Pytania do maesterów #2

W pocie czoła rozprawiamy się z następną porcją pytań. Tak naprawdę to wcale nie jest trudno, bo pytanka są ciekawe. I bardzo przepraszam za opóźnienie, ale pewnie śledzący losy wydawnictwa Bauer domyślają się co mnie dziś rano zatrzymało – DaeL

Tańcowała Igła z nitką…

Kilka dni temu zaczęłam czytać sagę od początku i tak jak wcześniej nawet nie zwróciłam na to uwagi to w rozdziale Aryi, pada z ust Jona następujące zdanie: “Będziesz szyła przez całą zimę. Kiedy nadejdą wiosenne roztopy, znajdą twoje ciało z igłą w zamarzniętej dłoni” po czym mamy zdanie “Żart Jona nie wydał jej się śmieszny.” Ja wiem, że to tylko jedno zdanie, ale mam nieodparte wrażenie, że własnie taki koniec może ją czekać. W końcu Martin w wywiadach mówił, że do końca sagi nie zabije Aryi ze względu na żonę, ale nikt nie powiedział, że nie umrze na sam koniec w Śnie o wiośnie. A jak wiemy… nadchodzi zima. Miecz bohaterki natomiast to Igła.
I tu pada moje pytanie: Jak się do tego odniesiecie? Jaką macie wizję/spekulację w tym temacie? Czy jest to prawdopodobne, czy nie ma co przywiązywać uwagi do jednego zdania? – Amelie

D: Do niedawna byłem święcie przekonany, że to właśnie forshadowing śmierci Aryi. Po finale Gry o Tron oraz wydaniu Ognia i Krwi zaczynam mieć wątpliwości. Ta wyprawa na Zachód wzięła się w serialu znikąd, ale bardzo dobrze współgra z historią Elissy Farman, postaci, która jest uderzająco podobna do Aryi. A Martin lubi się bawić w takie przewijanie się przez historię podobnych wątków.. 

BT: Możliwe, że pierwotnie miał to być foreshadowing, ale potem GRRM zmienił plan. W końcu jak sam przyznaje, jego strategia w pisaniu to technika “ogrodnika”, więc może zostawiać sobie takie furtki, dopiero potem wybierając, które otworzy, a które pozostaną zamknięte. Tak jak powiedział DaeL, serialowy los Aryi zdaje się nawiązywać do wyprawy Elissy Farman w takim stopniu, że chyba nie może to być przypadek. Zresztą, cały wątek takiego rejsu bardzo pasuje do “słodko-gorzkiego” zakończenia w stylu tolkienowskim. Jest coś kuszącego w wysłaniu na “Prawdziwy Zachód” – czyli do “Valinoru”, krainy Valarów – postaci, która służyła kultowi, którego kredo brzmi “Valar morghulis, Valar dohaeris”. 

Czyngis-Drogo

Co sądzicie o możliwościach bojowych dothraków i czy nie są one przesadzone? Jeśli dobrze kojarzę,(poprawcie mnie jeśli się mylę) ich siła polega głównie na lekkiej kawalerii, a w książkach są opisy ich walk w których wygrywają z ciężką konnicą. Martin inspirował się przy ich tworzeniu plemionami indiańskimi oraz (tutaj po raz kolejny moje przypuszczenia) mongolskimi hordami, ale ich taktyka wojenna polegała na zupełnie innych działaniach. U mongołów olbrzymie znaczenie mieli konni łucznicy, w zasadzie ich strategia polegała na unikaniu bezpośredniego starcia i wymęczenia przeciwników. Indianie stosowali bardziej partyzanckie sposoby walki. Z czego wynika siła dothraków i czy jest ona wynikiem ignorancji Martina, czy może jest to metafora brutalnej siły? – Donmordon

D: To jeden z tematów, o których będziemy rozmawiać rozważając problemy z martinowskim przedstawieniem wojny. Ale w największym skrócie – historycznie potęga Mongołów wynikała z kilku czynników. Lekka jazda z łukami o której wspominasz to jeden z tych czynników (choć warto nadmienić, że Mongołowie mieli też ciężką jazdę uderzeniową). Ale przede wszystkim Mongołowie triumfowali dzięki fantastycznemu wywiadowi i kontrwywiadowi, niewiarygodnej logistyce która pozwalała im prowadzić armie 10 razy większe od europejskich oraz zdolności przeprowadzania manewrów na wielką skalę (bo wszyscy byli wojownikami walczącymi w siodle, podczas gdy w Europie wytrenowani rycerze i zbrojni stanowili 10-20% wielkich armii). Na dodatek byli świetni w obleganiu twierdz. W przypadku Dothraków na pewno widzimy tę logistykę, liczebność i manewry. Z wywiadem i kontrwywiadem jest trochę gorzej. O oblężeniach można zapomnieć, tu Dothrakowie nie mają wielkich dokonań. Ponadto pod względem technologicznym Westeros przypomina raczej późne, niż pełne średniowiecze. Więc rycerze noszą zbroje płytowe, a nie kolczugi czy zbroje przejściowe jak to było w XIII wieku. To czynnik o mniejszym znaczeniu, wziąwszy pod uwagę, że rycerze to stanowią niewielką część armii, ale wciąż to drobny kamyczek na niekorzyść stepowych jeźdźców. Innymi słowy, książkowi Dothrakowie sprawiliby lordom Westeros ogromny problem, ale na pewno nie byliby zagrożeniem takim jak Mongołowie.

