Historia Lodu i Ognia: Wolni ludzie (część 5)

Tormund Dzieciak Olbrzyma, włóczniczka Osha, król za Murem Mance Rayder, dzika księżniczka Val – który z czytelników Pieśni Lodu i Ognia nie darzy sympatią przynajmniej jednej z tych postaci? Podczas pierwszej lektury cyklu niewielu z nas spodziewało się, jak duży wpływ na wydarzenia będą mieli wolni ludzie.

Klany i Osha

Klany z Gór Księżycowych z pewnością są potomkami Pierwszych Ludzi, którzy nie ugięli kolan przed Andalami i zostali wyparci na górskie tereny.
– Świat Lodu i Ognia –

Zarówno górale, jak i wolni ludzie, zachowali podobne zwyczaje: kradzież żon, narady wojenne, przewodnictwo klanowych matek, wybory królów, pogarda dla “klękaczy”/południowców.

Znam was, klękaczy. Wiem, że tak bardzo chciałbyś uklęknąć przed jakimś królem, że aż cię kolana swędzą. Tylko uważaj, żeby na ciebie nie nadepnął. Olbrzymy mają kiepski wzrok i mógłby nie zauważyć jakiejś małej wrony pod stopami.
– Nawałnica Mieczy t. 1 –

Pojmana przez Starków Osha dzieli się z Branem opowieściami o zagrożeniach za Murem, powstaniu Mance’a Raydera, olbrzymach, dzieciach lasu i swoim dzieciństwie. Razem ze Starą Nianią identyfikują czerwoną kometę jako zwiastun smoków. Dzika uczy chłopca, jak wyznaczyć kierunek północny na podstawie obserwacji Lodowego Smoka. Po spaleniu Winterfell zabiera Rickona i Kudłacza w bezpieczne miejsce (prawdopodobnie na Skagos).

Tormund Zabójca Olbrzyma

Najwybitniejsze jednostki pośród wolnych ludzi noszą po kilka tytułów: Tormund Zabójca Olbrzyma, Samochwała, Dmący w Róg i Łamacz Lodu, Piorunowa Pięść, Mąż Niedźwiedzic, Król Miodu z Rumianego Dworu, Mówiący z Bogami i Ojciec Zastępów omal nie został królem za Murem, ale pokonał go Mance Rayder. Jon Snow nazywa go Dzieciakiem Olbrzyma. Słucha też opowieści o romansie z Niedźwiedzicą, która poharatała samochwałę.

Selyse za dnia i w nocy chciała mieć przy sobie swe zaprzysiężone tarcze. Tormunda Zabójcę Olbrzyma bardzo to rozbawiło.
– Boi się, że ktoś ją porwie, tak? Mam nadzieję, że jej nie powiedziałeś, jak wielkiego mam członka, Jonie Snow. To każdą by przestraszyło. Zawsze chciałem mieć kobietę z wąsami – zawołał z głośnym śmiechem.
– Taniec ze Smokami t. 2 –

Tormund włada starym językiem i swobodnie rozmawia z olbrzymami. Zostaje przywódcą wolnych ludzi ocalałych z walki pod Murem (druga grupa razem z Płaczką powędrowała na zachód, ku Wieży Cieni). Tormund, po ciężkich negocjacjach, w zamian za zakładników, przysięgę, obietnicę współpracy i okup zostaje przepuszczony przez Mur. Dmący w Róg nie umie czytać, ale zna powiedzenia ludzi z południa (“czarne skrzydła, czarne słowa”), rozpoznaje maesterski inkaust i gęsie pióra do pisania. List z Winterfell uważa za stek kłamstw.

Bohaterowie i wojownicy zostają załogami garnizonów zamków Nocnej Straży na czas zimy oraz nadchodzącego starcia z Innymi (czy białymi cieniami, jak ich nazywają). Tormund jako zadatek przekazuje Jonowi Snow obręcze ze starego złota z runami Pierwszych Ludzi, odziedziczone po ojcu. Dwaj z jego czterech synów nie dożyli chwili przejścia dzikich przez Mur.

