Analiza: Gra o Tron, sezon 6, odcinek 4

Moje poszukiwanie motywu przewodniego każdego nowego odcinka Gry o Tron zaczęło się jako żart. Niestety pomysł podchwycili scenarzyści i chyba trochę popsuli odcinek, w którym wreszcie zaczęło się coś dziać. Szkoda.

A co jest wspomnianym motywem przewodnim czwartego odcinka? To dynamika w stosunkach pomiędzy mężczyzną a kobietą, a mówiąc ściślej – bratem i siostrą. Dynamika, w której brat jest zawsze beksą, a siostra – źródłem siły i wsparcia moralnego. I nie ma w tym niczego złego. Nawet w społeczeństwach feudalnych, z bardzo ściśle określonymi rolami każdej z płci, mężczyźni okazywali czasem słabość i potrzebowali wsparcia silnych psychicznie kobiet. Problemem jest przegięcie struny. Jeśli serial ma nam co 10 minut pokazywać tchórzliwego, złamanego faceta, i niewzruszoną kobietę, rezultat będzie cokolwiek dziwaczny. Co gorsza, potrzeba dopasowania wszystkich relacji do tego schematu, kazała scenarzystom w głupi sposób zmienić ustalone już motywacje i charakter kilku postaci.

Trąci to trochę kazusem J.J. Abramsa, który najpierw – w filmie „Star Trek: W Ciemność” – zignorował albo popsuł ważne role kobiece, by potem – w filmie „Gwiezdne Wojny: Przebudzenie Mocy” – naprawiać to poprzez nierealistycznie potężną protagonistkę, w której historii brakowało suspensu i zagrożenia. Mam wrażenie, że twórcy Gry o Tron też chcieli zrekompensować pewne zeszłoroczne błędy, szczególnie w sposobie, w jaki poprowadzono historię Sansy. Szkoda tylko, że zrobili to w jednym epizodzie i w tak strasznie dydaktyczny sposób.

Ale dość już tych rozważań, przejdźmy do samego odcinka.

Mur

Jako człowiek, który dokonał kiedyś dramatycznego wyjścia z imprezy, tylko po to, by po chwili wrócić po płaszcz, sympatyzuję z Jonem Snow. Nasz bękart zakończył poprzedni odcinek gestem bardzo teatralnym, ale realia zimy są nieubłagane – trzeba było wrócić po ciepłą bieliznę, kanapki na drogę, no i Ducha też wypadało spakować. Dlatego właśnie odcinek czwarty zaczął się od tradycyjnego jęczenia na okrutny los, który dotyka Jona na różne sposoby. Powiem szczerze – coraz mniej mi się ten Jon podoba, a cała moja teoria, że chłopak stanie się bardziej krwiożerczy, wzięła w łeb. Jonowi nie w głowie walka z Białymi Wędrowcami, marzą mu się raczej wakacje z Tormundem.

Ale oto narzekania Jona zostają brutalnie przerwane, bo do Czarnego Zamku wjeżdża trójka wędrowców – Sansa Stark, Brienne z Tarthu oraz Podrick Payne, Miecz Podwieczorka. Jesteśmy uraczeni naprawdę wzruszającą sceną spotkania „rodzeństwa”. Emocje jakie towarzyszą krótkiemu ujęciu Sansy wpadającej w ramiona Jona pokazują nam, jak bardzo zżyliśmy się z naszymi bohaterami, i jak bardzo oczekujemy od George’a Martina zadośćuczynienia za te wszystkie cierpienia jakich doświadczyliśmy za pośrednictwem Starków.

I wszystko byłoby pięknie, gdyby nie fakt, że po cięciu przenosimy się do zamkowych komnat, w których „rodzeństwo” – najwyraźniej omówiwszy już takie detale jak zmartwychwstanie Jona – oddaje się wspominaniu starych, dobrych czasów oraz dyskusji na temat zupy.

Hmmm… Chyba coś tu pominęliśmy. Coś nam tak jakby umknęło. No więc dobrze, istnieje trik literacki polegający na przerwaniu akcji w momencie kulminacyjnym. Zmusza to czytelnika do tego, by sam sobie pewne sceny „dośpiewał”, a zarazem sprawia, że nie może się on doczekać następnego rozdziału. Ba, sam GRRM często ją stosuje, stąd nasza frustracja, że w najciekawszym momencie, kiedy już nam szczęki opadają do ziemi, autor przenosi nas na zupełnie inny kontynent. Problem polega na tym, że akcja serialu nigdzie się nie przeniosła, a następna scena była pozbawiona sensu. Chyba, że ktoś chce założyć, iż Sansa wspomniała o gwałcie podczas otrzepywania butów, a Jon opowiadał jak to jest być truposzem rozpakowując jej walizkę.