BT: Dlatego Dothrakowie idealnie nadawali się do odegrania roli, jaką prawdopodobnie wyznaczono im w pierwotnym planie Illyria. Viserys miał poprowadzić ich przeciwko Westeros i zapewne w chaosie, który wcześniej wywołali spiskowcy, khalasar Droga byłby w stanie wyrządzić znacznie szkody, prowadząc wojnę podjazdową. Podejrzewam, że w walnej bitwie Dothrakowie nie mieliby szans, gdyby stanęła przeciwko nim zjednoczona armia np. Reach i Krain Burzy, prowadzona przez namiestnika południa. Ale oczywiście Illyrio i Varys czekali na taki moment, kiedy tej jedności nie będzie – sądzę, że właśnie dlatego Varys nie wydał Littlefingera, to doskonały czynnik chaosogenny, a po wszystkim można zrzucić winę za katastrofalny stan królestwa na “złych doradców” i intrygantów w rodzaju Baelisha. Wyobraźmy sobie, że Dothrakowie lądują gdzieś w Krainach Burzy albo Krainach Korony i zaczynają plądrować okolicę. Miejscowi lordowie nie są w stanie sami sobie poradzić, a większych sił nie da się zebrać, bo rycerze i zbrojni są albo daleko na wojnie, albo już polegli w bitwach Wojny Siedmiu Królów. Po Westeros rozchodzą się wieści o synu Szalonego Króla, który powrócił by się zemścić. I wtedy pojawia się wybawca – cudownie ocalały syn wspaniałego księcia Rhaegara, Aegon VI, który prowadzi zastępy szlachetnych wojowników Złotej Kompanii, by uratować królestwo, którego jest prawowitym dziedzicem. Tak chyba miało to wyglądać w pierwotnym planie Illyria, więc Dothrakowie musieli być zagrożeniem na tyle dużym, żeby podzielone Westeros nie było w stanie sobie z nimi poradzić, ale Złota Kompania by sobie z nimi poradziła. Illyrio i Varys mieli zamiar rozegrać obie strony, najpierw stwarzając problem, a potem oferując na złotej tacy rozwiązanie. Nawiasem mówiąc, to jest dokładnie plan Dartha Sidiousa w trylogii prequeli. 

Krótko mówiąc, GRRM musiał przedstawić Dothraków w taki sposób, żeby jednocześnie wydawali się straszliwym zagrożeniem, ale żeby jednocześnie istniały wskazówki, że zdyscyplinowana i dobrze wyszkolona armia da sobie z nimi radę nawet w obliczu kilkukrotnej przewagi liczebnej. Stąd z jednej strony mamy niesamowite podboje khalasarów podczas Stulecia Krwi, a z drugiej strony z całą pewnością nie są oni Mongołami, i armia z prawdziwego zdarzenia się z nimi upora (stąd opis oblężenia Qohoru i zwycięstwo Nieskalanych). Oczywiście wadą tej sytuacji jest właśnie to, co zauważył Donmordon, potęga Dothraków wydaje się przesadzona. Szczególnie przy opisie upadku Sarnoru, gdzie Dothrakowie wielokrotnie zwyciężają ogromne siły w walnych bitwach. Chociaż i tam pojawiają się różne podstępy, więc może trzeba tu po prostu zawiesić niewiarę i pomimo wątpliwości uwierzyć GRRM-owi na słowo.

Kulturowe tabu

Czy skoro Robert zabił Rhaegara, możemy go uważać za zabójcę krewnych? – Val

D: Jeśli Robb jest zabójcą krewnych, to Robert tym bardziej. Ale przypuszczam, że na południu, ze względu na uwarunkowania kulturowe, liczą się tylko najbliższe relacje rodzinne. Przynajmniej w oczach ludzi.

BT: Myślę, że gdy Robb skazuje Rickarda Karstarka pojawiają się głosy, że jest zabójcą krewnych głównie dlatego, że Karstarkowie tak silnie podkreślają więź ze Starkami. A tak naprawdę te dwie gałęzi oddzieliły się tak dawno temu, że można podejrzewać, że taki Robb jest bliżej spokrewniony z Wymanem Manderlym albo Clayem Cerwynem. Ostatnie małżeństwo pomiędzy Starkiem i Karstarkówną miało miejsce na ponad sto lat przed Wojną Pięciu Królów, a Robb nawet nie pochodzi z tej linii. Prawda jest taka, że w Westeros w zasadzie cała szlachta jest ze sobą spokrewniona, a już na pewno wśród czołowych rodów tego samego regionu każdy lord jest w którymś tam stopniu kuzynem dowolnego innego lorda (oczywiście pomijając przypadki nowo kreowanych lordów, jak np. Davos Seaworth). Gdyby Roberta uznać za zabójcę krewnych, to to samo musielibyśmy powiedzieć o praktycznie każdym uczestniku np. Wojny Dwóch Róż. 

