Pomylone Analizy: Gra o Tron, sezon 8, odcinek 6, “Żelazny Tron”

Dokonało się. Za nami ostatni odcinek Gry o Tron. Jak pewnie wielu z Was, czuję teraz w żołądku ten nieprzyjemny ucisk. Z jednej strony jest związany z poczuciem smutku po zakończeniu serialu. Z drugiej wywołuje go niepewność. Tak wiele rzeczy pokazanych w ostatnim sezonie wydaje się być echem pomysłów George’a R.R. Martina, a jednocześnie same książki są tak daleko, nie mogąc rozwiać lęków ani przynieść ukojenia. To nieprzyjemne doznanie, ale postaram się, aby nie zepsuło odbioru samego odcinka.


Odcinek otwierają malownicze ujęcia Tyriona kroczącego ulicami spalonej Królewskiej Przystani. Pada śnieg, psując szyki obrońcom Benioffa i Weissa. A jednak w wizji z Domu Nieśmiertelnych Żelazny Tron nie był pokryty popiołem. Nie, to jednak śnieg. W mgnieniu oka zmieniła się pogoda i znów mamy zimę. Intensywną.

„Patrzcie na moje dzieła i przed moją chwałą
Gińcie z rozpaczy! Więcej nic już nie zostało…”

Jon próbuje powstrzymać gruppenfuhrera Szarego Robaka przed egzekucją jeńców. Na darmo. Mordują z rozkazu królowej. A więc Jon natychmiast pójdzie ją zobaczyć (spoiler – Szary Robak jakimś cudem i tak go wyprzedzi i będzie czekał na Jona).

Tymczasem Tyrion wchodzi do podziemi Warowni Maegora i odkopuje zwłoki swojego rodzeństwa. Jego plan zawiódł. Zgliszcza Królewskiej Przystani i śmierć Jaime’a oraz Cersei odciskają swoje piętno na Tyrionie. A Peter Dinklage po raz pierwszy od dłuższego czasu naprawdę ma coś do zagrania. I świetnie mu to wychodzi.

Przenosimy się na wiec narodowosocjalistycznej partii Targaryenów. Arya daje Jonowi do zrozumienia, że jego nowa smocza królowa zagraża im wszystkim. I nie ma się co dziwić. Cudownie rozmnożone hordy Dothraków i Nieskalanych, majestatyczny sztandar, i Dany, ze smoczymi skrzydłami, na szczycie “piramidy”, cała na czarno – wszystko to tworzy obraz przewrotnie wpisujący się w klasyczne wyobrażenia o “mrocznym lordzie” z literatury fantasy. I może ocierałoby się to o groteskę, gdyby nie fakt, że Daenerys używa języka valyriańskiego. Jeszcze nigdy nie brzmiał on w moich uszach tak fascynująco i obco zarazem.

Jedno królestwo, jeden smok, jedna Targaryenka.

Królowa Daenerys mianuje Szarego Robaka starszym nad armiami. Do tej pory nie było w Małej Radzie takiej funkcji (armiami dowodzili czterej namiestnicy), ale przypuszczam, że jej wolno, jako królowej. Dziwne tylko, że o funkcji tej będzie toczyć się rozmowa znacznie później, gdy Dany zejdzie z tego łez padołu. Szary Robak zyskuje stanowisko, a traci je Tyrion, który przyznaje się do zdrady i odrzuca broszę namiestnika obłąkanej królowej. Zostaje aresztowany. A Daenerys – dodajmy dla porządku – wczuwa się w rolę bez reszty, opowiadając o wyzwalaniu każdego miejsca geograficznego, jakie tylko przyjdzie jej do głowy.

Ponieważ Daenerys jest w swoim obłąkaniu i podejrzliwości niekonsekwentna, Jon ma okazję odwiedzić więźnia. I nie jest nawet podsłuchiwany. Abstrahując od dość idiotycznych stwierdzeń o przyjaźni z Varysem (które może i są prawdziwe w kontekście serialu, ale wywołują u mnie zgrzytanie zębów ilekroć pomyślę o książkach), rozmowa ta jest ciekawa. Tyrion zauważa, że Jon nigdy nie uczyniłby tego, co Daenerys. I że szaloną królową trzeba usunąć. “Miłość to śmierć obowiązku” – powtarza słowa maestera Aemona Jon. “Obowiązek to śmierć miłości” – dodaje Tyrion. I tak jak niegdyś Varys wspomniał o dziewczynkach Nedowi, przekonując go do zmiany zdania, tak teraz czyni to Tyrion.

