Kroniki Jakuba Wędrowycza (Andrzej Pilipiuk)

Jest wzorowym wręcz degeneratem. Pędzi i spożywa nadludzkie ilości bimbru. Kłusuje. Za nic ma prawo i normy społeczne. W dzieciństwie podpalił swoją podstawówkę (przez co zbyt wielu klas nie ukończył). Ciężko powiedzieć, czy odstręcza bardziej wyglądem, czy zapachem. Ale ten pasożyt społeczny w podeszłym wieku, to człowiek, bez którego w Wojsławicach, na Starym Majdanie i ogólnie w całej okolicy, byłoby krucho. W końcu kto, jak nie Jakub Wędrowycz, cywilny egzorcysta-amator, dałby sobie radę z całą „paranormalną gadziną” nawiedzającą Polskę B? Kto oprócz Jakuba Wędrowycza ma w sobie dość odwagi, by pozamykać satanistów w piwnicy, obić wampirze mordy łopatą i pokopać utopce prądem z agregatu.

Jego twarz do tego stopnia przypominała mordę małpy, że duchowny zdziwił się, słysząc ludzki głos.
—Kroniki Jakuba Wędrowycza—

Nie będę ukrywał – uważam Jakuba Wędrowycza za postać wspaniałą, zasługującą na miejsce w panteonie najważniejszych bohaterów polskiej literatury fantastycznej. A może polskiej literatury jako takiej? A może w ogóle literatury jako takiej? Oj, trochę się zagalopowałem. Ale nasz kłusujący na zwierzęta przy pomocy linki hamulcowej i kombinujący w wolnym czasie jak pozbawić denaturat fioletowego kolorku degenerat, to niewątpliwie bohater na miarę wiedźmina Geralta. I zastanawiam się czasami, czy Andrzej Pilipiuk nie wpadł aby na pomysł stworzenia Wędrowycza odrobinę za wcześnie. Złośliwcy nazywają pochodzącego ze Starego Majdanu pisarza największym polskim grafomanem. Choć jest w tym dużo przesady, to nietrudno dostrzec, że wczesnemu Pilipiukowi brakowało trochę tej sprawności warsztatowej, jaka cechuje Pilipiuka późniejszego.

Przecież duchów nie ma. To znaczy komuniści twierdzili, że duchów nie ma, a teraz nie ma komunistów, to może duchy jednak są?
—Kroniki Jakuba Wędrowycza—

Czy zatem pierwszy tom opowiadań o Jakubie Wędrowyczu broni się jako książka oderwana od cyklu i od reszty twórczości autora. Czytałem Kroniki kilkanaście lat temu i miałem wspomnienia o niej całkiem pozytywne… ale mojemu młodszemu, niedojrzałemu mózgowi nie można ufać bezkrytycznie. A jako że mam w planach przeczytanie i zrecenzowanie całego cyklu, postanowiłem sięgnąć po pierwszą książkę jeszcze raz. I co z tego wyszło?

Przede wszystkim przekonałem się, że książka nabrała waloru nostalgicznego. Na Kroniki składają się opowiadania pisane w drugiej połowie lat 90. Każdy kto miał okazję odwiedzać w tym czasie wsie albo małe miasteczka momentalnie poczuje ten klimat. Mnie szczególnie urzekła truskawkowa pryta (czyli – wyjaśniam młodzieży – bardzo tanie „wino” owocowe), którą raczy się Jakub i jego towarzysze . Tak się składa, że w latach 90. mój wujek prowadził sklep spożywczy w niewielkim miasteczku. Ilekroć go odwiedzałem (szczególnie w wakacje) miałem okazję poznać koloryt lokalnej społeczności, tudzież wysłuchać perorowania na temat wyższości jednego trunku nad drugim, i tego, że czasem warto dorzucić 30 groszy na winko z wyższej półki, bo mocniej kopie. Nie muszę chyba dodawać, że facjaty bywalców sklepu, to były wypisz-wymaluj „twarze” stałych bywalców wojsławickich zajazdów.