Trafiłem na “So Spake Martin” z 2001 roku, w którym GRRM-a zapytano o to, czy tabu zabójstwa krewnych ogranicza się tylko do sytuacji, w których ktoś zabija krewnego własnoręcznie, czy chodzi tu o przyczynienie się do zgonu w jakikolwiek sposób. Jako przykład pojawia się scenariusz, w którym armia Renly’ego pokonuje Stannisa, który ginie z ręki Lorasa Tyrella. Czy Renly byłby nazwany zabójcą krewnych? GRRM odpowiedział, że niektórzy mogliby tak powiedzieć, ale byłoby to naciągane. Istnieją różne stopnie zabójstwa krewnych, i oczywiście o ile ktoś weźmie udział w bitwie, w której po przeciwnej stronie zginie jego brat, wielu nie będzie tego pochwalać. Ale zabicie go własnoręcznie byłoby uznane za coś znacznie gorszego. GRRM wyjaśnia też, że innym czynnikiem jest to, czy taki Renly dałby rozkazy odnośnie Stannisa – czy kazał Lorasowi go zabić albo obiecał, że nagrodzi tego, kto to zrobi? Czy może wydał polecenie, żeby Stannisa wziąć żywcem? Jeszcze innym czynnikiem jest według George’a stopień pokrewieństwa. Najgorsze jest zabójstwo rodzica, potem rodzeństwa – ale oba te czyny są uznawane za znacznie gorsze od uśmiercenia dalekiego kuzyna. GRRM stwierdza też, że lord Karstark naciągał cały ten koncept zabójstwa krewnych po to, żeby ocalić głowę. 

Przebiegły Roose

Czy Roose Bolton rozpoznał Aryę w Harrenhall? – Val

D: Nie sądzę. Na pewno w ich rozmowach pojawiają się wątki, które można odczytać jak podpytywanie, ale gdyby coś podejrzewał, to nie dałby jej takiej swobody i trzymał ją w zamknięciu albo pod obserwacją. Nawet zakładając że nie ucieknie, raczej nie ryzykowałby, że wpadłaby w jakieś kłopoty. Arya Stark to przecież niesamowita karta przetargowa.

BT: Nawet jeśli Roose domyślił się, że Arya nie jest tym, za kogo się podaje, raczej przez myśl by mu nie przyszło, że to młodsza córka Eddarda Starka. Nie przypominam sobie zresztą, żeby gdziekolwiek było powiedziane, że Roose kiedyś wcześniej widział Aryę. Teoretycznie Arya ma jakiś “wygląd Starków”, ale raczej nie są to cechy aż tak szczególne, żeby lord Bolton rozpoznał przebraną dziewczynkę, której prawdopodobnie nawet nie znał.

Kim byłła Wylla?

Czy Wylla rzeczywiście istniała? Kim była? – Val

D: Jasne. Ned Dayne o niej mówi. Była dornijską mamką.

BT: Skoro o Wylli mowa, podzielę się czymś, co niedawno zauważyłem – Willa to żeński odpowiednik imienia William/Wilhelm, którego niderlandzkim wariantem jest Willem. Nie wiem, czy GRRM chciał tu przekazać jakieś wskazówki, ani czy mamy tu do czynienia z symboliką – w każdym razie można stwierdzić, że osoba, która zajmowała się małym Jonem nosiła to samo imię, co rycerz, który opiekował się Daenerys po śmierci matki – ser Willem Darry.

Serial > książki

Czy jest coś, co podoba Wam się bardziej w serialu niż w książkach? – Nieznajomy

D: Księżycowe drzwi. Śmierć Rodrika Cassela z ręki Theona. Może wiek postaci… ale to zależy od tego o kim konkretnie mówimy.

BT: Też wiek, w każdym razie nawet gdy czytałem książki wyobrażałem sobie zwłaszcza Starków w mniej więcej takim wieku jak w serialu. Chociaż może Jona widziałem młodszego niż jego serialowy odpowiednik, wyglądał na może jakieś 17 lat w “Grze”. Ale za to Robba wyobrażam sobie nadal jako obdarzonego włosami Tullych. Książkowych Neda i Catelyn też widzę znacznie młodszych niż w serialu. A jeśli chodzi o to, co w serialu podobało mi się bardziej – hmm… chyba mało które pomysły scenarzystów przebijają to, co opisał nam GRRM. Ale jest wiele scen, których nie było w książkach, a które bardzo mi się podobają. Zazwyczaj można sobie wyobrazić, że zdarzyły się też w książkach, ale po prostu ich nie widzieliśmy, gdyż pod ręką nie było żadnego POV-a. Taka jest na przykład świetna scena z Cersei i Tommenem kończąca odcinek o bitwie nad Czarnym Nurtem (wiem, w książkach Tommen jest wtedy w Rosby, a Cersei też planuje samobójstwo w razie przegranej, ale z ręki Ilyna Payne’a). Albo rozmowa łowiącego ryby Tywina z Pycelle’em, znajdująca się w wyciętych scenach. W książkach nie widzimy też przybycia królewskiego orszaku do Winterfell, od razu przechodzimy do sceny uczty. W serialu rozwiązanie ze wspinającym się Branem i wymykającą się z zamku Aryą bardzo mi się podoba. Motyw muzyczny z przybycia Roberta też na długo wpadł mi w ucho, a w ósmym sezonie dostaliśmy nawiązujące do niego również doskonałe “Arrival at Winterfell”. A skoro o muzyce mowa… Oczywiście w serialu daje ona bardzo wiele, w książkach z oczywistych względów jest to niewykonalne.. Ale GRRM mógłby zawrzeć więcej pieśni, które choć trochę oddałyby ten efekt. U Tolkiena sprawdza się to świetnie…