Czy tuzy z HBO myślą, że oglądamy ten serial tylko dla golizny i kolejnych scen w których czyjaś czaszka zostaje przebita na wylot ciosem od tyłu?

Mam wrażenie, że oglądamy jednak dla lordów Północy, którzy nie potrafiąc „przetrawić” wieści o śmierci Neda, wrzeszczą „Król Północy!”. Oglądamy dla Catelyn, która na wiadomość o zajęciu Winterfell wpada w kompletną desperację. Oglądamy dla miny Cersei po tym, jak Qyburn przedstawia jej nowego gwardzistę. Chcemy widzieć reakcje naszych ulubionych postaci. Chcemy obserwować ich szok, strach, radość i zdziwienie. Skoro do poprzedniego odcinka scenarzyści dali radę władować rozmowę o tym, że nie ma tematów do rozmowy, to chyba i minutka na omówienie zmartwychwstania by się znalazła. Może kosztem jakiegoś posiłku – bo najwyraźniej Jon i Sansa spożywają dwa pod rząd.

No dobrze, nie mówmy już o tym, czego zabrakło, a powiedzmy o tym co zobaczyliśmy. Niewątpliwie ekranowe „rodzeństwo” ma w serialu sporą chemię i miło było zobaczyć ich interakcję (chyba po raz pierwszy tak długą – bo jeśli się nie mylę ta para nie miała dotąd w serialu żadnego dłuższego dialogu). Tu też objawił się po raz pierwszy motyw przewodni tego odcinka, bo Jon okazał się być jeszcze większym płaczkiem i smutasem niż zwykle, podczas gdy Sansa w sposób silny i zdecydowany, stwierdziła, że odbiorą Winterfell Boltonom. Śmiałe słowa z ust dziewczyny, która dwa odcinki temu bała się wejść do rzeki.

Tymczasem na dziedzińcu Czarnego Zamku Davos Seaworth przypomniał sobie, że kiedyś służył jakiemuś królowi o imieniu Stannis, i postanowił dowiedzieć się co tak właściwie się z nim stało. Lepiej późno niż wcale. Melisandre nie dzieli się szczegółami, oznajmia tylko, że Jon Snow jest Księciem Którego Obiecano. W żaden sposób tego nie argumentuje, więc nie zdziwmy się, jeśli za tydzień to Tormund okaże się wysłańcem Czerwonego Boga. Coś więcej na temat Stannisa ma do powiedzenia Brienne. Oznajmia ona, że sama dokonała „egzekucji” Stannisa (rozwiewając nadzieje na jego powrót w serialu) oraz że nie zapomni o zabójstwie Renly’ego. Cóż, ja za to nie mogę zapomnieć jednego prostego, i zaakcentowanego w książkach faktu. Można było wierzyć w to, że prawowitym królem jest Joffrey albo Stannis. Można było wierzyć w sprawę Robba, a nawet Balona. Ale w to, że korona należy się Renly’emu nikt, poza skończonym głupcem, wierzyć nie mógł. Trochę szkoda, że Brienne, będąca w książkach ucieleśnieniem rycerskich cnót, została sprowadzona w serialu do roli mściwej maszynki do zabijania. Na jej miejscu byłbym też ostrożny z miotaniem gróźb, zwłaszcza, że szubienica jest już rozgrzana, i nie wiadomo, czy serial nie nawiąże do fabuły powieści. Tak czy siak, jeśli Davos i Melka wyjdą w końcu z szoku, to może być niewesoło.

