Tolkienowskie Q&A 6

Serdecznie zapraszam do lektury kolejnego odcinka Tolkienowskiego Q&A, w którym odpowiem na pytania dotyczące m.in. Rivendell jako Ostatniego Przyjaznego Domu, Elfów Zielonych po zniszczeniu Beleriandu, obecności Toma Bombadila na niektórych listach Powierników Pierścienia, pochodzenia orków oraz losu Majarów po śmierci.

Ostatni Przyjazny Dom

Zawsze mnie zastanawiało, czemu Rivendell było nazywane „Ostatnim przyjaznym domem na wschód od Morza”. Przecież takie miejsca jak Lothlórien, Erebor, Królestwo Thranduila, Dale, Esgaroth czy nawet Rohan były nadal ostojami cywilizacji w morzu chaosu jakim był w Trzeciej Erze Rhovanion i ogólnie ziemie na wschód od Gór Mglistych i nie były zawładnięte przez złe siły (szczególnie mnie to zastanawia w kontekście królestw elfów). (pyta Nymer)

BT: Z wymienionych w pytaniu potencjalnych przyjaznych miejsc na wschód od Morza trzeba od razu wyłączyć Erebor i Dale – w chwili, gdy Bilbo przybył do Rivendell w roku 2941 Trzeciej Ery te dwa władztwa nie istniały, gdyż zostały zniszczone przez Smauga. Rohan nie jest zaliczany do Rhovanionu, czyli regionu, który w „Hobbicie” nazywany jest Dziczą. Być może jest to związane z faktem, że przed przybyciem na ziemie Rohanu przodków Rohirrimów kraina ta wschodziła w skład Gondoru jako prowincja nazywana Calenardhonem. A dlaczego nie uwzględnia się Lothlórien i Leśnego Królestwa? Jednym z powodów może być izolacjonistyczna postawa ich mieszkańców – jest to szczególnie wyraźne w przypadku tego drugiego królestwa, gdzie krasnoludowie zostają natychmiast pojmani. Do Lothlórien również nie każdy miał wstęp – nawet w pobliskim Rohanie była to kraina znana jedynie z legend, według których władała tam czarownica, a wędrowcy, którzy się tam zapuszczali już nigdy nie wracali lub wracali odmienieni. Rohirrimowie nazywali nawet Lothlórien Dwimordene, co znaczy „Nawiedzona Dolina” – a staroangielskie dwimor pojawia się również w określeniu Nazgûla, którego używa Éowyna – dwimmerlaik, zaś Éomer mówi, że Saruman jest dwimmer-crafty. Nie są to więc pozytywne konotacje. Do Lothlórien wstęp poza elfami miały tylko szczególnie zaufane osoby, jak Aragorn czy Gandalf. Nawet hobbici będący członkami Drużyny Pierścienia i Gimli musieli mieć zasłonięte oczy, gdy strażnicy przeprowadzali ich przez granicę (wynikło z tego zamieszanie, gdyż Gimli nie chciał się na to zgodzić, ostatecznie wszyscy członkowie Drużyny założyli opaski). Przypuszczalnie zwyczajni podróżni – ludzie, hobbici (choć mieszkańcu Shire’u z nielicznymi wyjątkami i tak nie zapuszczali się dalej niż do Bree) i krasnoludowie – w ogóle nie otrzymaliby zezwolenia na wejście. Być może to dlatego za ostatnie przyjazne miejsce w drodze na wschód uważano dom Elronda w Rivendell. Możliwe również, że to określenie jest w jakiś sposób związane z okresem po upadku Eregionu, gdy zdecydowano, że wschodnia warownia elfów będzie się mieściła w Rivendell.