Pajęczaki

Pająki! Gdzie się podziały te wielkie pająki z legend??? – Aria

BT: Może zobaczymy je, gdy zacznie się nowa Długa Noc i Inni ruszą na podbój już zupełnie otwarcie. Tak przy okazji, wzmianki o ogromnych pająkach podczas Długiej Nocy to prawdopodobnie nawiązanie do “Silmarillionu”, gdzie Długą Noc Valinoru (również ang. Long Night) wywołują upadły Valar Melkor i monstrualna pajęczyca Ungolianta, matka Szeloby.

D: A gdzie się mogą schować pająki? Pewnie za szafą! A swoją drogą, to grałem kiedyś w Dead Space (horror science-fiction) i uderzyła mnie taka refleksja, że może te całe pająki to po prostu powyginane, zdeformowane, chodząc na czworaka ciała ożywionych trupów? Właśnie takie jak necromorphy z tej gry. To by dopiero wyglądało upiornie.

BT: Rzeczywiście, możliwe, że te pająki to po prostu upiory. W wizji Jona, w której samotnie broni szczytu Muru odziany w zbroję z czarnego lodu i z płonącym mieczem w dłoni pojawia się wzmianka o nieprzyjaciołach, którzy wspinali się po Murze jak pająki. Przypomina mi się też scena z ostatniego rozdziału Daenerys przygląda się mrówkom wspinającym się na murek i myśli sobie, że z ich punktu widzenia przeszkoda musi być równie wielka jak Mur w Westeros. Możliwe, że pajęczaki i owady symbolizują u GRRM-a Innych albo upiory. Może chodzi tu o koncepcję “hive mind”, czyli “zbiorowego umysłu”. Gdy myślę o lodowych pająkach, przypomina mi się też Varys, “blady” Pająk. I ród Borrellów ze Słodkiej Siostry, który ma w herbie białego “pająko-kraba” (ang. white spider-crab). Pająki mają osiem nóg, więc nie mogę się pozbyć myśli, że dla obeznanego z mitologią nordyjską GRRM-a mają jakiś związek ze Sleipnirem, ośmionogim rumakiem Odyna, którego innym wierzchowcem jest pierwowzór czardrzew, Yggdrasil – koń Ygga (jedno z licznych imion Odyna). Sleipnir jest też związany z mitem o budowie potężnego muru wokół Asgardu…

Testament Robba 

W tekście dotyczącym legitymizacji Jona Snow wspominałeś o tym, jakie konsekwencje będzię miało pismo Robba. Mógłbyś to jakoś rozwinąć? (bo chyba będzie ciekawa dynamika między Jonem, Branem a Rickonem/Wymanem Manderlym – a jeśli Stannisa lordowie z Północy nie zabiją od razu, to ten też się wtrąci). – Vermithor

D: Myślę, że na etapie zakończenia Tańca ze smokami treść aktu legitymizacji Jona jest już wśród lordów Północy dość dobrze znana. Co oczywiście może doprowadzić do całego szeregu zdrad, podzielonych lojalności i konfliktów – ze Stannisem, pomiędzy rodzeństwem Starków, etc… Choć wiele zależy od tego jak szybko Jon dla nas wróci. Bo niewykluczone, że przekima sobie np. konflikt Stannisa z Rickonem. Ale sens tamtego mojego stwierdzenia był taki, że uważam, iż o legitymizacji wiedzą już na Północy i to na pewno wywoła wśród nich podział.

BT: Za sprawą testamentu Robba może powstać tak ciekawy konflikt, że GRRM-owi pewnie trudno przyszłoby go nie opisać. Kto w takim sporze ma rację? Jon, którego Robb wyznaczył swoim dziedzicem? Rickon, jako najstarszy (tak przynajmniej sądzą ci, którzy nie wiedzą o losie Brana) żyjący męski potomek Eddarda Starka z prawego łoża? Czy wola zmarłego króla ma zostać wykonana, nawet jeśli okaże się, że informacje jakimi dysponował były nieprawdziwe, że Rickon żyje? Oczywiście Wyman Manderly powie, że w takiej sytuacji testament jest nieważny. Ale inni lordowie mogą stwierdzić, że w czasie wojny i zamętu lepszy starszy i doświadczony Jon niż mały Rickon. To trochę tak jak z rodem królów Wesseksu w IX wieku, kiedy po śmierci Æthelreda na tronie zasiadł jego brat Ælfrēd (później zwany Alfredem Wielkim), chociaż zmarły monarcha zostawił po sobie dwóch synów, Æthelhelma i Æthelwolda. Jednak byli oni małymi dziećmi, a kraj potrzebował silnego władcy, który mógł się opierać Duńczykom. 

