Niedzielne Fiszki: Cebulowa spekulacja

Cały świat żyje historią akcji Gamestopu oraz inwestycji dokonanych przez użytkowników Reddita, które – w najlepszym wypadku – będą kosztować amerykańskie fundusze inwestycyjne kilkanaście miliardów dolarów. Chciałem Wam dziś przedstawić historię inną, acz dotyczącą podobnego zjawiska, to znaczy rynku futures – transakcji, w których strony umawiają się na jakiś zakup w określonym momencie w przyszłości. Ale opowieść o Gamestopie niech nam posłuży za ilustrację samego zjawiska, nim przejdziemy do meritum sprawy. Historia Gamestopu sprowadza się do tego, że fundusze uczestniczyły w transakcjach typu short, to znaczy pożyczały akcje, sprzedawały je i obiecywały zwrócić w określonym momencie w przyszłości, co miałoby sens, gdyby cena akcji realnie spadła. Ponieważ fundusze inwestycyjne grają na shortach ogromnym kapitałem (to znaczy sprzedają dużą liczbę pożyczonych akcji), de facto często ich inwestycje w shorty to samospełniające się przepowiednie, które obniżają cenę akcji. W tym wypadku transakcja spotkała się ze zorganizowaną kontrą – użytkownicy Reddita rozpoczęli skupywanie akcji z rynku, windując cenę. Gdy nadszedł dla kolejnych funduszy inwestycyjnych moment w którym były kontraktowo zobowiązane do skupienia akcji, ich cena była niebotycznie wysoka. Na dodatek, ponieważ redditowcy wypuszczają swoje akcje bardzo powolnym strumyczkiem, każda próba skupu dodatkowo cenę winduje. Tyle o Gamestopie, historyjka ta pozwoliła nam zrozumieć znaczenie rynku futures, czyli obietnicy dokonania jakiegoś zakupu w określonym czasie (w tym wypadku mowa o pozycji krótkiej, ale są też futures na pozycje długie, w których gramy na wzrosty).

Rynek futures, a w szczególności shorty, są często krytykowane, pełniąc bowiem ważną rolę w „urealnianiu” cen akcji, jednocześnie w łatwy sposób stają się narzędziem manipulacji rynkowej. Ba, istnieje w Stanach Zjednoczonych obowiązujący do dziś zakaz zawierania kontraktów futures w stosunku do jednego dobra – nie są nim akcje, ale pewien szczególny towar. Nie wolno w ten sposób handlować… cebulą.

Wszystko to z powodu manipulacji rynkowej jakiej w 1955 roku dokonali na Chicago Mercantile Exchange (a więc największej amerykańskiej giełdzie towarowej) dwaj gracze – Sam Seigel i Vincent Kosuga. Handel cebulą stanowił wówczas blisko 20% wszystkich transakcji GME. Spekulantom udało się jednak – głównie przy pomocy długich futures – opanować znaczną jego część. Paradoksalnie, gdy stali się najpoważniejszymi graczami i zaistniała groźba, że zaczną dyktować cenę, Seigel i Kosuga zaczęli wykupywać przez pośredników całą masę kontraktów typu short (czyli – skupować pozostałą cebulę, sprzedawać ją i obiecywać zwrot cebuli w przyszłości). W ten sposób w ich rękach znalazło się 98% cebuli dostępnej na amerykańskiej giełdzie towarowej. Ale zyskać mogli tylko w przypadku spadku cen. Udało im się tego dokonać dwoma sposobami. Po pierwsze – rzucili na rynek cebulę pożyczoną przez shorty. Po drugie, posiadane wcześniej zapasy cebuli wyprowadzili poza miasto, przepakowali je po odrzuceniu zgnitych egzemplarzy, i ponownie ściągnęli do innych magazynów w Chicago. To wytworzyło wrażenie, że na rynku pojawił się nowy gracz z nową cebulą, co drastycznie obniżyło cenę – w optymalnym dla Seigela i Kosugi momencie. Cały mechanizm miał jeszcze kilka szczebli, związanych z wymuszeniami odkupywania cebuli przez farmerów pod groźbą zalania rynku tanią cebulą, ale to już mniej istotne.

Dość powiedzieć, że Seigel i Kosuga zdołali zbić cenę za 50 funtów cebuli z 2,75 dolara do 10 centów. I nieźle się na tym obłowili. Ale wkrótce spekulacji zaczęły przyglądać się komisje Senatu i Izby Reprezentantów. W sierpniu 1958 roku Kongres wprowadził legislację, która – ze względu na chybotliwy charakter rynku cebuli (i skłonność samej cebuli do psucia się) zakazał handlowania kontraktami futures na wyciskające łzy warzywo. Próba podważenia tej legislacji w Sądzie Najwyższym nie powiodła się. A cebula pozostaje jedynym legalnym towarem objętym tego rodzaju restrykcjami.

0

0