Moja ulubiona kraina elfów

Drugie pytanie – jakie jest Twoje ulubione (jeśli można to tak nazwać) królestwo elfów? Nie tylko w Trzeciej Erze, ale też pośród tych z czasów Beleriandu. Osobiście bardzo lubię Falas (kraina w Beleriandzie, którą w Pierwszej Erze władał Cirdan) oraz Lothlórien 😉 (pyta Nymer)

BT: Gdybym miał wskazać jedną krainę, zapewne wskazałbym na Doriath – ze względu na wspaniałość siedziby Thingola i Meliany w Menegroth, Tysiącu Jaskiń, a także piękno samych lasów. Z tym królestwem są również związani Beleg i Mablung, którzy zaliczają się do moich ulubionych bohaterów Silmarillionu – a Sindarów uważam za jeden ze szczepów elfów o najbardziej interesującej historii. Gdybym jednak mógł wskazać więcej królestw i krain, to wymieniłbym również Lothlórien i Nargothrond – i oczywiście Gondolin (być może od razu za Doriathem). Na liście znalazłoby się również Alqualondë (Łabędzia Przystań Falmarich, gdzie panował Olwë) i Vinyamar, czyli nadmorska stolica Turgona w Nevraście, która została opuszczona, gdy król przeniósł się do Gondolinu. Prawdę mówiąc, każda kraina elfów jest na swój sposób piękna – ale tu wspomnę jeszcze tylko Eregion, ze stolicą w Ost-in-Edhil, którym w późniejszym czasie władał Celebrimbor. Ciekawi mnie, jak wyglądało to miejsce, w którym elfowie tak długo przyjaźnili się i współpracowali z krasnoludami z Khazad-dûm.

Los Elfów Zielonych po zniszczeniu Beleriandu

Trzecie pytanie – co się stało z Zielonymi Elfami (Laiquendi) po zniszczeniu Beleriandu? Zamieszkiwali Ossiriand, czyli chyba jedyną część Beleriandu, która w jakimś stopniu przetrwała, ale nie przypominam sobie, żeby potem gdzieś byli wspominani, jako np. mieszkańcy Lindonu. (pyta Nymer)

BT: W czwartym rozdziale drugiej części „Niedokończonych opowieści” pojawia się wzmianka o tym, że gdy Galadriela i Celeborn przeszli na drugą stronę Gór Błękitnych i osiedli nad jeziorem Evendim w Eriadorze, podążyło za nimi wielu Elfów Szarych i Elfów Leśnych. Myślę, że pod tym drugim określeniem muszą się tu ukrywać tak naprawdę Elfowie Zieloni (Laiquendi) – chociaż w innych miejscu w tym samym rozdziale jest powiedziane, że Elfowie Leśni (Tawarwaith) to ci elfowie ze szczepu Telerich, którzy nigdy nie przekroczyli Gór Błękitnych i nie weszli do Beleriandu, w przeciwieństwie do swoich krewnych, Elfów Zielonych. Na dodatek, określenie „Nandorowie” zostało w tym tekście potraktowane jako synonim nazwy „Elfowie Zieloni” – podczas gdy według innych źródeł (jak schemat w „Silmarillionie”) zarówno Elfowie Leśni, jak i Elfowie Zieloni byli Nandorami, Elfowie Zieloni to po prostu ich podgrupa. Tak czy inaczej, owi „Elfowie Leśni”, którzy śladem Galadrieli i Celeborna wędrują z dawnego Ossiriandu do Eriadoru to najprawdopodobniej Elfowie Zieloni. Przypuszczalnie znaleźli się oni później wśród mieszkańców założonego przez Galadrielę i jej męża Eregionu, a następnie przenieśli się do Lothlórien (i być może Leśnego Królestwa, którym władał wówczas Oropher, czyli ojciec Thranduila). Możliwe również, że część Elfów Zielonych po Wojnie Gniewu powędrowała bezpośrednio do królestw swoich pobratymców Elfów Leśnych – sugeruje to poniższy fragment „Silmarillionu”:

Byli też inni Eldarowie, którzy w tej erze przeprawili się za góry Ered Luin do krain położonych w głębi lądu. Wielu z nich należało do szczepu Telerich ocalałych z klęski Doriathu i Ossiriandu; ci założyli swoje królestwa wśród Elfów Leśnych w lasach i górach, z dala od morza, do którego jednak zawsze w głębi serca tęsknili.
—Silmarillion, Pierścienie Władzy i Trzecia Era (przeł. Maria Skibniewska)—

Elfowie Zieloni byli zaliczani do Nandorów, ci zaś stanowili jedną z gałęzi szczepu Telerich (obok Falmarich i Sindarów), więc zapewne to do nich właśnie odnoszą się słowa o Telerich ocalałych z klęski Ossiriandu. Wreszcie, część Laiquendich mogła podjąć decyzję o odpłynięciu za morze, a jeszcze inni mogli pozostać po zachodniej stronie Gór Błękitnych, na ziemiach, które niegdyś były częścią Ossirinadu, a teraz weszły w skład założonego przez Gil-galada królestwa Lindonu.