Poza tym nie jest sekretem, że gdyby na tronie w Winterfell zasiadł Rickon, największym wygranym byłby Manderly, co może się innym rodom nie podobać. Jest też kwestia tego, czy Robb ma władzę zwolnić kogoś z przysięgi wobec Nocnej Straży (Cersei sugeruje, że król ma taką władzę, gdyż obiecuje ułaskawienie jednemu z Kettleblacków). W PLIO mieliśmy już konflikty między rodzeństwem ale tutaj sytuacja byłaby inna – wcześniej bracia lub brat i siostra w takich przypadkach już wcześniej za sobą nie przepadali, a z Jonem i Rickonem jest zupełnie inaczej, więc wojna domowa Starków byłaby jeszcze bardziej tragiczna.Ciekawym rozwojem wypadków byłoby także to, że wieści o pochodzeniu od Rhaegara (o ile R+L = J to prawda w książkach) spowodują, że Jon straci prawa do korony Północy. Takie odwrócenie motywu ukrytego króla. 

Pieśń Lodu i Ognia

Czym jest tytułowa “Pieśń Lodu i Ognia”, co może ona oznaczać? – Chochoł

BT: George R.R. Martin powiedział kiedyś, że zdecydował się na taki tytuł między innymi ze względu na wiersz Roberta Frosta “Ogień i Lód”:

Jedni mówią, że świat zniszczy ogień.
Inni, że lód.
Iż poznałem pożądania srogie,
Jestem z tymi, którzy mówią: ogień
Gdyby świat zaś dwakroć ginąć mógł,
Myślę, że wiem o nienawiści
Dość, by rzec: równie dobry lód
Jest, by niszczyć,
I jest go w bród.
(przeł. Ludmiła Marjańska)

Z jednej strony mamy magię ognia, reprezentowaną przez smoki, wyznawców R’hllora i Valyrian. Z drugie strony stoi magia lodu, której przedstawicielami są Inni. Myślę, że GRRM-owi chodzi tu o równowagę, w której powinny znajdować się te siły, a która oczywiście jest zaburzona. Nadchodzi Długa Noc, ale równie katastrofalny byłby Długi Dzień. W samych książkach są dwie sceny, w których ten motyw jest najbardziej widoczny.

Jedna znajduje się w rozdziale “Bran II” w “Nawałnicy mieczy”. Bran rozmawia tutaj z Meerą:

– Nienawidzę tych głupich gór, książę Branie.
– Wczoraj mówiłaś, że je kochasz.
– Kocham, kocham. Pan ojciec opowiadał mi o górach, ale wtedy jeszcze żadnej nie widziałam. Kocham je bardziej, niż to można wyrazić słowami.
Bran spojrzał na nią z ukosa.
– Ale przed chwilą mówiłaś, że ich nienawidzisz.
– Czemu to miałoby się wykluczać?
Wyciągnęła rękę, chcąc uszczypnąć go w nos.
– Dlatego, że to co innego – nie ustępował. – Jak noc i dzień albo lód i ogień.
– Jeśli lód może parzyć – oznajmił Jojen swym pełnym namaszczenia głosem – to miłość i nienawiść mogą zawrzeć małżeństwo. Góry czy bagna, co za różnica. Ziemia jest jedna.
– Jedna – zgodziła się jego siostra – ale za to bardzo pomarszczona.

W oryginale jest to chyba jeszcze bardziej wyraźne: “If ice can burn,” said Jojen in his solemn voice, “the love and hate can mate. Mountain or marsh, it makes no matter. The land is one.” “One,” his sister agreed, “but over wrinkled”.

Miłość (ogień) może tu być pożądaniem z wiersza Frosta, a nienawiść to lód. Dwie potężne siły, które jednak mogą “zawrzeć małżeństwo” – a bardziej dosłownie, “stać się parą”, “współżyć”. Owocem takiego związku może być konkretna postać, ktoś kto jest “pieśnią lodu i ognia”. Rhaegar myślał, że kimś takim będzie Aegon VI. Ale możliwe, że wtedy jeszcze się mylił. 

Potem w tym samym rozdziale jest jeszcze dyskusja o drogach, która może być nawiązaniem do wiersza Frosta “The Road Not Taken” (Droga nie wybrana). Ravenous Reader zauważyła, że w PLIO odnoszą się do niego także ostatnie słowa Rhaegara do Jaime’ego, który mówi, że po bitwie zamierza zwołać radę i wprowadzone zostaną zmiany, co książę chciał uczynić już dawno temu. Ale potem wypowiada zdania: “well, it does no good to speak of roads not taken (źle mówić, o drogach nie wybranych). We shall talk when I return (pomówimy, gdy wrócę)”. Prawdopodobnie dla PLIO ma jeszcze spore znacznie wiersz “Mending Wall” (Naprawianie muru).

