglądając czujnie między blankami, dopóki nie zobaczyła lorda Hostera, jak jedzie wzdłuż brzegu na swoim starym gniadym koniu. – Wyglądałaś mnie? – pytał pochylony, by ją uścisnąć. – Czekałaś, mała Cat?
  Na czym polega błąd? Lord Hoster poza bitwą oraz targiem, jeździł też na sąd. Mała Cat wyglądała zza otworów strzelniczych. Tłumacz pominął też fakt, że koń lorda Hostera był wałachem.
• Oryginał: So much rested on the truth of what he had told them. Robb had given the Blackfish three hundred picked men, and sent them ahead to screen his march.
  Tłumaczenie: Tak dużo zależało od tego, co im powiedział. Robb dał Blackfishowi trzystu pikinierów i wysłał ich do przodu w charakterze przedniej straży.
  Na czym polega błąd? Trzymajcie się krzeseł. Oryginał mówi o trzystu starannie wybranych ludziach „picked men”. Tłumacz zrobił z tego pikinierów. I nawet nie zdziwiło go, że pikinierzy są zwiadowcami i strzelają z łuków do kruków. Poza tym oryginał nie mówi o straży przedniej, ale o zwiadzie.
• Oryginał: I’ll stake my life on that. No bird has reached him, my archers have seen to that. We’ve seen a few of his outriders, but those that saw us did not live to tell of it. He ought to have sent out more. He does not know.”
  “How large is his host?” her son asked.
  “Twelve thousand foot, scattered around the castle in three separate camps, with the rivers between,”
  Tłumaczenie: – Jaime nie wie – powiedział ser Brynden po powrocie. – Jestem o tym przekonany. Moi łucznicy dopilnowali, żeby nie dostał żadnej wiadomości. Spotkaliśmy kilku ich zwiadowców, a ci, którzy nas widzieli, nikomu już o tym nie powiedzą. Powinien był wysłać więcej ludzi.
  – Jak duże są jego siły? – spytał ją wcześniej syn.
  – Dwadzieścia tysięcy piechoty. Są rozrzuceni wokół zamku w trzech obozach rozdzielonych rzekami.
  Na czym polega błąd? O rany, kolejny dziwaczny fragment. Brakuje zdania w którym Blackfish mówi, że ręczy życiem za to, że żadna wiadomość nie dotarła do Jaimego. Poza tym tłumacz zamienił 12 tysięcy ludzi o których mówi tekst oryginalny na 20 tysięcy.
• Oryginał: Lord Jason Mallister had brought his power out from Seagard to join them as they swept around the headwaters of the Blue Fork and galloped south, and others had crept forth as well, hedge knights and small lords and masterless men-at-arms who had fled north when her brother Edmure’s army was shattered beneath the walls of Riverrun. They had driven their horses as hard as they dared to reach this place before Jaime Lannister had word of their coming, and now the hour was at hand.
  Tłumaczenie: Lord Jason Mallister przyprowadził swoje wojsko z Seagardu i przyłączył się do nich, kiedy mijali Niebieskie Widły. Po drodze dołączali inni, pomniejsi rycerze, lordowie i zbrojni, którzy uciekli na północ po klęsce jej brata, Edmure’a, pod murami Riverrun. Pędzili z całych sił, by zaskoczyć Jaime’a Lannistera, i oto nadeszła ta godzina.
  Na czym polega błąd? Oryginalny tekst mówi o wędrownych (nie „pomniejszych”) rycerzach i pozbawionych dowódców zbrojnych.
• Oryginał: a lanky six-footer who had been given a morningstar at an age when most girls were given dolls.
  Tłumaczenie: chuda dziewoja wysoka na sześć stóp, która dostała do zabawy kulę nabijaną kolcami w wieku, gdy innym dziewczynkom ofiarowuje się lalki.
  Na czym polega błąd? To już chyba trzeci raz, kiedy tłumacz unika nazwania morgenszterna morgenszternem (albo kropaczem). Tym razem jest już absurdalnie, bo opisuje broń jako kulę nabijaną kolcami zamiast po prostu użyć jej nazwy.
• Oryginał: A bird called faintly in the distance, a high sharp trill that felt like an icy hand on Catelyn’s neck. Another bird answered; a third, a fourth. She knew their call well enough, from her years at Winterfell. Snow shrikes. Sometimes you saw them in the deep of winter, when the godswood was white and still. They were northern birds.
  They are coming, Catelyn thought.
  Tłumaczenie: Gdzieś w oddali odezwał się ptak; odebrała jego wysoki tryl niczym dotknięcie zimnej dłoni na szyi. Odpowiedział mu inny, a potem trzeci i czwarty. Znała te głosy z czasu spędzonego w Winterfell. Wołanie ptaków z północy, śnieżne wołanie, jak mawiano. Czasem można było je zobaczyć, kiedy boży gaj przykrywała gruba warstwa śniegu.
  Są już tutaj, pomyślała Catelyn.
  Na czym polega błąd? ​ Można je było zobaczyć w środku zimy. Catelyn znała je z lat spędzonych w Winterfell. Brakło też przedostatniego zdania. „To były ptaki północy”.
• Oryginał: She nodded as the woods grew still around them. In the quiet she could hear them, far off yet moving closer; the tread of many horses, the rattle of swords and spears and armor, the murmur of human voices, with here a laugh, and there a curse. Eons seemed to come and go.
  Tłumaczenie: Skinęła głową, a w lesie zapadła cisza. Teraz też ich słyszała: tętent wielu koni, szczęk mieczy, włóczni i zbroi, szepty ludzkich głosów przeplatane śmiechem i przekleństwami. Wydawało się, że mijają miliony lat.
  Na czym polega błąd? W tym kontekście eony należało przetłumaczyć jako „wieczność”.
• Oryginał: Nodding, Robb had studied the map her uncle had drawn him. Ned had taught him to read maps. “Raid him here,” he said, pointing.
  Tłumaczenie: Robb skinął głową, nie odrywając wzroku od mapy, którą narysował mu jej wuj. – Trzeba go ukłuć tutaj – powiedział, wskazując palcem.
  Na czym polega błąd? Brakło zdania mówiącego, że Ned nauczył Robba czytać mapy. Poza tym słowo „raid” oznacza raczej „najechać”, nie „ukłuć”.
• Oryginał: And Grey Wind threw back his head and howled. The sound seemed to go right through Catelyn Stark, and she found herself shivering.
  Tłumaczenie: Szary Wicher odchylił łeb i zawył. Catelyn zadrżała, jakby dźwięk rogu przeniknął jej ciało.
  Jak powinno brzmieć tłumaczenie? Szary Wicher odchylił łeb i zawył. Dźwięk przeszył Catelyn Stark, wywołując dreszcze.