Która z filmowych krain podoba mi się najbardziej?

I czwarte pytanie – przedstawienie którego królestwa czy krainy w filmowych adaptacjach WP i Hobbita podobało Ci się najbardziej, a które najmniej? Mnie osobiście urzekło Rivendell (o wiele bardziej mi się podoba ono jako miasteczko pełne elfów otoczone wodospadami niż po prostu duży dom, jak to zostało przedstawione w książkach), Lórien (jedna z najpiękniejszych scen w książkach stała się jedną z najpiękniejszych scen w filmach), Miasto na Jeziorze (muzyka wiele dodawała do uroku tego miejsca) no i oczywiście Shire. Za to najmniej podobały mi się Gondor (ograniczony praktycznie tylko do terenów wokół Minas Tirith i ewentualnie ruin Osgiliath) oraz Wichrowy Czub (ograniczone do ruin jednej, małej sali na wzgórzu). (pyta Nymer)

BT: W nawiązaniu do tego pytania Gambit99 wspomniał o filmie „Największy BŁĄD Władcy Pierścieni” na kanale YouTube TvFilmy, którego autor porusza kwestię pewnego geograficznego „kurczenia się” Śródziemia w Dwóch wieżach i Powrocie króla – Rohan i Gondor zostają ograniczone tylko do swoich stolic i ewentualnie kilku wiosek (w przypadku tego pierwszego królestwa). Myślę, że autor tego materiału ma rację, i filmowa trylogia rzeczywiście na tym traci. Dlatego o ile przedstawione w filmie Edoras, Helmowy Jar i Minas Tirith bardzo mi się podobają (choć w przypadku Minas Tirith żałuję, że nie pojawił się mur otaczający pola Pelennoru – Rammas Echor, oraz że same pola są pozbawione sadów, ogrodów, budynków i strażnic, a także, że zewnętrzny mur miasta nie jest wykonany z czarnego kamienia, jak Orthank), właśnie to skurczenie krain uważam za wadę. Myślę, że najlepiej przeniesioną na ekran krainą jest Shire. A za jedno z najpiękniejszych miejsc uznałbym – podobnie jak autor pytania – Rivendell.

Czy Bilbo zdołałby zniszczyć Pierścień?

Mnie zastanawia kwestia powierników pierścienia. Nie licząc Sama, który pierścień miał dosłownie przez chwilę, to tylko Bilbo był w stanie dobrowolnie pozostawić pierścień za sobą. Bilbo miał pierścień 60 lat, w czasach gdy Sauron wzmacniał swoją potęgę. Jak to możliwe że akurat on był w stanie zostawić go komuś innemu i czy byłby w stanie sprostać zadaniu na Górze Przeznaczenia? W przeciwieństwie do Frodo… Oczywiście możemy też śmiało założyć, że Sam również dałby radę, ale on ten pierścień miał przez moment i nie był długo narażony na jego działanie. (pyta Iluvatar)

BT: Gandalf sugeruje, że Bilba uratowało to, że jego pierwszym czynem po tym jak wszedł w posiadanie Pierścienia było okazanie łaski Gollumowi (którego Baggins mógłby wtedy z łatwością uśmiercić). Być może w nagrodę otrzymał szansę pozostawienia Pierścienia, którą wykorzystał (z pomocą Gandalfa). Sądzę jednak, żeby na miejscu Froda Bilbo również uległby pokusie). W Sammath Naur moc Pierścienia była tak wielka, że świadoma próba jego zniszczenia przekraczała możliwości prawdopodobnie każdej istoty w Śródziemiu. Fizyczne wyczerpanie Bilba samą podróżą przez Mordor również odgrywało tu ważną rolę (zakładamy tu oczywiście, że wyruszyłby w drogę w młodszym wieku).