Zaraz po rozdziale “Bran II” mamy “Davos III”, w którym Melisandre mówi Davosowi:

Prawda otacza się zewsząd i łatwo jest ją dostrzec. Noc jest ciemna i pełna strachów, a dzień jasny, piękny i pełen nadziei. Jedno jest czarna, a drugie białe. Istnieją lód i ogień. Nienawiść i miłość. Gorycz i słodycz. Pierwiastek męski i żeński. Ból i przyjemność. Zima i lato. Dobro i zło. – Zbliżyła się o krok. – Śmierć i życie. Wszędzie napotkasz przeciwieństwa. Wszędzie toczy się wojna.

D: Nic dodać, nic ująć.

Król Bran

Czy wg Was Bran rzeczywiście zostanie królem? Teraz gdy serial to pokazał, wydaje się, że to dość oczywiste. Jeszcze parę lat temu zastanawiałem się, czy fakt, że pierwszy rozdział jest o Branie oznacza, że ostatni również będzie o nim. I kim wtedy będzie. Wtedy myślałem, że wrośnie w drzewo, teraz zakładam, że jako władca będzie wspominał nauki Neda. Po drugie Martin bardzo mocno eksponuje temat wielkich rad, które wybierają króla. Zakładam, że serialowa elekcja (rzecz jasna nie tak karykaturalna) będzie miała miejsce w książce. A doprowadzi do niej Tyrion – jeden z nielicznych wykształconych historycznie bohaterów, którzy pozostali przy życiu. Jak uważacie? – Dżądżen

BT: Też podejrzewam, że te wszystkie historyczne Wielkie Rady, a także wzmianki o próbach ich zwołania (mówią o tym Rhaegar i Catelyn) są zapowiedzią podobnego zgromadzenia przed końcem cyklu. Ale nie jestem pewien, czy będzie to miało miejsce na samym końcu – równie dobrze Wielka Rada może zebrać się przed wojną z Innymi, żeby np. zdecydować kto będzie dowodził. A Bran jako król… cóż, na pewno z symbolicznego punktu widzenia ma to sens. Ale właśnie, cała sprawa może się ograniczyć to symboliki – możliwe, że Bran nie zasiądzie na tronie, tylko stanie się takim “duchem” Westeros, obserwującym wszystko za pomocą sieci czardrzew, i być może wpływającym pośrednio na decyzje władających. Ale kto wie, może GRRM pójdzie w rozwiązanie z np. “Diuny” i zobaczymy nieśmiertelnego, a przynajmniej długowiecznego, boskiego imperatora. Wracając jeszcze do Wielkiej Rady, to gremium o właśnie takiej nazwie przywrócił w Gondorze Aragorn. Może i w Westeros Wielka Rada też stanie się regularnym “parlamentem”, a nie zwołanym niezwykle rzadko ciałem, które ma doradzać w sprawach sukcesji. W końcu angielski parlament wyewoluował m.in. z Magnum Concilium, właśnie Wielkiej Rady. 

D: Jednym z motywów, które przewijają się przez prozę Martina, jest krytyka feudalizmu i monarchii. Ale czym zastąpić feudalną hierarchię społeczną i królewskie rządy? Martin jest zbyt poważnym człowiekiem, by próbować nam sprzedać średniowieczną demokrację w państwie wielkości Siedmiu Królestw. Westeros to nie włoska republika kupiecka. Dlatego jeśli cykl dobrego i złego króla, mądrego i szalonego Targaryena, ma być przerwany, to jedyną alternatywą jest jakiś system imperialno-magiczny, z wszechwiedzącym królem, który dyskretnie pociąga za sznurki. Właśnie trochę jak Leto II w kontynuacjach Diuny. I w to się wpisuje Bran doskonale. Może nie będzie siedział na Żelaznym Tronie w Królewskiej Przystani, ale w jakimś czardrzewie w Oku Boga? Może rozda korony władcom Siedmiu Królestw, samemu zachowując tytuł Wysokiego Króla? Może problem sukcesji zostanie odsunięty przez jego długowieczność?

BT: Wprowadzenie “ludowładztwa” w Westeros na pewno spotkałoby się z taką reakcją lordów jak pomysły Stefana Skellena u Sapkowskiego. Ale powstanie stałego parlamentu w postaci Wielkiej Rady to już krok w dobrym kierunku. Może dojdzie do podpisania jakiegoś westeroskiego odpowiednika Wielkiej Karty Swobód (1215), albo prowizji oksfordzkich (1258). Bardzo podoba mi się pomysł DaeL-a o Branie władającym z Oka Boga – w końcu w legendach westeros istnieje już taka postać jak Zielony Król związany z właśnie tym miejscem. Przypomina się też walijski Bran Błogosławiony, którego odciętą – lecz nadal żyjącą – głowę ponoć zakopano pod Tower, skąd nadal strzeże Anglii. Oko Boga może też się stać westeroskim Avalonem.

