Czy leci z nami pilot? (1980)

Czy leci z nami pilot (w oryginale: Airplane!) to film, który już nie raz trafiał na ekrany polskich telewizorów (swoje największe triumfy – jeśli mnie pamięć nie myli – święcił pod koniec lat 90.), a i wcześniej cieszył się sporą popularnością w wypożyczalniach kaset wideo. Trudno się temu dziwić. To naprawdę świetnie zrealizowana komedia z ważną (choć drugoplanową) rolą Lesliego Nielsena, króla prezentowania absurdalnego humoru z kamienną miną. Zresztą o klasie obrazu może świadczyć nominacja do Złotego Globu czy przyznana produkcji BAFTA. A jednak, choć większość polskich widzów zetknęła się z filmem nie raz i nie dwa, to ośmielę się postawić tezę, że Czy leci z nami pilot to film niezrozumiany, a geniusz jego twórców jest niedoceniany. Dlaczego? Otóż większość osób, które obejrzały ten obraz, widzą w nim po prostu parodię kina katastroficznego, z serią gagów, odrobiną slapstickowego humoru, tudzież żartami słownymi  – błyskotliwymi, choć niestety często nieprzetłumaczalnymi – jak wtedy, gdy zdajemy sobie sprawę, że nawigator samolotu ma na imię Victor (problematyczne, gdy będzie dopytywany o wektor), drugi pilot to Roger (co w komunikacji radiowej oznacza potwierdzenie), a pierwszy pilot nazywa się Clarence Oveur (co będzie brzmiało zabawnie zarówno podczas potwierdzania, że samolot ma „clearance”, jak i przy próbie zakończenia rozmowy komunikatem „over”).

Ale owo niezrozumienie filmu przez polskiego widza nie wiąże się z humorem wynikającym z zabaw językiem angielskim. Rzecz bowiem w tym, że mało kto wie, iż Czy leci z nami pilot to… remake. Ściślej mówiąc – remake amerykańskiego filmu Zero Hour! z 1953 roku. W dodatku remake zaskakująco „wierny”, wykorzystujący na oko jakieś 3/4 scenariusza, podobnie blokujący sceny, a nawet oddający takie smaczki, jak powierzenie roli drugiego pilota znanemu sportowcowi (w Zero Hour był to popularny wówczas zawodnik footballu amerykańskiego, w Airplane rolę tę przejmuje sam Kareem Abdul-Jabbar). Cały film opiera się oczywiście na tym samym założeniu fabularnym – wskutek zatrucia pokarmowego załoga pasażerskiego samolotu nie może kontynuować swej pracy, co więcej stan wszystkich, którzy ulegli zatruciu jest groźny, w związku z czym obowiązek pilotowania spada na weterana wojennego cierpiącego na zespół stresu pourazowego. Zmieniają się detale (w Zero Hour wspomniany weteran wsiada do samolotu by pogodzić się z żoną, w remake’u próbuje zatrzymać swoją dziewczynę), ale można śmiało powiedzieć, że co najmniej 80% scenariusza zostało przeniesionych żywcem z jednego do drugiego filmu. Aby nie być gołosłownym – polecam zapoznanie się z poniższym zestawieniem na YT (choć odradzam oglądanie wszystkich części przed obejrzeniem całego obrazu – można sobie popsuć zabawę).

I właśnie tu upatruję geniuszu filmu Czy leci z nami pilot. Sam w sobie, postrzegany jako parodia kina katastroficznego, jest dość zabawnym zbiorem gagów. Kiedy jednak obejrzymy go we właściwym kontekście, kiedy zaczniemy wychwytywać wszystkie smaczki, stanie się czymś niesamowitym. To, jak scenarzyści i aktorzy wyciągają te drobinki humoru z każdej sceny, przedłużając je o jedną linijkę tekstu, jedno spojrzenie albo wykręcając całość w krzywym zwierciadle – to doprawdy dowód na mistrzostwo filmowego rzemiosła. Każdy żart jest błyskotliwym komentarzem na temat klisz i tropów z poprzedniego z Zero Hour. I choćbym tysiąc razy obejrzał słynną „scenę z kawą”, wciąż nie mogę się nadziwić temu, jakie pokładu humoru udało się z niej wydobyć.

Dlatego też, jeśli macie tego lata chwilę wolnego czasu, to gorąco polecam Wam seans podwójny. Jasne, trochę się przy Zero Hour wynudzicie… ale zaręczam, że przyjemność z oglądania Czy leci z nami pilot też będzie podwójna.

0

0