– Mówisz, że ci chłopcy będą służyć jako giermkowie. Z pewnością lord dowódca nie
sugeruje, że będziemy ich uczyć władania bronią?
W Jonie rozgorzał gniew.
– Nie, panie. Każę im szyć koronkową bieliznę. Oczywiście, że będą się uczyć władania bronią. Będą też ubijać masło, rąbać drwa na opał, czyścić stajnie, wynosić nocniki i przekazywać wiadomości… ale w przerwach między tym wszystkim będą się zapoznawać z włóczniami, mieczami i łukami.
– Taniec ze Smokami t. 2 –

Stu zakładników to chłopcy między ósmym a szesnastym rokiem życia, ubrani w miękkie futra, wełnę, focze futra, utwardzaną skórę i fragmenty zbroi, z nożami z obsydianu bądź maczugami w rękach. Wielu z nich jest potomkami sławnych wojowników: Sorena Rozbijacza Tarcz, Gerricka Królewskiego Potomka (który podaje się za sukcesora Raymuna Rudobrodego), Harle’a Łowcy, Harle’a Przystojnego, Howda Wędrowca, Brogga, Devyna Obdzieracza Fok, Kylega Drewnianego Ucha, Wielkiego Morsa, Alfyna Wronobójcy i Varamyra Sześć Skór. Wszyscy bohaterowie przechodzący przez Mur składają przysięgę wierności Lordowi Dowódcy Jonowi Snow i ofiarują mu dary (m.in. kapelusz z foczej skóry). Jako okup oddają łupy z wypraw, wytwory własnych rąk i skarby rodzinne:

Każdy wojownik przed wejściem do tunelu zdejmował wszystkie kosztowności i rzucał je na jeden z wozów ustawionych przez zarządcę przed bramą. Bursztynowe wisiorki, złote naszyjniki, ozdobione klejnotami sztylety, srebrne brosze, bransolety, pierścienie, niellowane kubki i złote puchary, rogi wojenne i rogi do picia, zielony grzebień z nefrytu, naszyjnik ze słodkowodnych pereł… (…) Pewien mężczyzna oddał koszulę ze srebrnych łusek, z pewnością zrobioną dla jakiegoś wielkiego lorda. Inny zostawił przed wejściem złamany miecz z trzema szafirami w rękojeści. Były też dziwniejsze przedmioty: mamut-zabawka zrobiony z włosów prawdziwego mamuta, fallus wyrzeźbiony w mamucim kle, hełm wykonany z czaszki jednorożca, z nadal sterczącym z niej rogiem.
– Taniec ze Smokami t. 2 –

Mance, Dalla i Val

Mance Rayder porzucił Nocną Straż z powodu płaszcza. Dzika, która uleczyła jego rany, podszyła przyodziewek jedwabiem z Asshai wydobytym z wraku kogi. Czerwono-czarny płaszcz spodobał się zwiadowcy i nie chciał zastąpić go czarnym. Już w pierwszych rozdziałach “Gry o Tron” dowiadujemy się, że Ned Stark rozważa poprowadzenie armii, by powstrzymać dzikich przed inwazją. Rok później Nocna Straż po wyruszeniu za Mur lekceważy zastęp byłego zwiadowcy:

To dzicy, nie żołnierze. Jest tam kilkuset bohaterów, głównie pijanych, pośród wielkiej hordy kobiet, dzieci i niewolników. Zgnieciemy ich i uciekną z wrzaskiem do swych nor.
– Starcie Królów –

Łupieżcy Mance’a bawią się w archeologów nad Mleczną Wodą. Roboty ziemne odkryły starożytne grobowce, w których spodziewali się znaleźć Róg Zimy Joramuna, pierwszego króla za Murem, który określany jest jako magiczny artefakt. Rayder szukał sposobu na ocalenie swoich ludzi przed Innymi, z którymi walczył (podobno zabił ich setkę). Osha uważała, że z białymi cieniami nie da się walczyć.