Tajemniczy Zimnoręki

Znów nieszczególnie odkrywcze, ale co tam: czy wg Was Zimnoręki to Ostatni Bohater? Byłoby to trochę w stylu Martina – na samym początku powieści przedstawić legendę o mitycznej postaci, która okazuje się rozwiązaniem zagadki tożsamości jednej z najbardziej tajemniczych postaci. Rozwiązaniem tak oczywistym i prostym, że większość czytelników w to nie uwierzy. Dlatego nigdy nie dostaniemy odpowiedzi na to kim jest Zimnoręki. Nie dostaniemy, gdyż otrzymaliśmy ją na samym początku pierwszego tomu. – Dżądżen

BT: Nie wiem, czy jest konkretnie tym Ostatnim Bohaterem, o którym mówią legendy. Ale z całą pewnością można go uznać za przedstawiciela tego samego archetypu. Ale jest coś bardzo romantycznego w wizji zwiadowcy pełniącego swoją samotną wartę przez tysiące lat. Ostatniego Bohatera, który zapewnił ludzkości zwycięstwo, a w nagrodę został zapomniany i nie mógł się nacieszyć normalnym życiem, o które walczył dla innych. Może GRRM pójdzie w tym kierunku. Takie “ocaliłem Shire, ale nie dla siebie” Froda Bagginsa. A skoro szukamy podobieństw z Tolkienem, to można tu jeszcze wspomnieć o Wiarołomcach (Umarłych) z Dunharrow, którzy też wrócili po wiekach, żeby wypełnić przysięgę do końca. 

Zdaniem LML-a nie ma pewności, czy Zimnoręki to TEN Ostatni Bohater. Ale chodzi przede wszystkim o to, że Zimnoręki, OB i Jon Snow są ze sobą związani. Jon – zgodnie z wieloma teoriami – zostanie wskrzeszony, więc będzie ożywionym zmiennoskórym. Dlaczego GRRM zdecydował się na coś takiego? LML sugeruje, że powód jest prosty: tylko ktoś nieumarły może przeciwstawić się innym i wyprawić się do Krainy Wiecznej Zimy. I tak jak Jon stał się wskrzeszonym zmiennoskórym po to, żeby służyć jako “nowy Ostatni Bohater na nową Długą Noc, która z całą pewnością nadchodzi”, tak “Ostatni Bohater był zmiennoskórym, który stał się zombie, by pokonać Innych” (LML, Ostatni Bohater i Król Ziarna, przekład własny). Tylko nieumarły może z powodzeniem wędrować przez martwe, zimne krainy. W taką wędrówkę wyruszył Ostatni Bohater, w samym PLIO zrobił to Zimnoręki, prowadząc Brana (który bez niego pewnie by nie przeżył). A przyszłości uczyni tak Jon. Dalej LML sugeruje, że mogło być tak, że Ostatniego Bohatera zabili Inni, a potem powstał jako upiór. Ale Dzieci Lasu zdołały wyrwać go spod ich kontroli, przywracając mu samoświadomość i wolną wolę (chyba, że teraz to one go w jakiś sposób kontrolują). Zapewne pomogło to, że Bohater był zmiennoskórym i jego dusza mogła przetrwać w zwierzęciu (tak jak Jon w Duchu).

D: Zimnoręki to źródło moich nieustannych zgryzot, bo naprawdę nie mam żadnej dającej się zweryfikować hipotezy na temat tego kim jest. Czytając książkę po raz pierwszy dałbym sobie rękę uciąć, że to Benjen. Ale – jak doskonale wiemy – sam George temu zaprzeczył. Myślałem też, że może to być po prostu jeden z Zębów Kruka – łuczników, którzy przybyli na Mur z Bloodravenem. Tylko że z tego też nic nowego nie wynika. Ostatni Bohater wydaje mi się postacią nazbyt fantastyczną, by wciąż żyć. Jest kimś, kto powinien pozostać spowity zasłoną mitu i legendy. Dlatego mam nadzieję, że to nie on. Ale sam chciałbym odkryć tożsamość tego człowieka.

Dornish Majster Plan

Jedną z moich ulubionych postaci w Sadze jest książe Doran Martell. Zastanawia mnie Wasz stosunek do jednej z teorii o nazwie Dornish Master Plan, która to zakłada, że Doran jest inspiratorem dużo większej ilości ważnych wydarzeń niż podpowiada intuicja. Są w niej zawarte bardzo prawdopodobne hipotezy, jak ta według której Oberym otruł Tywina przed swoją śmiercią i użył magii aby spowolnić truciznę toczącą organizm Góry. Są w niej również w mojej ocenie nieco mniej prawdopodobne hipotezy mówiące o tym, że Krwawi Komedianci, Qyburn a nawet Mirri Maz Durr (oraz Jorah jeśli dobrze rozumiem) działają na rozkaz Dorne. Głównie jednak teoria skupia się na politycznych intrygach za Wąskim Morzem. Autor opisuje rywalizację między Ilyrio a Doranem o przejęcie smoków Deanerys twierdząc, że Quentyn przeżył próbę uprowadzenia smoków. Dowody na to są częsciowo przekonywujące, rzeczywiście zachowanie Gerrisa oraz Archa jest dziwne. Jednak samo to, że Quentyn przeżył (mimo całej sympatii do tej postaci) uważam za mało prawdopodobne. Bardzo ciekawe wydaje się być też to, że wg autora Oberyn i Marwyn od bardzo dawna wspólnie prowadzili działania związane z czarną magią, smokami i historią Westeros przygotowując coś wielkiego. Jak Wy oceniacie teorię Dornish Master Plan, co w rzeczywistości jest istotą planu Dorna. Czy bardziej mu zależy na tym aby jego dzieci rządziły Westeros, czy jednak ważniejsza jest zemsta na Lannisterach? Czy Doran Martell dożyje Snu o Wiośnie? – ozymandiasz

