Szalone Teorie: Kim jest Harpia?

Harpia. Potwór czczony w miastach Zatoki Niewolniczej przyznających się do schedy po Imperium Ghisarczyków. Ale Harpia to nie tylko ikona religijna Starego Ghis. To również symbol ancien regime’u, symbol niewolniczych tradycji, symbol oporu wobec Daenerys Targaryen…

A także osoba. Wszystko wskazuje na to, że za tajemniczą grupą stosujących skrytobójstwa przeciwników Daenerys, stoi postać ukrywająca się pod mianem Harpii.

W jednym z poprzednich odcinków Szalonych Teorii próbowałem dowieść, że za zatruciem szarańczy stała nie Harpia, ale bardzo konkretny człowiek, na dodatek sojusznik Daenerys Targaryen – Skahaz mo Kandaq. Nie znaczy to wszakże, że Harpia nie istnieje. Ba, myślę, że możemy pokusić się o to, aby odgadnąć jej prawdziwą tożsamość.

Harpia to Galazza Galare, Zielona Gracja.

Harpie i Gracje

Pierwszych wskazówek na temat prawdziwej tożsamości Harpii dostarczą nam nie książki George’a R.R. Martina, ale mity, z których pisarz czerpał. Zacznijmy od rzeczy najbardziej oczywistej – mitologiczne Harpie były kobietami. To truizm, ale wart podkreślenia, zwłaszcza w świetle tego jak wielką uwagę poświęca się w książkach dwupłciowości smoków, i jak daleko idące można z tego wyciągnąć wnioski. Ale znaczenie ma nie tylko płeć Harpii. Istotne jest również kim były mitologiczne Harpie.

Przywykliśmy myśląc o Harpiach widzieć potworne ptaki z twarzami kobiet. Jest to jednak wizerunek z późnego okresu rzymskiego, kiedy to Harpie przejęły wiele cech mitologicznych Syren. Oryginalne, greckie Harpie, takie jakimi przedstawiał je Hezjod, były trzema boginkami wiatru, córkami Taumasa i Elektry o imionach Aello (Burzliwa), Kelajno (Czarna) i Ocypete (Prędka).

Ta trójka porywających dusze boginek wiatru przypominała inną grecką triadę, w skład której wchodziły Aglaja (Promienna), Eufrozyna (Rozumna) i Taleja (Kwitnąca). Trójkę tę Grecy nazywali Charytami. Ale Rzymianie mieli dla nich inną nazwę. Gracje.

Podobieństwa pomiędzy mitologicznymi Gracjami i Harpiami nie są oczywiście argumentem ostatecznym. Źródło inspiracji nie zawsze dostarcza klucza do rozwiązania zagadki. Ale jeśli spojrzymy na to w kontekście metaforycznego znaczenia słowa „harpy” w języku angielskim, zobaczymy trop, którym być może poszedł George R.R. Martin. Otóż od czasu Williama Shakespeara i komedii „Wiele hałasu o nic” słowo harpia w dość jednoznaczny sposób łączy się z elokwentną (by nie rzec – przesadnie wygadaną) kobietą. A to, niewątpliwie, pasuje do Zielonej Gracji.

Cele Synów Harpii

Galazza Galare jest w Meereen głosem rozsądku i kompromisu. Kapłanka jest ciepła i uprzejma, pokazuje chęć odnalezienia się w nowym świecie stworzonym przez Daenerys Targaryen, a jednocześnie – z urzekającą dobrocią – namawia królową do zachowania części tradycji i obyczajów miasta. Czy taka osoba mogłaby przewodzić Synom Harpii?

Przywykliśmy traktować terroryzm jako instrument szaleńców, w rzeczywistości musimy jednak pamiętać, że jest to narzędzie służące do wywierania nacisku politycznego. A cele Synów Harpii wydają się być tożsame z – prezentowanymi jako rady – celami Zielonej Gracji.

To w końcu Galazza Galare namawia Daenerys do wyjścia za Hizdahra zo Loraqa. A gdy tylko Daenerys stosuje się do tej rady, akty przemocy ze strony Synów Harpii ustają.