Tom Bombadil Powiernikiem Pierścienia?

Przeglądając listę powierników w internecie można znaleźć nazwisko naszego ulubionego Toma Bombadila. To chyba musi być jakiś błąd? Czy może po prostu wliczono w poczet tej listy każdego kto choć raz dotknął/założył pierścień? (pyta Iluvatar)

BT: Najwyraźniej na niektórych listach powierników umieszczany jest każdy, kto choć na moment dotknął Jedynego Pierścienia. Sam nie uznałbym Bombadila za powiernika (ang. Ring-bearer) – myślę, że określenie to dotyczy osób, które musiały się w jakiś sposób zmierzyć z pokusą Pierścienia (jak Isildur, Sméagol, Bilbo, Frodo i Sam), a na Toma nie miał on żadnego wpływu. Samo słowo bearer (dosłownie „niosący”) jest używane w odniesieniu do osób, które nosiły któryś z pozostałych Pierścieni Władzy, ale nie mówi to nam zbyt wiele na temat tego, co czyni kogoś „powiernikiem” – to znaczy, w przypadku pozostałych Pierścieni nie ma takich osób jak Déagol i Bombadil, które miały pierścień w rękach tylko przed chwilę.

Planszówka „Władca Pierścieni: Podróże przez Śródziemie”

Panie Bluetigerze i Panie Daelu, czy znają Panowie grę planszową Władca Pierścieni: Podróż przez Śródziemie? (Na to pytanie proszę odpowiedzieć, jeżeli znają Panowie, lub się zapoznają z nią) Co o niej sądzicie? Jak wrażenia z zabawy? (pyta Janusz Palpatine)

BT: Ani ja, ani DaeL nie graliśmy we wspomnianą grę, ale grał w nią Razorblade, który w ubiegłym roku napisał jej recenzję – można ją znaleźć tutaj.

Pochodzenie orków

W Q&A, które Pan cytuje (IV część) jest mowa o pochodzeniu orków. W książkach jest powiedziane, że orkowie nie znają litości, a także elfy (Jak i chyba sam Gandalf) jako jednych z nielicznych istot, nienawidzą. Wydaje mi się nielogiczna nienawiść do orka, który stał się taki przez tortury i katusze. Tacy orkowie-elfowie nie byliby źli z własnej woli, a dlatego, że byłoby to jedyne, co znają. W związku z tym, mogliby oni tak odczuwać coś innego niż nienawiść, w wyniku pamięci pierwotnej, a sam Gandalf odczuwałby względem nich raczej litość, niż nimi gardził. W dodatku, gdyby umierali, raczej nie byliby oceniani tak, jak lud Feanora, który zbrodni dopuścił się z własnej woli w wyniku zawiści, bo z ich punktu widzenia, dopuszczały się tylko tego, co znały. Czy więc taki orko-elf nie zasługiwał by na ponowne odrodzenie w Valinorze, jako nagrody za tak naprawdę, porzucenie ich, bo tak naprawdę Valarowie sami przyczynili się do ich powstania w sposób pośredni.

Moim zdaniem, wskazówką do pochodzenia orków jest historia powstania krasnoludów. Melko stworzył powłoki orków, ale nie samych orków – nie stworzył w nich życia więc nie mogły się rozmnażać, a także nie miały one własnej woli i de facto były bezużyteczne, bo ciągle wymagały skupienia autora (takie mitologiczne golemy). Władzę nad nimi przyjęli pomniejsi majarowie (Jak w trzeciej teorii) i dopiero co mogli się rozmnażać, ale potrzebowali do tego elfich lub ludzkich kobiet (ewentualnie zwierzęcych samic), czym dochodzimy do teorii o porywaniu elfów. Sam ork nie jest więc katowanym elfem, który wzbudzałby litość przynajmniej Gandalfa, a potomkami upadłych pomniejszych majarów. Nie są one też stworzeniem Melkora, bo te pierwotne były tylko maszynami, które bez niego się rozpadły, bo nie dostały daru życia, jak krasnoludy. Tłumaczyłoby to też znaczne zmniejszenie populacji orków po upadku Melkora. Żywi orkowie majarowie potrzebowali wielu lat na zwiększenie swojej populacji rozmnażając się z porwanymi ludźmi w późniejszym czasie, bo ich ponowny wysyp, jak i siłą zwiększyły się chyba dopiero po przebudzeniu ludzi, o ile dobrze pamiętam.

