Tomb Raider (2018)

Lara Croft jest powszechnie uważana za najpopularniejszą w historii bohaterkę gier komputerowych, jedną z najsłynniejszych kobiecych postaci w popkulturze, a także, co dla wielu może być – a nie powinno – zaskoczeniem, za symbol seksu. Osiągnięcia tej postaci, wpisywanej sześciokrotnie do Księgi Rekordów Guinessa wykraczają poza świat wirtualny. W końcu Lara pojawiała się również w innych mediach.

Dość powiedzieć, że dzięki pannie Croft udało się dokonać pierwszej w historii, „całkiem” udanej ekranizacji gry komputerowej. Wszyscy pamiętamy ociekające wyuzdaniem usta Angeliny Jolie, która dwukrotnie wcielała się w rolę popularnej archeolog.

Ale to było dawno temu. Od pewnego czasu historia Lary Croft jest pisana na nowo. Dzięki sukcesom rebootu serii, udało się tchnąć w nieco opatrzoną już graczom bohaterkę nowe życie. Zaprezentowana w 2013 roku przez Square Enix gra „Tomb Raider” gruntownie odstawała klimatem od poprzednich części serii. Większy nacisk postawiono na elementy zręcznościowe (kosztem zagadek), cała historia okazała się również mroczniejsza, a sama Lara zdecydowanie mniej zaradna i bezwzględna. Sukces komercyjny tej produkcji był ogromny, czemu zresztą trudno się dziwić – była to po prostu piekielnie dobra action-adventure’ówka. Kwestią czasu były oczywiście kolejne sequele, a także ekranizacja nowego wcielenia Lary.

Tym sposobem dochodzimy do produkcji tegorocznej, której reżyserem jest skandynawski specjalista Roar Uthaug („Fala”, „Ucieczka”, „Hotel zła” – wszystkie te filmy zasługują na uwagę). W roli Lary Croft obsadzono Alicię Vikander – utalentowaną młodą aktorkę, która ma już na koncie Oscara za „Dziewczynę z portretu”, chociaż mnie osobiście jeszcze bardziej podobała się w „Ex Machinie”. Pani Vikander ma niezaprzeczalne atuty warsztatowe, jednak jej wybór od początku wywoływał kontrowersje. Głównie związane z jej – odstającym od tego znanego z gier wideo – wyglądem. Fabuła filmu czerpie ze scenariusza wspomnianej gry z 2013 roku oraz (w jeszcze większym stopniu) z „oryginalnych” pomysłów, na które wpadli Geneva Robertson-Dvoret oraz Alastair Siddons. Prawda jest jednak taka, że równie dobrze za autorów scenariusza mogliby w tym przypadku uchodzić specjaliści od marketingu i wykresów finansowych. Do tego jeszcze dojdziemy.

Film rozpoczyna sekwencja mająca na celu przybliżenie głównej bohaterki. Dowiadujemy się, że Lara Croft w wolnych chwilach uprawia amatorski kickboxing (z mizernym skutkiem), natomiast zawodowo jest… kurierem rowerowym, uczestniczącym w nielegalnych pościgach na ulicach Londynu. Brzmi jak pomysł na współczesną bohaterkę „young-adult-hipster-movie”? Zgadza się.

Brzmi jak historia Lary Croft? Ani trochę.

I właściwie tak jest przez cały recenzowany film. Oglądając go, nie mogłem oprzeć się wrażeniu, że jest realizacją wyciągniętą gdzieś z zakurzonej szuflady, opartą na podstawie sztampowego scenariusza w klimacie współczesnego młodego Indiany Jonesa. Lara – zgodnie z obowiązującym kanonem – nie potrafi pogodzić się z utratą bliskich, więc robi wszystko, aby się od swojego nazwiska i dziedzictwa odciąć. Ostatecznie jednak, zupełnie „niespodziewanie” zachodzą okoliczności, za których sprawą zbuntowana nastolatka wyrusza na swoją pierwszą przygodę, by rozwiązać tajemnicę zniknięcia ojca. I chociaż zachodzą tutaj pewne zbieżności z fabułą samych gier komputerowych, to są one w gruncie rzeczy szczątkowe i nieistotne. Wygląda to jak film stworzony w drodze analizy słupków popularności poszczególnych tropów i motywów współczesnego kina młodzieżowo-przygodowego.