D: Mam z tym sporą zagwozdkę, bo jeśli zapytasz mnie, czy Doran ma dalekosiężne plany i spiski, to odpowiem, że oczywiście je ma. Ale Dornish Master Plan akurat wybiega o wiele za daleko. W skrócie – uważam, że Martellowie krótko po Rebelii Roberta nawiązali kontakty z Willemem Darrym, że Viserys miał wyjść za Arianne, a cytrynowe drzewko było symbolem zawartego paktu. Uważam też, że po śmierci Willema Darry’ego, Illyrio przejął młodych Targaryenów, i zaczął nimi manipulować dla osiągnięcia własnych celów, zatruwając przy okazji umysł Viserysa lękiem przed wszędobylskimi skrytobójcami. Kontakt na linii Viserys-Doran został przerwany. Doran mimo wszystko czekał, a gdy doszły go wieści o śmierci Viserysa i wyczynach Daenerys, postanowił podjąć próbę odnowienia paktu, wysyłając w tym celu Quentyna. Równolegle Oberyn żył własnymi marzeniami o zemście i chciał wykorzystać sytuację gdy pojawiło się zaproszenie od Tyriona. To jest moim zdaniem cały plan Dornijczyków. Nie sądzę, aby wysłali Mirri Maz Durr, wątpię aby Quentyn przeżył, a jego marzenie o oswobodzeniu smoków nie było rezultatem żadnego spisku. Ponadto nie ma żadnych wskazówek, że Krwawi Komedianci to kompania założona przez Oberyna. Wiemy tylko, że założył jakąś kompanię. Ale przecież muszą ich być dziesiątki, jeśli nie setki (na kartach powieści widzimy kilkanaście), a nie ma nawet gwarancji, czy ta oberynowska kompania nie została potem rozwiązana. A czy Doran dożyje? Chyba tak. To jest faktycznie ciekawa postać, dopiero wstępnie zarysowana i na pewno Martin ma jeszcze dla niego jakąś rolę, zwłaszcza teraz, gdy stracił Quentyna, a Arianne została wysłana do Młodego Gryfa. I na pewno nie zastąpi Dorana Ellaria Sand 😉

BT: Nie sądzę, żeby Quentyn przeżył. Cały jego wątek to odwrócenie do góry nogami schematu podróży bohatera i “questów” znanych z powieści fantasy imitujących Tolkiena (warto dodać, że GRRM krytykuje przede wszystkim z naśladowców JRRT, samego Tolkiena bardzo szanuje, nawet wtedy, gdy wchodzi z nim w literacki dialog). Pierwsze zdanie w rozdziale Quentyna to “Na Przygodzie śmierdziało”. Dalej jest podobnie i nie sądzę, żeby GRRM postanowił na samym końcu wszystko odwrócić, w nieprawdopodobny sposób ocalając młodego Martella spod strumienia smoczego ognia. Zresztą śmierć Quentyna może się stać zarzewiem interesujących konfliktów w “Wichrach”, gdy Dornijczycy dowiedzą się o jego zgonie i odniosą wrażenie, że winna jest Daenerys – i GRRM raczej to wykorzysta. A co do planów Dorana… zapewne, nie znamy jeszcze ich pełnej skali, ale jednocześnie wątpię, żeby książę okazał się nagle tak doskonałym graczem, że zupełnie zmiecie wszystkie pionki przeciwników z planszy do cyvasse. Zresztą wiele fanów zwróciło uwagę na to, że pierwsze zdanie jego rozdziału opisuje krwiste pomarańcze, które dojrzewały zbyt długo i teraz spadają z gałęzi, rozplaskując się na ziemi. To chyba metafora wszystkich spisków Dorana – jego plany dojrzewały zbyt długo, sytuacja się zmieniła i nawet jeśli kiedyś miał szansę na zwycięstwo w grze o tron, ten moment minął. Myślę, że minął w chwili, kiedy wykluły się smoki Daenerys. Doran postawił na złego Targaryena i żadne potajemne układy tego nie zmienią. Ale zanim przegra, książę może jeszcze sporo namieszać w westeroskiej układance – zapewne stanie się jedną z głównych sił stojących za Aegonem VI.

Na dziś to już wszystko. Kolejna porcja – niebawem.

0

0