Spaliła piękny wielki róg, to prawda. Uważam, że to cholerny grzech. Miał chyba z tysiąc lat. Znaleźliśmy go w grobie olbrzyma. Żaden z nas nigdy nie widział tak wielkiego rogu. Na pewno właśnie dlatego Mance wpadł na pomysł, by ci powiedzieć, że to Róg Joramuna. Chciał, żeby wrony uwierzyły, że możemy wam zwalić ten cholerny Mur do stóp. Ale nie znaleźliśmy prawdziwego rogu, choć kopaliśmy bardzo wytrwale.
– Taniec ze Smokami t. 2 –

Król za Murem władał starym językiem, potrafi w nim nawet śpiewać. Poświęcił długie lata na zebranie armii, rozmawiał z klanowymi matkami, magnarami, walczył w pojedynkach. Mance nie nosił berła, korony ani szat z aksamitów. Znani łupieżcy w jego zastępie to Harma Psi Łeb, Płaczka, Tormund, Lord Kości, Styr, Jarl i Varamyr. Płaczka w przeszłości porywał kobiety z górskich klanów, w tym trzy od Flintów. Dwukrotnie próbował przejść przez Most Czaszek przy Wieży Cieni. Prawdopodobnie w przyszłości podejmie kolejną próbę inwazji.

Namiot Mance’a Raydera wykonany jest ze skór śnieżnych niedźwiedzi. Jego żona Dalla posiada wiedzę nt. magii, a jej siostra Val otrzymuje w prezencie biały, odświętny ubiór. Król za Murem znalazł żonę podczas powrotu z drugiej wizyty w Winterfell. Dalla wkrótce zachodzi w ciążę i umiera przy porodzie. Po zamianie dzieci Val opiekuje się synem Goździk i wbrew zwyczajom dzikich nadaje mu imię:

– Słyszałem, jak mu śpiewałaś.
– Śpiewałam dla siebie. Czy to moja wina, że mnie słucha? – Na jej wargach pojawił się blady uśmieszek. – To go rozśmiesza. No dobra. Jest z niego słodki mały Potwór. (…) To jego mleczne imię. Musiałam go jakoś nazwać. Pamiętaj dbać o jego bezpieczeństwo i żeby było mu ciepło. Dla jego matki i dla mnie. I trzymaj go z dala od kobiety w czerwieni. Ona wie, kim on jest. Widzi w swoich płomieniach różne rzeczy.
– Taniec ze Smokami t. 2 –

Podczas marszu w stronę Muru łupieżcy przewozili zapasy z ostatnich żniw i dobytek całego życia na saniach, wozach i wózkach. Dzicy skonstruowali też żółwie, które chroniły grupę forsującą bramę w Murze. Taka tarcza obita była skrwawionymi, świeżo zdartymi skórami, które chroniły żółwia przed podpaleniem. Jak sam Mance podkreślał, nie ruszył na południe jako zdobywca, lecz uciekinier, który szuka schronienia przed Innymi.

Pewnego dnia dogonił ich jeździec cwałujący przez las na wychudłym białym koniu. Wołał, że wszyscy powinni zmierzać nad Mleczną Wodę, bo Płaczka skrzykuje wojowników, by przejść Most Czaszek i zdobyć Wieżę Cieni. Wielu podążyło za nim, ale większość tego nie zrobiła. Potem jakiś ponury wojownik noszący futro i bursztyny krążył od ogniska do ogniska, namawiając niedobitki do udania się na północ i poszukania schronienia w dolinie Thennów. Dlaczego uważał, że tam będzie bezpiecznie, skoro sami Thennowie stamtąd uciekli? Varamyr nigdy się tego nie dowiedział, niemniej setki ludzi go posłuchały. Kolejne setki poszły za leśną wiedźmą, która ujrzała w wizji flotę mającą przetransportować wolnych ludzi na południe.
– Taniec ze Smokami t. 1 –

Po bitwie pod Murem Mance zostaje skazany na śmierć z rozkazu Stannisa Baratheona. Val, siostra Dalli, gotowa jest poślubić “klękacza”, byle tylko jej szwagier został oszczędzony. Rayder winien złamania przysięgi Nocnej Straży zostaje oddany płomieniom (według Melisandre spłonął Grzechocząca Koszula, który zamienił się w Mance’a dzięki urokowi). Wolni ludzie przepuszczeni przez Mur palą gałązki czardrzewa jako ofiarę dla Pana Światła. Zostają osiedleni w Mole’s Town, w którego okolicy rzeźbią twarze na różnych drzewach. Część z nich dołącza do garnizonów na Murze.