– Często słyszałam, jak mówisz, że jesteś tylko młodą dziewczyną. Jeśli na ciebie spojrzeć, wydajesz się jeszcze w połowie dzieckiem, zbyt młodym i kruchym, by samodzielnie stawić czoło podobnym próbom. Potrzebujesz króla, który pomoże ci podźwignąć te brzemiona.
Dany nadziała kawałek jagnięciny i zaczęła ją powoli jeść.
– Powiedz mi, czy ten król nadmie policzki i zdmuchnie galery Xara z zatoki, przeganiając je do Qarthu? Czy klaśnie w dłonie i położy kres oblężeniu Astaporu? Czy wypełni brzuchy moich dzieci i przywróci pokój moim ulicom?
– A ty potrafisz tego dokonać? – odpowiedziała pytaniem Zielona Gracja. – Król to nie bóg, ale silny mężczyzna może wiele. Gdy moi rodacy na ciebie patrzą, widzą zdobywczynię, która przybyła zza morza, by nas zamordować i obrócić nasze dzieci w niewolników. Szlachetnie urodzony król czystej ghiscarskiej krwi mógłby sprawić, że miasto pogodzi się z twoimi rządami. W przeciwnym razie obawiam się, że twoje panowanie będzie się musiało zakończyć tak, jak się zaczęło. Krwią i ogniem.
Dany znowu przesunęła mięso na talerzu.
– A kogo według bogów Ghis powinnam wybrać na króla i małżonka ?
– Hizdahra zo Loraqa – odpowiedziała stanowczo Galazza Galare.
—Taniec ze smokami—

Zielona Gracja nigdy nie stawia ultimatum, zamiast tego zawsze prezentuje się jako postać kompromisowa, pragnąca wzmocnić pozycję Dany i zapewnić miastu dobrobyt. W rzeczywistości jednak to właśnie ona odgrywa kluczową rolę w realizacji żądań Synów Harpii. Nie należy przy tym przyjmować postulatów Galazzy Galare jako próby przykrycia prawdziwych intencji Synów Harpii. Przemawia za tym szczególnie troska o legitymizację władzy zarówno Daenerys, jak i Hizdahra. Zarówno Zielona Gracja, jak i Synowie Harpii byli zadowoleni z kompromisu…

– Tylko jeden drobiazg, Wasza Czcigodność – odparł Reznak. – Najlepiej by było, gdybyś dla uczczenia dnia swego wesela pozwoliła otworzyć areny. To byłby twój ślubny dar dla Hizdahra i dla kochającego cię ludu, znak, że zaakceptowałaś starożytne zwyczaje Meereen.
– Bogów również bardzo w ten sposób zadowolisz – dodała Zielona Gracja cichym a łagodnym tonem.
—Taniec ze smokami—

…co zresztą Gracja niemal wprost oznajmia ser Barristanowi.

– Jej Miłość oddała swą rękę szlachetnemu Hizdahrowi zo Loraqowi, uczyniła go swym królem i małżonkiem. Zgodziła się spełnić jego błagania i przywrócić śmiertelną sztukę. W zamian za to dał jej zatrute szarańcze.
– W zamian za to dał jej pokój. Nie odrzucaj go, ser. Pokój to bezcenna perła. Hizdahr jest Loraqiem. Nigdy nie skalałby rąk trucizną.
—Taniec ze smokami—

Oczywiście Galazza Galare, jako wytrawny gracz polityczny, zdaje też sobie sprawę z tego, iż zmieniające się okoliczności mogą dać jej sposobność do ugrania czegoś więcej.

– Powiedziano mi, że żadna ilość złota nie kupi wolności waszym ludziom. Może to uczynić jedynie krew smoków.
Ser Barristan spodziewał się takiej odpowiedzi, choć miał nadzieję usłyszeć inną. Zacisnął usta.
– Wiem, że nie takie słowa pragnąłeś usłyszeć – ciągnęła Galazza Galare. – Ale osobiście rozumiem ich. Smoki to przerażające bestie. Yunkai’i boją się ich… i nie możesz zaprzeczyć, że mają powód. Nasze kroniki mówią o władcach smoków ze straszliwej Valyrii i o zagładzie, jaką ściągnęli na lud Starego Ghis. Nawet twoja młoda królowa, słodka Daenerys, która zwała się Matką Smoków… widzieliśmy, jak spłonęła owego dnia na arenie… nawet ona nie była bezpieczna przed smoczym gniewem.
—Taniec ze smokami—

Zakładnicy

Tożsame cele Zielonej Gracji i Harpii nie muszą wszakże oznaczać, że mamy do czynienia z jedną osobą. Istnieje jednak ostatnia przesłanka, która dość jednoznacznie wskazuje na prawdziwą tożsamość Harpii. Jest nią kwestia zakładników.