Rzeczy, które robimy z obowiązku…

Powiem rzecz, którą być może uznacie za kontrowersyjną, ale w moim przekonaniu rozmowa Tyriona z Jonem to potwierdzenie szaleństwa smoczej królowej w książkach. Przekonuje mnie te kilka zdań, które wypowiada karzeł, tłumacząc, że wszyscy wiwatowali, gdy Dany była okrutna wobec złych ludzi. Ale to okrucieństwo w niej narastało. I nie – postawmy sprawę jasno – takie zdania nie padną w książkach. Nie miałyby w ogóle w tym kontekście sensu – Jon nie był przecież nawet świadkiem poprzednich okrucieństw. Natomiast brzmi to kubek w kubek jak George R.R. Martin wyjaśniający mniej pojętnemu czytelnikowi, dlaczego właśnie w ten sposób poprowadził rozwój wydarzeń. Oczyma wyobraźni widzę D.B. Weissa notującego te słowa Martina w kajeciku i wplatającego je cztery lata później w dialog.

Jon Snow idzie w stronę resztek sali tronowej. Spod śniegu wyłania się smok. Piękne i symboliczne ujęcie. Drogon zastępuje drogę Jonowi, ale ostatecznie go przepuszcza. Bękart z Winterfell po raz ostatni próbuje przekonać Dany do okazania miłosierdzia. Ale widzi, że na to już za późno. Daenerys stała się jakimś potwornym wypaczeniem ideałów Matki. Jej chęć opiekowania się ludźmi przeradza się w tyranię, pragnienie poczucia bliskości całkowicie wyłącza empatię wobec stojących jej na drodze. Obłąkanie Daenerys w poprzednim odcinku było skrajnie nieprzekonujące. W finale, przynajmniej ma pewne pozory prawdziwości. Jon widzi, że nie zdoła uczynić nawet uszczerbku w sposobie myślenia Dany. Już na to za późno. Całuje swą królową i wbija jej sztylet w serce.

Drogon przylatuje po swą matkę. I tak jak każdy zwierzak, nie potrafi uwierzyć w jej zgon. Wściekły topi Żelazny Tron i zabiera małą Dany tam, gdzie zawsze chciała być. Do domu.

Do tego momentu byłem autentycznie oszołomiony przez klarowność przekazu serialu. I pewnie gdyby tu nastąpiło cięcie, przyznałbym mu dziewięć cytrynowych ciasteczek. Niestety twórcy musieli domknąć resztę wątków. A chyba nie bardzo wiedzieli jak.

Ależ się porobiło. Jesteście ciekawi, w jaki sposób Jon przeżył? No jasne, w końcu zakończyliśmy scenę w dramatycznym momencie. Zgodnie z logiką teraz wszystko powinno eksplodować. Ucieczki, walki, rozpacz, poświęcenie, krew i łzy… Ale nie. Takie rzeczy to tylko u Martina. Gdyby Benioff i Weiss sami pisali scenę śmierci Renly’ego, to natychmiast po przebiciu młodego Baratheona przez cień, Brienne i Catelyn obudziłyby się w Riverrun.

Bo coś takiego dzieje się w tym odcinku. Minął dłuższy czas. Oglądamy więc Tyriona prowadzonego na sąd w smoczej jamie. I sądzić będzie go zgromadzenie ostatnich żywych postaci, które znajdują się na liście płac. Jest tam więc Yara, która stoczyła masę bitew w przerwie między odcinkami i Gendry, który nie wiadomo jak scementował swoją władzę w Krainach Burzy. Jest Robin Arryn, Yohn Royce, bezimienny książę Dorne, Arya, Sansa, Davos, a nawet Edmure, którego w ostatnim momencie wydobyto gdzieś z piwnic Bliźniaków. I chyba jeszcze jakieś postaci się przewijają, ale nie jestem pewien, bo zacząłem przewracać oczami słuchając, co wygadywali.

