Dziewiąte wrota (1999)

Dean Corso to nowojorski bibliofil i specjalista od starodruków sprzedający swoje usługi antykwariuszom i zamożnym kolekcjonerom. Na pozór ten typ pracy nie powinien wywoływać dreszczyku emocji. Ale wszystko zmienia się, gdy Corso (w tej roli Johnny Depp) otrzymuje od Borisa Balkana, ekscentrycznego kolekcjonera książek o diable, zlecenie polegające na sprawdzeniu autentyczności jednego z trzech istniejących egzemplarzy XVII-wiecznego starodruku. Ściślej rzecz biorąc – Corso musi odnaleźć pozostałe egzemplarze, by zdobyć materiał porównawczy. Kluczem do rozwiązania zagadki ma być dziewięć rycin zawartych we wszystkich książkach, acz różniących się pojedynczymi detalami. Na czym polega haczyk w zawartej przez Corso umowie? Zacznijmy od tego, że opublikowana w 1666 roku książka pt. „Dziewięć wrót królestwa cieni” jest dziełem człowieka spalonego na stosie za paktowanie z diabłem. A przynajmniej w oficjalnej wersji, jak niektórzy twierdzą. I choć to samo w sobie nie robi na książkowym detektywie wrażenia, to gdy Corso wyruszy do Europy, jego śledztwu zaczną towarzyszyć tajemnicze wypadki. Będzie też śledzić go tajemnicza kobieta.

Czy można nakręcić film grozy zupełnie pozbawiony klasycznych „strasznych” scen? Romanowi Polańskiemu już się to kiedyś praktycznie udało – Dziecko Rosemary jest obrazem niemal w całości poświęconym budowaniu niepokojącej, niekomfortowej atmosfery. Dziewiąte Wrota to druga taka próba reżysera, tym razem doprawdy żadnej ze scen nie można przypisać horrorowego charakteru. Po części wynika to z faktu, że taki charakter miała książka, którą adaptował Polański. Mowa oczywiście o „Klubie Dumasa” Artura Péreza-Revertego, choć gwoli ścisłości reżyser bardzo mocno powieść poszatkował, wycinając przede wszystkim nawiązania do struktury i elementów Trzech Muszkieterów. Ostatecznie film ma konstrukcję prostszą, choć nie mniej metaforyczną. Czuje się tu po prostu, że Polański zrobił swój risercz i że nawet jeśli traktuje diabelską mitologię z przymrużeniem oka, to w jakiś sposób go ona fascynuje. Stąd tak wiele tu trafionych odwołań do koncepcji okultystycznych, tarota, magicznej symboliki. Ładnie się to wszystko splata w całość, istotnie podkręcając napięcie.

Aczkolwiek trzeba – dla porządku – wspomnieć o tym, że Polański Dziewiątych wrót nie traktuje śmiertelnie poważnie. Jest tu trochę humoru i ogólnej ironii. No i błędów też się parę znajdzie. A to odwrócony pentagram jest pokazywany jako odwieczny symbol szatana (mimo że tak naprawdę w okultyzmie znalazł zastosowanie bodaj pod koniec XIX wieku), a to znów trochę Polański miesza z datami wydania niektórych książek, a to wreszcie – doprowadzając mnie do szału – pokazuje „antykwariuszy” i „bibliofilów” obchodzących się z bezcennymi książkami bez ceregieli.

Natomiast to, co Polańskiemu wyszło bezbłędnie, to wspomniane wcześniej napięcie, budowane światłem, kadrowaniem, a także genialną muzyką skomponowaną przez Wojciecha Kilara. Dziewiąte wrota naprawdę mają tę magiczną właściwość budowania w nas przekonania, że oglądamy horror, mimo że (prawie) nie stosują żadnych klasycznych horrorowych tropów i metod. Owszem, tematyka jest ponadnaturalna, ale ta sama opowieść mogłaby być spokojnie uznana za sensacyjny thriller. Oczywiście gdyby inny był kierunek reżyserski. A jeśli sama zapowiedź ciekawej podróży po świecie zakazanych książek to dla Was za mało, to znajdę jeszcze jeden argument przemawiający za tym, by film obejrzeć. Johnny Depp. Łatwo zapomnieć, że przed Piratami z Karaibów aktor prezentował w filmach coś więcej niż tylko stan permanentnego „ubzdryngolenia”. W Dziewiątych wrotach jest cudownie zdystansowany, przywodząc na myśl detektywów z kina noir. I ja to uwielbiam. Ach, no i jest jeszcze Emmanuelle Seigner… zjawiskowa.

A zatem, jeśli jeszcze Dziewiątych wrót nie oglądaliście, to na co u diabła czekacie?

0

0