Na Mur wracamy jeszcze raz, pod koniec odcinka, by ponownie podyskutować o jedzeniu. Scenę całkowicie kradną seksowne spojrzenia Tormunda, po których nawet piszącemu te słowa trudno się otrząsnąć. Ale znów, nim konwersacja na temat jedzenia zdąży się rozwinąć, do Czarnego Zamku wjedzie posłaniec (coś się stało z krukami? Strajkują?) z wiadomością dla Lorda Smutasa Nocnej Straży. I oczywiście jest to Różowy List. Napisano go w zupełnie innych okolicznościach niż list książkowy, i chyba nie ma wątpliwości, że w serialu jego autorem jest rzeczywiście Ramsay. Chociaż powód dla którego tytułuje się on Namiestnikiem Północy, mimo że – ledwie parę odcinków temu – serial podkreślił, iż Boltonowie wypowiedzieli posłuszeństwo Żelaznemu Tronowi, pozostaje wielką niewiadomą. Ale sam list to muzyka dla moich uszu. Któryś już raz łapię się na tym, że ilekroć scenarzyści wstrzykną w odcinek choć odrobinę oryginalnego tekstu George’a Martina, przeszywają mnie dreszcze. A może to jeszcze efekt spojrzenia Tormunda?

W każdym razie na Jonie, przechodzącym przez swoją fazę „emo”, list nie robi większego wrażenia. Dopiero, wałkowana w ramach motywu przewodniego odcinka, śmiała i nieugięta postawa Sansy każe nam przypuszczać, że dojdzie do konfrontacji militarnej. I na pozór nie wygląda to wesoło. Dzikich jest dwa tysiące. Ramsay wytrzasnął skądś pięć tysięcy wojska (pewnie ich trzyma w piwnicy). Zresztą i bez tych pięciu tysięcy zbrojnych byłoby ciężko. Pamiętajmy, że Ramsay jeszcze przed założeniem koszuli samodzielnie przepędził załogę drakkara Ashy/Yary, a z „dwudziestoma dobrymi ludźmi” był w stanie wykończyć pół armii Stannisa. A ma przecież jeszcze teleportujące się ogary. To nie przelewki.

Przeciętny widz zapomina jednak o jednym. W maszerującej na Winterfell armii dzikich będzie ktoś jeszcze. Na pół mityczny potwór, bestia budząca przerażenie na sam swój widok, potrafiąca zmiażdżyć człowieka jednym uderzeniem. Brienne.

Dolina

Tymczasem, gdzieś w Dolinie (na pewno nie w Orlim Gnieździe, bo Petyr podjeżdża nie na mule, a dwukonnym powozem), widzimy fragment żmudnego treningu łuczniczego Robina Arryna. Słowiczek nie doczekał się montażu tak jak Arya, więc nauka idzie mu raczej powoli. Wtem na scenie pojawia się Littlefinger wraz z podarkiem dla młodego lorda, i strasznymi wieściami. Sansa została porwana!

Yohn Royce może wyglądać jak ziemniak i mieć osobowość ziemniaka, ale aż tak głupi nie jest. Nie kupuje tak łatwo kłamstwa Baelisha. Cóż jednak z tego, skoro Słowiczek jest już zupełnie urobiony, a Dolina najwyraźniej zaczęła przypominać Koreę Północną, więc sceptycyzm Royce’a może mieć przykre skutki. Ostatecznie Yohn Royce uratował swą skórę, a my dowiedzieliśmy się, że armia Doliny ruszy na Winterfell. A że to szmat drogi, możemy być pewni, że znów użyją teleportu.

Meereen

Ku mojemu zaskoczeniu wydarzenia z Meereen tworzą logiczną całość. Motywacje poszczególnych postaci są zrozumiałe i wszystko trzyma się jakoś kupy. Owszem, można ponarzekać na anachroniczny, zbyt nowoczesny język, jakiego używa Tyrion w dyskusji o niewolnictwie. Można się zdziwić czemu reprezentantem Astaporu jest poznany w poprzednim sezonie drobny handlarz niewolnikami z Meereen. Ale to drobiazgi. Sam sens ciągu wydarzeń jest zachowany.

Tyrion, wbrew radom Szarego Robaka i Missandei, próbuje zawrzeć pokój z pozostałymi miastami Zatoki Niewolniczej. W negocjacjach z reprezentacją Panów prezentuje całkiem zrozumiałe stanowisko – 7-letni okres przejściowy w likwidacji niewolnictwa, w praktyce oznaczający, że niewolnictwo w ogóle nie zostanie zniesione (chyba, że Dany utknie w Meereen na dobre). Swoim stanowiskiem Tyrion kupuje sobie czas, a prostytutkami kupuje (przynajmniej na pozór) przychylność Panów. Oczywiście wiemy, że plan spali na panewce, bo przecież tym co trzyma nas przed ekranami jest konflikt. Wojna musi wybuchnąć, aby Daenerys miała okazję wypróbowania smoków i/lub nowej armii Dothraków (ale nie uprzedzajmy faktów). W ostatniej scenie w Meereen widzimy też, że nowa polityka Tyriona wzbudza spore kontrowersje wśród wyzwoleńców, co daje nam nadzieję na podwójną porcję jatki. To jak potoczyły się poszczególne wątki w Meereen jest tylko odległym echem fabuły książek, ale poza tym nie ma tu za bardzo czego krytykować.