– Oczywiście, dzicy muszą najpierw uznać Stannisa za swego króla, a R’hllora za swego boga – dodała królowa. (…)
– Wybacz, Wasza Miłość, ale nie takie warunki uzgodniliśmy.
Twarz królowej przybrała nagle twardszy wyraz.
– To fatalne przeoczenie.
Z jej głosu zniknęły ostatnie, słabe nuty ciepła.
– Wolni ludzie nie klękają – oznajmiła jej Val.
– Trzeba więc ich do tego zmusić – stwierdziła królowa.
– Jeśli to zrobicie, Wasza Miłość, przy pierwszej okazji powstaną – zapowiedziała dziewczyna. – Z bronią w ręku.
Królowa zacisnęła usta. Jej broda zadrżała lekko.
– Jesteś bezczelna. Zapewne u dzikich to nic dziwnego. Musimy znaleźć ci męża, który nauczy cię uprzejmości.
– Taniec ze Smokami t. 2 –

Karstark i Sigorn

Styr, magnar Thennu i ojciec Sigorna, cieszył się bezwzględnym posłuchem u swoich ludzi (mimo braku uszu, które stracił po odmrożeniu). Symbolem jego władzy była włócznia z czardrewna. Zginął podczas ataku na Czarny Zamek. Jego syn objął dowodzenie nad pozostałymi Thennami. Sigorn jako pierwszy klęknął przed królem Stannisem. Jon Snow aranżuje małżeństwo pomiędzy zagrożoną wydziedziczeniem lordowską córką a dzikim wojownikiem. Ze względu na brak heraldyki za Murem, czarni bracia stworzyli dla magnara Thennu herb stanowiący echo słońca Karstarków. Sigorn dowodzi grupą dwustu Thennów.

Płatki śniegu topniały na jej policzkach, ale włosy osłaniały koronki, znalezione gdzieś przez Atłasa. Osadzał się na nich śnieg i Alys nosiła teraz białą koronę. Policzki miała zaczerwienione, a w oczach błysk.
– Zimowa pani.
Jon uścisnął jej rękę. Magnar Thennu czekał na nią przy ogniu, odziany w futra, skóry oraz łuskową zbroję z brązu. U pasa miał miecz z tego samego metalu. Rzedniejące włosy sprawiały, że wyglądał na starszego niż w rzeczywistości, gdy jednak się odwrócił, by spojrzeć na pannę młodą, Jon ujrzał ukrytego w nim chłopaka. Oczy miał wielkie jak orzechy, choć trudno było określić, czy to ogień,
kapłanka, czy też przyszła żona wzbudziła w nim strach.
– Taniec ze Smokami t. 2 –

Podsumowanie

Tysiące lat temu Pierwsi Ludzie władali Westeros od Krain Wiecznej Zimy aż po Dorne. Budowali forty pierścieniowie, tworzyli klany i królestwa. Rywalizacja i podboje Starków na północy, a także budowa Muru, doprowadziły do izolacji niektórych plemion. Odtąd mieszkańców krain położonych za lodową barierą nazywano dzikimi, z uwagi na ich łupieżcze obyczaje, praktyki z dawnych czasów oraz wrogie nastawienie do Nocnej Straży i domeny Starków. Dzicy zachowali stary język, ale zaprzestali budowy fortów. Wykształcili własną kulturę, a poszczególne grupy różnią się uzbrojeniem i trybem życia.

Choć są wśród nich barbarzyńcy, wielu nie stanowi zagrożenia dla domeny Starków, dopóki nie zjednoczą się pod dowództwem kolejnego króla za Murem. Jon Snow robił wszystko, by uratować kobiety i dzieci, a wojowników włączyć do garnizonów na Murze. Wolni ludzie mają w przyszłości bronić królestwo człowieka przed Innymi. Incydenty w garnizonach, różowy list i zamach na Lorda Dowódcę na pewno skomplikują relacje dzikich i czarnych braci, a być może naruszą kruchy sojusz. Jak będzie funkcjonować zastęp wolnych ludzi w obliczu nadciągającej zimy? O tym zapewne przekonamy się, gdy powieją “Wichry Zimy”.

0

0