Ciężko było tę scenę przełknąć.

Zacznijmy więc od tego, że Jon jest więźniem Nieskalanych, którzy wszakże go nie zabili. Nie ma to za dużo sensu. Ser Davos proponuje Nieskalanym osiedlenie się w Reach, które jest wyludnione. Co? COOOOOO? Jak wyludnione? Najbardziej urodzajna kraina z największą ludnością, nagle się wyludniła? Czy kogoś tu porąbało zdrowo?

Potem jest jeszcze weselej. Samwell postuluje, żeby wszyscy poddani mogli wybrać króla. Zostaje słusznie wyśmiany. Każdy kto sądzi, że możliwe jest wprowadzenie w dużym średniowiecznym państwie powszechnego prawa wyborczego, jest skończonym idiotą. Wieśniak z Północy miał zapylać na głosowanie do Królewskiej Przystani? A może po prostu lokalni lordowie “liczyliby” głosy swojego pospólstwa? No i kto by sporządził rejestr wyborców? Litości!

Edmure nie zasłużył na takie traktowanie!

Edmure przedstawia swoją kandydaturę. Robi to zgrabnymi słowami i zostaje wyśmiany, bo z jakiegoś powodu naprawdę ciekawa postać lorda Tully’ego została w serialu sprowadzona do żartu. Myślałem, że po Krwawych Godach się to zmieni, ale jednak nie. Szkoda. Książkowy Edmure byłby dobrym królem.

Ostatecznie staje na Branie… bo opowieści. Wszyscy się zgadzają, poza Sansą, która chce niepodległości. Sansa, nie bezimienny książę Dorne, którego kraj nadal ma nienaruszone armie i którego królestwo zawsze podkreślało swą odrębność i broniło się do ostatniej kropli krwi. Ech…

A potem zapada wyrok, który Tyrion wyjawia Jonowi. Snow zostaje zesłany na Mur. Znów zostaje bratem Nocnej Straży. “Czy to, co zrobiliśmy, było słuszne?” – pyta. “Zapytaj mnie za dziesięć lat” – odpowiada Tyrion, czyniąc trudną do ukrycia aluzję do daty wydania książek.

Ładna scena, ale wątpię, byśmy widzieli ją w książkach. Po pierwsze Brienne raczej zginie. Po drugie Jaime raczej nie wróci ratować Cersei. Po trzecie księga by spłonęła.

I tak oto w ostatnich minutach widzimy znów ludne ulice Królewskiej Przystani. Swoją drogą to czy zauważyliście, jak puste i małe wydawało się Westeros w ostatnich dwóch sezonach? Nie wiem, czy jedno ujęcie portu coś zmienia, ale przynajmniej możemy powspominać stare dobre czasy, gdy drogi naszych bohaterów się rozchodzą. Szary Robak płynie na wyspę Naath. Przypominam, że wszyscy obcy, którzy wylądują na Naath, umierają z powodu choroby roznoszonej przez tamtejsze motyle. Arya odpływa na Zachód, powtarzając historię Elissy Farman. I jestem skłonny uwierzyć, że istotnie taki los czeka książkową Aryę. Skażona Pierścieniem naukami Ludzi Bez Twarzy, nie może już być częścią tego świata. Sansa obejmuje we władanie Północ. Jon wyrusza na Mur. Brienne uzupełnia wpis o Jaime Lannisterze. Tronem Brana jest jego wózek inwalidzki.

Zaczyna się najgłupsze posiedzenie Małej Rady w historii tej instytucji, z Bronnem jako starszym nad monetą. Tyrion dowiaduje się, że nie ma o nim ani słowa w Pieśni lodu i ognia. I znów dopatrywałbym się tu aluzji do faktu, iż GRRM nie zdradził Benioffowi i Weissowi tego, jak zakończą się losy karła. Może sam jeszcze tego nie postanowił? Ale nie poświęcajmy uwagi Małej Radzie, niech ta lekko głupawa scena nie odciąga od prawdziwego zakończenia.

