Rozkręcaj z LLotharem: Anatomia pióra wiecznego

Pióra wieczne wydają się reliktem minionej epoki. Starsi czytelnicy być może używali ich jeszcze w szkole, a ci zupełnie najstarsi pamiętają, kiedy były one codziennością. Te czasy już dawno minęły, jednak warto na pióra wieczne spojrzeć raz jeszcze, gdyż mają one do zaoferowania zdecydowanie więcej niż tylko hipsterskie poczucie wyjątkowości.

Aby móc swobodnie rozmawiać o piórach przytoczę podstawowe pojęcia. O ile skuwkę* każdy rozpozna, tego czym jest korpus się domyśli a stalówkę zna z opowiadań dziadka, to spływak czy sekcja może przysporzyć nieco trudności. Na dokładkę dochodzą jeszcze kartridże oraz konwertery.

Ale od początku. Stalówka to ten metalowy element, który dotyka papieru. Precyzyjniej, papieru dotyka tzw. ziarno stalówki wykonane z twardego metalu – irydu, rutenu lub podobnych. Cała jej reszta wykonana jest dzisiaj zazwyczaj ze stali nierdzewnej, choć w piórach z wyższej półki jest to często złoto. W obecnych czasach atramenty są produkowane w sposób dużo bardziej kontrolowany niż kiedyś i wielu producentów otwarcie mówi, że dla większości osób wersja mniej szlachetna niczym się nie będzie różnić od tej zdecydowanie droższej.

Atrament zanim trafi na papier znajduje się w rozcięciu stalówki. Utrzymuje się on tam dzięki tzw. zjawiskom kapilarnym. Nie odchodząc za bardzo w stronę czystej fizyki, są to te same siły, które sprawiają, że ręcznik papierowy „pije” wodę. Większość płynów, w tym atrament, jeżeli dotknie jakiejś powierzchni to się do niej przylepia. W przypadku stalówki zwilżone są powierzchnie wewnątrz rozcięcia co łączy jej koniec z spływakiem tworząc drogę dla atramentu z zbiornika na papier.

Najmniej znanym elementem pióra wiecznego jest chyba właśnie spływak. To niepozorna, zazwyczaj plastikowa, część, która znajduje się pod stalówką. Widoczny jest na ogół tylko jego spód, a dokładniej pół spodu, bo w dużej mierze chowa się on w sekcji. Najważniejszym elementem spływaka są poprzeczne nacięcia tworzące bufor atramentu. Jeżeli z jakiegoś powodu ze zbiornika wydostanie się większa ilość atramentu, to spływak złapie ten nadmiar ratując nas przed zrobieniem kleksa.

Ostatnim technicznie istotnym elementem jest zbiornik na atrament. Pozornie najlepszym rozwiązaniem są kartridże, które są bardzo wygodne. Osobiście jednak uważam je za najgorsze rozwiązanie ze względu na bardzo ubogi wybór kolorów oraz wysoką cenę w porównaniu z tuszem w butelkach. Niemal każde pióro na naboje można przerobić na takie, które przyjmie tusz z butelki za pomocą konwertera. Zawiera on mały tłoczek umożliwiający zassanie dowolnego tuszu.

W tym momencie chciałbym przejść od technikaliów do źródła swego rodzaju renesansu wśród piór wiecznych. Od kilkunastu lat obserwuje się stabilny, choć umiarkowany, wzrost zainteresowania starszym bratem długopisu na poziomie około dwóch procent rocznie.

Idąc do sklepu po długopis, żelopis, cienkopis czy inny -pis mamy przed sobą dość ubogi wybór kolorów. Czarny, niebieski, zielony, czerwony. Może czasami trafi się zestaw 8 kolorów, lecz zazwyczaj są one w odcieniach bardziej pasujących do ucznia wczesnej szkoły podstawowej. Dla porównania, popularne atramenty Diamine to niemal dwadzieścia różnych odcieni czerwieni. Dobre atramenty mają nie tylko różne odcienie, ale różne właściwości, mogą być bardziej lub mniej nasycone, tworzyć linię bardziej lub mniej jednolitą. Powstają także firmy produkujące atrament metodami tradycyjnymi, w tym atramenty żelazowo-galusowe które były w regularnym użyciu w Europie od V  do XIX wieku. W tym momencie należy wspomnieć o KWZ Ink, polskiej firmie podbijającej serca entuzjastów na całym świecie właśnie takimi tuszami.

Kolejnym argumentem przemawiającym za piórami wiecznymi jest fakt, że poprawiają one charakter pisma. Oczywiście nic samo się nie stanie, ale w porównaniu do innych narzędzi do pisania, pióra nie wymagają one niemal żadnej siły nacisku na papier. Prawidłowo działające pióro zostawia równą kreskę na papierze pod własnym ciężarem. Dzięki temu piszemy łatwiej i bez wysiłku. Mnie udało mi się naprawić własny, mocno zdegradowany charakter pisma w ciągu kilku miesięcy. Co ciekawe, długopisem nadal wychodzą mi tylko stare bazgroły…

Pióra wieczne to naprawdę pożyteczne, niedrogie, oraz przede wszystkim fajne hobby. A wiele jego tajemnic pozostawię przed Wami do odkrycia. Bo czy wiedzieliście – dla przykładu – że pewne gatunki papieru mają status kultowy?

Na sam koniec chciałbym krótko wspomnieć o moim projekcie – Additive Pens. To zaprojektowane przeze mnie pióra. Powstają one w technologii druku przestrzennego, co więcej, sam ich design uniemożliwia stworzenie ich jakąkolwiek inną metodą. Ciekawostka  – kilka sztuk będzie przeznaczonych do zgarnięcia przez czytelników FSGK, ale to dopiero za kilka tygodni…

* Doniesiono mi, że jednak skuwkę nie każdy rozpoznaje. Dla jasności dodaję synonimy: zatyczka albo zatykotko

0

0