– Nie brak ci wrogów, Wasza Miłość. Widzisz ich piramidy ze swego tarasu. Zhakowie, Hazkarowie, Ghazeenowie, Merreqowie, Loraqowie, wszystkie stare rody handlarzy niewolników. I Pahlowie, przede wszystkim oni.
—Taniec ze smokami—

Kolejne morderstwa dokonane przez Synów Harpii, a zarazem świadomość, iż rekrutują się oni z najstarszych rodów Meereen, skłoniły królową do działań. Daenerys wzięła zakładników – dzieci z każdego z największych rodów. Sugestia była oczywista. Gdyby Synowie Harpii nie zaprzestali ataków, ich dzieci zostałyby zabite.

A jednak Harpia nie powstrzymała kolejnych zamachów. Dlaczego? Czyżby szlachta Meereen nie przywiązała się do swych potomków? Moim zdaniem wyjaśnienie jest inne. Harpia wiedziała, że groźby wobec zakładników były blefem.

Po wzięciu zakładników miał miejsce kolejny atak, tym razem jego celem nie byli wszakże Nieskalani, a wyzwolone niewolnice. Następnego dnia Zielona Gracja sama poruszyła temat morderstw.

– Będę się modliła i składała ofiary. – Galazza Galare popijała wino, ale nie spuszczała wzroku z Dany. – Sztormy szaleją nie tylko na zewnątrz, lecz również w obrębie miejskich murów. Słyszałam, że nocą zginęli kolejni wyzwoleńcy.
– Trzy kobiety – te słowa zostawiły gorzki posmak w ustach królowej. – Tchórze włamali się do domu tkaczek, wyzwolenic, które nie skrzywdziły nikogo. One tylko robiły piękne rzeczy. Nad moim łóżkiem wisi gobelin, który od nich dostałam. Synowie Harpii zniszczyli ich krosna, a potem zgwałcili je i poderżnęli im gardła.
– Słyszeliśmy o tym. A mimo to Wasza Promienność znalazła odwagę, by odpowiedzieć na mord łaskawością. Nie skrzywdziłaś żadnego ze szlachetnie urodzonych dzieci, które są twoimi zakładnikami.
– Jak dotąd nie. – Dany polubiła młodych podopiecznych. Niektóre dzieci były nieśmiałe, a inne odważne, jedne słodkie, drugie ponure, ale wszystkie były niewinne. – Jeśli zabiję swoich podczaszych, kto będzie mi nalewał wina i podawał kolację? – zapytała, próbując obrócić sprawę w żart.
—Taniec ze smokami—

Znamienne jest, że Zielona Gracja nie daje za wygraną, ale próbuje wysondować opinię Daenerys na temat ewentualnej egzekucji.

Kapłanka się nie uśmiechnęła.
– Powiadają, że Golony Łeb chciał je rzucić na pożarcie twoim smokom. Życie za życie. Za każdą zabitą Mosiężną Bestię pragnie uśmiercić jedno dziecko.
Dany przesuwała jedzenie na talerzu. Nie śmiała spojrzeć na stojących obok Grazhara i Qezzę w obawie, że się rozpłacze. Golony Łeb ma twardsze serce niż ja.
– Synowie Harpii śmieją się w swych pałacach – oznajmił jej dziś rano Skahaz. – Co za pożytek z zakładników, jeśli nie chcesz pozbawić ich głów?
W jego oczach Dany była tylko słabą kobietą. Hazzea wystarczy. Co za pożytek z pokoju, jeśli trzeba za niego płacić krwią małych dzieci?
– Nie one są winne tych morderstw – poinformowała słabym głosem Zieloną Grację. – Nie chcę być królową–rzeźniczką.
—Taniec ze smokami—

Daenerys Targaryen, która nawet przed Barristanem i Skahazem udawała groźną i rozważającą tak straszliwe metody, odsłoniła się zupełnie przed inną kobietą. Odsłoniła się przed Harpią. Zdradziła swą słabość i ostatecznie pogrzebała szanse na złamanie władzy Wielkich Panów.

Szkoda, że Dany nie wzięła sobie do serca słów swego zausznika, Skahaza mo Kandaqa.

Kobiety nigdy nie zapominają. Nigdy nie wybaczają.
—Taniec ze smokami—

Spis wszystkich Szalonych Teorii.

0

0