Król za Murem.

Jon wita się z Duchem. A potem na czele dzikich wyrusza na północ. Myślę, że porzuca służbę i pragnie znaleźć dla siebie miejsce. Może gdzieś tam czeka na niego Val? Pewne jest jedno. Gra o tron zaczynała się słowami “Powinniśmy wracać”. W tym zakończeniu odnajduję piękną klamrę, domykającą opowieść.

Podsumowanie

Cóż, twórcy Gry o Tron zdołali dokonać niemożliwego. Stworzyli odcinek, który pozostawił mnie bardziej rozdartym, niż cokolwiek, co widziałem w serialu do tej pory. Finał był chyba stosownym podsumowaniem wszystkiego, co w serialu najlepsze i najgorsze. A czy dostaliśmy zakończenie, które zobaczymy w książkach? Tak. Przynajmniej w pewnych aspektach. Może nawet w tych, które większość fanów odrzuca. Szaleństwo i śmierć Daenerys były jej pisane już wcześniej. Wyprawa Jona za Mur szarpie naszymi emocjami tak mocno, że trudno mi uwierzyć, by powstała w głowie Benioffa i Weissa. Niepełnosprawny, bezpłodny Bran na tronie wydaje się nie mieć sensu. Ale czy nieśmiertelny król przykuty do bożego gaju nie korespondowałby dziwnie z innymi pomysłami Martina? Ot, takie dziwne myśli mnie nachodzą. Muszę to wszystko jeszcze ułożyć sobie w głowie. I nie omieszkam za tydzień poinformować Was o efektach. A póki co – ocena końcowa.

Za początek dałbym serialowi 9 ciasteczek. Za środek 4 ciasteczka. A za zakończenie 8. Średnia arytmetyczna to 7 ciasteczek. Ale to jest ocenianie odcinka w próżni. Pewnie gdybym miał przyznać ocenę całemu sezonowi jako zakończeniu tej długiej historii… cóż, byłoby dużo gorzej. Ale o tym pogadamy za tydzień.

-->

Kilka komentarzy do "Pomylone Analizy: Gra o Tron, sezon 8, odcinek 6, “Żelazny Tron”"

  • 23 maja 2019 at 18:18
    Permalink

    Właśnie sobie uświadomiłem, że zabijając Dany Jon stał się zabójcą krewnych. A przynajmniej dwa razy w książkach powiedziano, że zabójcy krewnych są przeklęci w oczach bogów.
    Co o tym myślicie?

    Reply
    • 23 maja 2019 at 19:01
      Permalink

      no to Bogowie szybko Jona ukarali , rękoma krewnych. Azor zrobił swoje , Azor może odejść i się bujać za Murem z innym piesełem.
      wątpię żeby HBO zrobiło jakąkolwiek kontynuację
      a w książce to nie wiadomo czy Jon się w ogóle z Dany spotka.

      Reply
    • 24 maja 2019 at 02:15
      Permalink

      Owszem, w świecie PLiO to zbrodnia porównywalna chyba jedynie z zamordowaniem gościa pod swoim dachem.

      Reply
    • 24 maja 2019 at 11:28
      Permalink

      Zabójcą krewnych jest również Tyrion. A awansował szybciutko prosto z więzienia na stanowisko królewskiego namiestnika, więc jego bogowie nie ukarali 🙂 Może się mylę, ale chyba w serialu nigdy nie było takiej sceny, że ktoś (np. Dany) go ułaskawił, jak np. Robert Jaimiego. Dodatkowo w Westeros Tyrion jest formalnie winny śmierci Joffreya. Proces był oczywiście sfingowany, ale to też rzecz której nikt nie poruszył, a powinien.

      Reply
      • 24 maja 2019 at 11:47
        Permalink

        To wszystko prawda, jednak jak widzieliśmy nowa Banda Czworga nie przejmowała się takimi rzeczami jak prawo i przyzwoitość.

        Reply

Skomentuj Axie Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

 pozostało znaków