Orkowie więc nie zostali ostatecznie stworzeni przez Melkora, bo on nie miał takiej siły, tak samo, jak Aule stworzył krasnoludów, bo też nie był do tego zdolny. Aule zbudował tylko maszyny podobne do żywej istoty, ale samego aktu stworzenia krasnoludów dokonał Eru Iluvatar. W przypadku pierwotnych orków, te nie doznały aktu stworzenia, tak jak zaznaczał autor. (pyta Janusz Palpatine)

BT: Nie przypominam sobie, żeby elfowie i Gandalf mieli odczuwać wobec orków wyłącznie nienawiść i nie mieć dla nich litości. W ósmym rozdziale Hobbita pojawia się wzmianka o tym, że to wielkie pająki z Mrocznej Puszczy (czyli potomstwo Szeloby, córki Ungolianty) są jedynymi istotami, dla których Elfowie Leśni nie mają litości – to oznacza, że przynajmniej ta grupa elfów mogła odczuwać litość wobec orków. Nie jestem również pewien czy nawet gdyby elfowie rzeczywiście czuli wobec orków jedynie nienawiść, mógłby to być argument za tym, że orkowie nie pochodzą od elfów – prawda o pochodzeniu orków może nie być powszechnie znana w Śródziemiu, a nawet jeśli jest, to elfowie, którzy tak wiele przez orków wycierpieli i którzy nieustannie są zagrożeni przemocą z ich strony niekonieczne muszą czuć to, co teoretycznie powinni czuć i co by czuli, gdyby spoglądali na wydarzenia z perspektywy mędrca w Valinorze. Jeśli zaś chodzi o pochodzenie orków, nie sądzę, żeby zaproponowana powyżej teoria o ich pochodzeniu od upadłych Majarów rozwiązywała problem – orkowie w pewnym stopniu nadal pochodzą w niej od elfów i/lub ludzi. Tolkien rozważał pochodzenie części orków od Majarów, którzy przybrali taką postać – byli to tak zwani Boldogowie, którzy w Pierwszej Erze często stali na czele wojsk Mrocznego Władcy. Prawdopodobnie pochodzili od nich długowieczni orkowie tacy jak Azog i Bolg. Jednak zwykli orkowie musieli mieć inne pochodzenie. W opublikowanej wersji Silmarillionu Christopher Tolkien zdecydował się uczynić ich potomkami elfów, których zdeprawował Morgoth. W notatkach z okresu po wydaniu Władcy Pierścieni J.R.R. Tolkien zastanawiał się, czy nie uczynić ich potomkami ludzi. Jednak na to pytanie autor po prostu nigdy nie udzielił ostatecznej odpowiedzi, bo sam nigdy jej nie znalazł, choć poświęcił wiele czasu na poszukiwania.

Horkruksy a Jedyny Pierścień?

Drugie pytanie zahacza o uniwersum Harrego Pottera. Czy uważa Pan, że Horkruksy Voldemorta, są wzorowane właśnie na Jedynym Pierścieniu, z Władcy Pierścienia? (pyta Janusz Palpatine)

BT: Niestety, nie jestem w stanie udzielić odpowiedzi na to pytanie – z książek wchodzących w skład tego cyklu przeczytałem tylko pierwszą (i chyba kiedyś zacząłem czytać drugą), a żadnego z filmów nie oglądałem. Słyszałem trochę o horkruksach, ale bez dokładnej znajomości książek porównywanie ich z Jedynym Pierścieniem byłoby raczej bezcelowe. Mogę jedynie powiedzieć, że motyw „duszy zewnętrznej” (czyli całej duszy albo jakiejś jej cząstki ukrytej w przedmiocie) jest w wierzeniach ludowych dość częsty – przykłady wymienia na przykład sir James George Frazer w „Złotej gałęzi” – więc o ile nie ma jakichś wyraźniejszych paralel pomiędzy horkruksami i Pierścieniem, to być może głównego źródła inspiracji dla tych pierwszych należy szukać gdzie indziej niż w twórczości Tolkiena.