Królewska Przystań

Jonathan Pryce to jeden z najlepszych aktorów jacy pozostali w serialu, i ilekroć zaczyna swój monolog, sam jestem gotów nawrócić się na wiarę w Siedmiu (R’hllorze, wybacz). Urobienie Margaery nie idzie mu jednak tak łatwo. Skrucha jest pozorna, a sama Margaery, dostawszy ku temu okazję, próbuje podbudować załamanego brata. Tym samym kolejny raz nawiązujemy do motywu przewodniego dzisiejszego odcinka – silna siostra, słaby brat. Ciągle jednak wirują nam w głowie liczne pytania. Czy Margaery i Loras są w tym czasie obserwowani? Co tak naprawdę knuje Wielki Wróbel? I dlaczego serialowy Loras Tyrell jest tak do bólu stereotypowym gejem – rozpustnym i płaczliwym? Odpowiedź na ostatnie pytanie jest oczywista – bo książkowy Loras byłby postacią zbyt skomplikowaną jak na drugi plan w serialu. Na rozwiązanie dwóch pierwszych zagadek będziemy musieli poczekać.

Tymczasem, w Czerwonej Twierdzy, Wielki Maester Pycelle znów sobie nagrabił. Jeszcze raz przeciwstawi się Cersei, a jego czaszkę czekać będzie spotkanie ze ścianą. Z kolei król Justin Bieber chyba nie chce w tym tygodniu być psychopatą. Może w następnym odcinku znów zmieni zdanie? Ciężko za nim nadążyć. Zaczynam też tęsknić za Joffreyem. Z tym chłopakiem przynajmniej wiedzieliśmy na czym stoimy.

Justin Bieber popełnia wszakże jeden poważny błąd. Odbywa szczerą rozmowę z matką. Cersei natychmiast wykorzystuje powierzoną jej tajemnicę (o pokucie Margaery), by nakłonić Małą Radę do szturmu na Sept Baelora. Nawiasem mówiąc nie do końca rozumiem dlaczego Cersei chce sprowadzić do Królewskiej Przystani wojska Reach. W książkach raczej głowi się nad tym jak się ich pozbyć. I jakoś nie wierzę, że nie dałaby rady ściągnąć paru setek ludzi Lannisterów z Dorzecza i Krain Zachodu. Do ataku na świątynie nie potrzebuje „drugiej co do wielkości armii Westeros” (nawiasem mówiąc – armia Reach jest tak naprawdę największa).

Żelazne Wyspy

Pamiętacie jak poważnym przedsięwzięciem logistycznym była wyprawa Theona na Pyke w drugim sezonie Gry o Tron? Greyjoy odłączył się od armii Robba w Dorzeczu, płynął specjalnie wynajętym statkiem, a do samej twierdzy dostał się tylko i wyłącznie dzięki pomocy Ashy/Yary. Hola, hola – powiecie pewnie – przecież spod Winterfell jest jeszcze dalej do Żelaznych Wysp niż z Dorzecza. Macie rację. Zadałem sobie trud zmierzenia odległości z Winterfell do Pyke. To około 1600 km. W linii prostej. W większości po lądzie.

Najwyraźniej któryś z ogarów Ramsaya zgubił swój teleporter.

W domu Theona czeka ostre besztanie ze strony siostry, ale gdy tylko eks-Fetor zaczyna pochlipywać, Asha/Yara przypomina sobie o motywie przewodnim odcinka. Jest silna, i użycza swej siły bratu. Gwoli ścisłości trzeba jednak dodać, że w tym wypadku scenarzyści trafili w sedno. Książkowa Asha rzeczywiście jest osobowością znacznie silniejszą od swego brata, nawet przed jego przeistoczeniem w Fetora. Scena kończy się stwierdzeniem, że to Asha powinna władać Żelaznymi Wyspami. Zobaczymy co do powiedzenia na ten temat ma Euron.