W efekcie otrzymaliśmy film, którego temperatura nie zagotowałaby nawet eteru♥. Teoretycznie cały czas mamy akcje – Lara jedzie, biegnie, skacze, lata, ucieka, zakrada się, wreszcie strzela, jest ostrzeliwana, rozwiązuje tajemnicę, odnajduje towarzyszy, wyrusza na ratunek, etc… W praktyce – wszystko to już widzieliśmy dziesiątki razy. Film wykonano po prostu bezpiecznie, idąc po linii najmniejszego oporu unikano kontrowersji i mocnych scen, celowo zdecydowano się na granie oklepanymi motywami i wykorzystanymi po stokroć pomysłami. Gra z 2013 była daleko bardziej odważna.

Rezultat tych ostrożności jest taki, że gdyby nie postać Lary Croft, produkcja Uthauga nie wzbudzałby we mnie absolutnie żadnej reakcji, a recenzję mógłbym po prostu wykropkować do tych standardowych 5 tysięcy znaków. Jednak Lara w filmie jest i jej należy się kilka słów refleksji.

Przede wszystkim… „jestem na nie”.

To nie jest Lara Croft. I nie chodzi mi tylko o seksualne atrybuty, którymi zdobywała serca i umysły przez pierwszych piętnaście lat międzynarodowej kariery. Już we wspomnianym reboocie serii komputerowej Lara została zgrabnie „urealniona” – zarówno fizycznie, jak i psychologicznie. Przestała być biuściastą superbohaterką. Jej siła wynikała z determinacji i rozpaczy, a nie buńczucznej pewności siebie i wybujałego ego. Ale problem pozostaje. Alicia Vikander zagrała poprawnie, bez zarzutu oddając większość rozpisanych w scenariuszu emocji i wywiązała się ze swojej roli pod względem warsztatowym. Tyle tylko, że nie wygląda jak Lara Croft w żadnej z dotychczasowych inkarnacji. Lara zawsze była tajemnicza, zabójcza i seksowna (kiedyś w sposób aż przerysowany, ostatnio nieco bardziej realistyczny)…

A tymczasem odgrywana przez Vikander Lara Croft, to taka dziewczyna z sąsiedztwa, przypadkowa bohaterka wplątana w międzynarodową intrygę, kasjerka z Wall-Martu, która nagłym zrządzeniem losu ratuje Wszechświat. Słowem – przypomina wszystkie absolutnie niewyróżniające się postaci utrzymane w literackim motywie „everymana”. Ale nie przypomina Lary Croft, fascynującej postaci rozpisanej w dziesiątkach gier, komiksów i książek, będącej przedmiotem naukowych analiz i obyczajowych kłótni. Jeżeli Larę Croft sprowadzamy do poziomu Józefa K. z „Procesu” Kafki, to tak naprawdę nie opowiadamy już o Larze Croft. Prawdę mówiąc, to niczego nie opowiadamy: w tym temacie wszystko zostało już powiedziane tyle razy, że możemy się jedynie jałowo powtarzać.

Na marginesie wypada dodać, że sama historia przedstawiona w filmie traktuje bohaterkę jak ofiarę niebezpieczeństw i prześladowań, sprytnie umykającą swoim oprawcom. Do ukonstytuowanego przez dekady wizerunku Lary, w którym pełna odwagi i determinacji pani archeolog odkrywa i zdobywa zapomniane światy jest tutaj bardzo daleko. O ile jeszcze potrafię zrozumieć powodowaną względami komercyjnymi konieczność zerwania z seksualnością i kobiecością głównej bohaterki (inna sprawa, że w tym przypadku przesadzono w drugą stronę), o tyle nie potrafię dojść, dlaczego zdecydowano się na zerwanie z całą resztą wypracowanego przez lata katalogu wartości, których Lara była symbolem.

Oglądając najnowszego „Tomb Raidera” miałem bardzo silne skojarzenia z recenzowanym niedawno „Han Solo – Gwiezdne Wojny: Historie„. Film wykonany sprawnie, z porządną obsadą: oprócz Vikander zobaczymy na ekranie m.in. Dominica Westa, czy Dereka Jacobiego. Efekty specjalnie nie rażą, chociaż budżet (prawie 100mln $) głównie wykorzystano na CGI i jest to wyraźnie zauważalne. Muzyka w porządku, udźwiękowienie bardzo zgrabne, ogląda się i słucha nowego „Tomb Raidera” zupełnie przyjemnie, a jednak… całości zdecydowanie brakuje charakteru. Jakiegokolwiek. Podobnie jak Solo, panna Croft została w tym przypadku bezpardonowo wysterylizowana. Jej historia nie ma w sobie ani grama kobiecego uroku, w jej trakcie Lara nie rozwiązuje ani jednej wymagającej łamigłówki, a kadry sugerujące wejście bohaterki na znane i lubiane przez fanów tory pojawiają się dopiero w ostatnich sekundach. To zdecydowanie za mało. Ten film nie pozostawia po sobie niczego – ani refleksji, ani przyjemności, ani też… niewygody, czy rozczarowania.