Kierował nim instynkt naprowadzający go na jego mała bimbrownię jak gołębia pocztowego do domu.
—Kroniki Jakuba Wędrowycza—

Zaśmiałem się też sam do siebie w duchu, ilekroć Wędrowycz przeliczał walutę sprzed denominacji, na nowe złote. Choć to akurat nie był fenomen związany li tylko z latami 90. Słowo daję, że spotkałem osobę dalej przeliczającą wszystko na stare złote nie dalej niż 10 lat temu. Neuroplastyczność jest mocno przereklamowana.

Więc za Jakuba Wędrowycza, i cały ten koloryt wojsławicki, za Semena Korczaszkę (białogwardzistę, weterana wojny mandżurskiej), za Józefa Paczenkę, Tomasza Cieśluka, księdza Wilkowskiego i lokalnych policjantów – za to wszystko Pilipiuk ma u mnie ogromnego plusa. Plus należy się też za cały aspekt paranormalny. Bo nasz egzorcysta-amator ma ręce pełne roboty, co i rusz natrafiając (a to przypadkiem, a to wskutek niecnych planów sił nieczystych), na różnego rodzaju monstra i gadziny. No i ma się rozumieć eksterminuje tę nieludzką hołotę sprawniej niż ekipa z Kaer Morhen.

-Słuchaj, ubijemy interes — powiedziała rybka. — Ty mnie wypuścisz, a ja spełnię twoje życzenie.
-Jeszcze czego — wściekł się. — Już ja was znam, rybki. Żadnych życzeń, tylko patelnia.
—Kroniki Jakuba Wędrowycza—

W warstwie koncepcyjnej wszystko wygląda fantastycznie. Ale gorzej jest z wykonaniem. Gorzej z fabułkami, jakimi nas pisarz raczy, a nawet z nietrafionym humorem. Opowiadania nie trzymają równego poziomu. Kilka spośród 15 tekstów wywoła u nas salwy śmiechu (mnie szczególnie rozbroiła „Głowica”), ale znajdują się tu również takie, przy których będziemy się drapać po głowie, nie potrafiąc zrozumieć, czy pisarz próbował w ogóle uzyskać efekt humorystyczny. Na każdy błyskotliwy żart, przypada co najmniej jeden niewypał. Fabularnie też nie wszystkie teksty się dobrze kleją. Ogólnie Kroniki sprawiają wrażenie bardzo niespójnych, by nie rzec – niekoherentnych.

Nie znaczy to oczywiście, że książka jest zła. Po prostu mam to wrażenie, że Pilipiuk-pisarz pozostawał na tym etapie daleko w tyle za Pilipiukiem-pomysłodawcą. Brakowało mu wiedzy na temat sztuczek pisarskich, brakowało rzemiosła i tego wszystkiego, co nazywamy po prostu warsztatem.

Uważam, że należy wprowadzić ostre przepisy. Każdego byłego członka partii komunistycznej pogrzebać za murem, w niepoświęconej ziemi i przebić osikowym kołkiem. Jedno bolszewickie ścierwo desakruje cały cmentarz, a wówczas mogą wstawać z grobów także ci, którzy byli prawie w porządku i z poświęconej ziemi nigdy by nie wstali. Ponadto uważam, że wszystkich pogrzebanych już komunistów należy ekshumować, przypalikować i pochować ponownie za murem. Tylko to daje nam gwarancję bezpieczeństwa. Ciała bezbożników można też palić i rozsiewać popioły, ale to nie zawsze pomaga — dodał po chwili.
—Kroniki Jakuba Wędrowycza—

Dlatego właśnie pierwszemu tomikowi wystawiam ocenę ostrożną. Ale jednocześnie zachęcam do sięgnięcia po tę książkę. Jestem o dwa tomiki przed Wami, więc wiem, że dalej będzie nieco lepiej. No to chlup!

0

0