Co się działo z Majarami po śmierci?

Czy Gandalf, po swym upadku z Balrogiem, przechodził przez Sale Mandosa, albo chociaż sam Valinor? A może przechodził przez wymiar (nie wiem czy można to tak nazwać), w którym pierwotnie wszyscy Ainurowie się znajdowali wraz z Eru? Czy Ci upadli, przechodzą też taką drogę po „śmierci”? Gdzieś w końcu Ainurowie muszą ich pochwycić, by zepchnąć do Pustki. (pyta Janusz Palpatine)

BT: Słowa Gandalfa o tym, że jego duch znalazł się „poza myślą i czasem” sugerują, że nie trafił do Sal Mandosa w Valinorze. W tej sytuacji pozostają dwa możliwe miejsca – Zewnętrzna Pustka, która otacza Wszechświat oraz Bezczasowe Sale, w których przebywa Ilúvatar. Myślę, że bardziej prawdopodobna jest pierwsza opcja. Tak czy inaczej, przypuszczam, że to, co stało się z Gandalfem nie jest identyczne z losem innych Majarów po śmierci, gdyż został on przywrócony do życia przez Ilúvatara w tym samym ciele. Upadli Majarowie nie mogą powrócić, gdyż zostają wtrąceni do Pustki – oczywiście, o ile nie zwiążą się wcześniej ze światem fizycznym, tak jak uczynił do Sauron za pośrednictwem Jedynego Pierścienia. Pozostali Majarowie przypuszczalnie mogli powrócić w nowym ciele, które dla siebie odbudowali lub które utworzyli dla nich Valarowie – nie wiemy jednak, co się dzieje w takich przypadkach, gdyż wyłączając Gandalfa, słyszymy tylko o śmierci upadłych Majarów. Czy ci ostatni przed wtrąceniem do Pustki trafiają do pałacu Mandosa? Nie sądzę, żeby było to konieczne – Mandos nie jest więzieniem dla Majarów, tylko miejscem, gdzie przebywają elfowie, którzy oczekują na powrót w nowym ciele oraz dusze ludzkie, dla których jest to tylko przystanek w drodze poza Wszechświat.

Upadły Majar, który nie miałby szansy na powrót, po śmierci zostałby raczej od razu wygnany do Pustki. Majar, który okazał skruchę mógłby trafić do Mandosu na wyznaczony przez Valarów czas – prawdopodobnie tak stałoby się z Sauronem, gdyby po upadku Morgotha wykonał polecenie Eonwëgo i udał się na Zachód, by Valarowie go osądzili. Oczywiście, Valarowie mogliby uznać, że Sauron (lub inny dawny poplecznik Morgotha) popełnił tak wiele złych czynów, że nie zostanie wypuszczony aż do końca Ardy – ale nie zostałby wygnany do Pustki. Jednak Majar, który nie upadłby aż tak nisko, mógłby po pewnym czasie zostać ułaskawiony. (Widzimy na przykładzie Ossëgo, że dla takich Majarów istnieje szansa na przebaczenie – zresztą z tego co wiemy, Ossë w ogóle nie został skazany na uwięzienie w Mandosie. Warto również wspomnieć, że gdy pojmany po raz pierwszy Morgoth udawał, że żałuje swoich czynów, Valarowie skazali go na trwające trzysta Lat Drzew uwięzienie). Istnieje jednak zasadnicza różnica pomiędzy takimi Majarami jak Ossë, a Balrogami, Sauronem (po zniszczeniu Pierścienia) czy Sarumanem – ci ostatni do samego końca kroczyli ścieżką wyznaczoną przez Morgotha. Po śmierci na skruchę i opamiętanie mogło być już zbyt późno. Po śmierci Sarumana hobbici widzą, że nad ciałem gromadzi się szara mgła, która unosi się wysoko ponad Pagórek i przybiera kształt postaci spoglądającej ku Zachodowi. Wtedy z Zachodu zaczyna wiać chłodny wiatr, który rozwiewa bladą postać w nicość – to prawdopodobnie obraz tego, co dzieje się w tej chwili z duchem Sarumana: Valarowie odmawiają mu powrotu i skazują na wygnanie do Pustki.