Winterfell

Czasami mam wrażenie, że Gra o Tron poszła za daleko. Widząc co zrobił Ramsay, nie mogłem uwierzyć własnym oczom. W jakimś sensie scena ta pomogła umocnić wizerunek bękarta jako psychopaty nie liczącego się z nikim i niczym, ale doprawdy – wolałbym, aby pokazano mi to w inny sposób. Pewnych rzeczy po prostu nie da się znieść. Jak chorym trzeba być człowiekiem, żeby tak grubo obierać jabłka?

Poza tym Ramsay zabił Oshę.

Vaes Dothrak

W okolicy Vaes Dothrak, Jorah Mormont i Daario Naharis, postacie zainspirowane Bertem i Erniem z Ulicy Sezamkowej, opracowują błyskotliwy plan uratowania Daenerys. Plan – jeśli dobrze zrozumiałem – polega na tym, żeby wejść do Vaes Dothrak i uratować Daenerys. W trakcie planowania luźne rękawy Berta odsłaniają jego rękę, zainfekowaną szarą łuszczycą.

W międzyczasie Daenerys wysłuchuje różnych historii kobiet z Dosh Khaleen, których nawet na mękach nie streszczę, bo zapomniałem czego dotyczyły trzy sekundy po zakończeniu sceny.

Jorah i Daario zostają – naturalnie – schwytani przez Dothraków, ale dzięki sztyletowi Erniego udaje im się ujść z życiem (w przypadku Barta pewnie nie na długo). Obserwujemy tutaj też ciekawą interpretację zakazu przelewania krwi wewnątrz miasta. Najwyraźniej dźgnięcie sztyletem kwalifikuje się jako przelewanie krwi, ale rozbicie głowy na miazgę przy pomocy wielkiego kamienia – niekoniecznie. Ekipa CSI Vaes Dothrak też zgadza się z tą interpretacją, co stawia nas przed niekomfortowym pytaniem – dlaczego w takim razie Khal Drogo w pierwszym sezonie nie zatłukł Viserysa, tylko trudził się z roztapianiem złota? Pewnie zależało mu na metaforycznej wymowie tego gestu.

Muszę w tym miejscu poruszyć bardzo istotną kwestię. Otóż bezpośrednio po scenie, w której Obłąkana Królowa Daenerys spotyka w końcu Berta i Erniego, powinna znaleźć się jeszcze jedna scena, którą usunięto w montażu. Prawdopodobnie zawinił brak czasu w odcinku, choć być może chodziło też o względy dramatyczne. W każdym razie umknęła nam scena, w której Obłąkana Królowa wysyła Jorah i Daario na najbliższą stację Orlen, z której nasi dzielni wojownicy wracają z kanistrami wypełnionymi po brzegi benzyną. Wykorzystując nieuwagę Dothraków Jorah i Daario rozlewają benzynę w świątyni Dosh Khaleen i uciekają tuż przed rozpoczęciem się sądu nad Daenerys.

Tylko w ten sposób jestem w stanie zrozumieć co zaszło chwilę potem, gdy niezadowolona z postawy khalów, Daenerys postanowiła wygłosić płomienną (dosłownie i w przenośni) przemowę, podpalając przy okazji świątynię. I przy okazji – w książkach Dany nie jest ognioodporna. Chyba jednak warto to zaakcentować.

Cóż, przynajmniej dobrze, że świątynia nie wybuchła w stylu Gwiazdy Śmierci.

Podsumowanie

Trudno jednoznacznie ocenić czwarty odcinek. Z jednej strony akcja ruszyła w końcu naprzód, ale z drugiej – piętrzyły się nielogiczności. Z jednej strony mieliśmy z dawna oczekiwane „zloty rodzinne”, z drugiej – „motyw przewodni” tego tygodnia był wałkowany w wyjątkowo sztuczny sposób. Z jednej strony dwójka bohaterów serialu – Jon i Daenerys – znalazła się na właściwej ścieżce (odpowiednio: marsz na Winterfell i zjednoczenie Dothraków), ale z drugiej sposób, w jaki do tego doszło musiał irytować. Myślę, że to najbardziej nierówny z dotychczasowych odcinków sezonu szóstego, ale daje nam on pewne nadzieje na przyszłość. Nadal jesteśmy na etapie przygotowywania gruntu pod wydarzenia, które mają dopiero nastąpić. I to nastraja mnie w sposób (umiarkowanie) optymistyczny.

[yop_poll id=”67″]