Można obejrzeć, chociaż zdecydowanie nie trzeba. Polecać – nie warto.

♥ – temperatura wrzenia eteru wynosi 35 stopni Celsjusza.

---

 

Jakie filmy do recenzji w czerwcu?

W komentarzach pod niedzielnym tekstem wspominkowo-urodzinowym pojawiła się sugestia, aby część decyzji za recenzowane filmy scedować na naszych czytelników.

Pomysł spodobał mi się na tyle, ze postanowiłem przy okazji dzisiejszego artykułu przeprowadzić eksperyment ?

Moja koncepcja jest taka:
1. Proponuję tytuły, które znajdują się w moim kręgu zainteresowań. Filmy stare i nowe, nadchodzące premiery na które czekam, lub mniej znane pozycje, co do których jestem pewien, że warto je Wam zaproponować.
2. Zainteresowani głosują wybierając dwa spośród kilku zaproponowanych tytułów.
3. Filmy z największą ilością głosów stają się moim targetem na najbliższy tekst.

W tym tygodniu proponuję Wam dwa superklasyki ery VHS, luźno związane również z poruszanym ostatnio nurtem cyberpunku w kinie: “Człowieka Demolkę” z niezapomnianym duetem Stallone-Snipes oraz pierwszego “Sędziego Dredda” – również ze Stallone w obsadzie, którego można sobie porównać z niedawnym rebootem z 2012 roku. Dalej: reset kultowego “Życzenia śmierci” z Bruce’em Willisem zastępującym Charlesa Bronsona – dochodzą mnie słuchy, że ten tytuł jest idealnie skrojony pod doświadczoną gwiazdę kina akcji. Jest też kolejna część FilmoBiografii Stanleya Kubricka, którą polecam wszystkim bez wyjątku – w kolejce czeka jeden z najbardziej niedocenianych i jednocześnie przecenianych filmów Mistrza – “Barry Lyndon“. Chciałem również zaproponować najnowszą część „Jurajskiego Świata”, ale w ostatniej chwili redaktor naczelny poinformował mnie, że SithFrog już rozbił namiot pod multipleksem i czeka na premierę… zatem tej recenzji bankowo możecie się spodziewać w najbliższym czasie.

Mam nadzieję, że dzięki tej ankiecie Wy-Czytelnicy uzyskacie nieco większy wpływ na publikowane dla Was treści, a my-Redakcja dowiemy się nieco więcej na temat Waszych oczekiwań filmowych. Nawet jeżeli ktoś (np. ja) nie będzie w stanie “obsłużyć” jakiegoś pożądanego tytułu, to ten obowiązek łatwo będzie przekazać innemu ktosiowi (Crowley, Sith, DaeL). Pomysł jest jeszcze niedopracowany i – jako się rzekło – eksperymentalny. Na pewno taka ankieta nie będzie pojawiała się przy każdym moim tekście, bo bywają okresy kiedy mam już przygotowany harmonogram np. związany z premierami kinowymi (tak było na przełomie stycznia i lutego, kiedy śledziłem oscarowych faworytów). Nie mogę też obiecać, że za każdym razem wybrany przez Was tytuł opiszę dokładnie w następną środę – czasem zależy to od stopnia zaawansowania tekstu (np. nowy odcinek FBK mam przygotowany w 40%), czasem od moich możliwości obejrzenia nowości w kinie (np. na oczekiwany przeze mnie nowy “Świat Jurajski”, wybiorę się najwcześniej za tydzień). Dlatego uprzejmie proszę o cierpliwość i nie traktowanie (przynajmniej na razie) wyników ankiety jako zobowiązania dla Redakcji, to raczej testowa sonda opinii publicznej, puszczana w celu wybadania gruntu.

Z góry dziękuję Wam za współpracę i pomoc, bo jestem przekonany że jak zwykle mogę na Was liczyć ?

Aha, ankieta zamyka się w niedzielę, tj. 10.06.2018r. o 23:59. Myślę, że tyle czasu wystarczy, aby każdy z Was zdążył zagłosować.

Zapraszam do udziału i dzielenia się uwagami w komentarzach.

[yop_poll id=”131″]