Cykl „Czytamy Władcę Pierścieni”

Nie wiem czy ktoś o to pytał, ale czy powstanie cykl „czytamy władcę pierścieni”?? (pyta pvvldmnsk)

BT: Zastanawiałem się nad tym, ale wątpię, żebym rozpoczął taki cykl w najbliższej przyszłości – na pewno nie przed zakończeniem obecnie trwającej serii „Czytamy Nawałnicę mieczy”.

Czy Sméagol-Gollum mógł umrzeć ze starości?

Od utraty pierścienia przez Smeagola do jego zniszczenia minęło prawie 80 lat. Czy w tym czasie nie powinien on umrzeć? Czy był on tak długo związany z pierścieniem że tylko jego zniszczenie lub bardzo długi czas mógł sprawić iż Smeagol w końcu dokona żywota naturalnie? Jak długo w takim razie mógłby jeszcze żyć Bilbo? (pyta Iluvatar)

BT: Warto tu wspomnieć, że wiele wskazuje na to, że Nazgûle fizycznie nie noszą swoich pierścieni – prawdopodobnie zostały im one odebrane przez Saurona, gdy przemiana w upiory już się dokonała. A jednak, Dziewięciu nadal „żyje” (to słowo oczywiście nie jest tu odpowiednie). Być może w przypadku posiadaczy Jedynego Pierścienia dzieje się podobnie – Sméagol miał przy sobie Pierścień tak długo, że stał się z nim nierozerwalnie związany, tak jak Nazgûle ze swoimi. To oznaczałoby, że Gollum nie umarłby ze starości tak długo, jak Pierścień by istniał. Trudno powiedzieć, czy z Bilbem stałoby się tak samo – Baggins posiadał Pierścień znacznie krócej i rzadko go używał.

Nie wiemy też, czy Pierścień jest w stanie decydować, czy będzie przedłużał życie danej osoby – gdyby tak było, mógłby „odłączyć” od siebie Bilba, gdy ten zostawił Pierścień w Bag End, zaś Golluma celowo utrzymywać przy życiu, gdyż taki sługa mógł się okazać użyteczny. Wyjaśniając, dlaczego Bilba nie spotkał znacznie gorszy los, Gandalf odwołuje się do jego pierwszego czynu jako posiadacz Pierścienia – było nim motywowane współczuciem okazanie Gollumowi łaski, gdy Bilbo mógł go bez trudu uśmiercić. Czy Pierścień z tego powodu nabrał do Bagginsa odrazy i z chęcią pozwolił mu po latach odejść? A może to ktoś potężniejszy od Saurona w nagrodę ochraniał hobbita, dzięki czemu po sześćdziesięciu latach zachował dość silnej woli, by zostawić Pierścień (choć i tak konieczna była namowa Gandalfa)? Z drugiej strony, nie wydaje się, żeby Bilbo całkowicie uwolnił się od wpływów Pierścienia – nawet po osiemnastu latach, gdy Frodo przybywa z Pierścieniem do Rivendell, zachowanie Bilba nadal bywa niepokojące. Gdy Frodo przez moment widzi zamiast Bilba wyniszczoną istotę podobną do Golluma może to być wizja tego, co mogło się stać w przeszłości… lub zapowiedź tego, co mogło mieć miejsce w przeszłości. Należy również zwrócić uwagę na to, że po zniszczeniu Pierścienia Bilbo zaczyna bardzo szybko się starzeć.

To wszystko w kwietniowym odcinku Tolkienowskiego Q&A – dziękuję wszystkim Czytelniczkom i Czytelnikom za uwagę i zapraszam na kolejną odsłonę cyklu, która ukaże się pod koniec maja.

0

0