Doctor Who: Sezon 9

Dziewiąty sezon (tak naprawdę to trzydziesty piąty, ale mniejsza o numerację) Doctor Who przyniósł nam wszystko to, czego przywykliśmy od tego serialu oczekiwać. Dostaliśmy zatem odcinki, które przejdą do klasyki telewizyjnej science-fiction, jak i klasyczne wypełniacze. Mieliśmy doskonałą podbudowę do finału i… finał, który nie sprostał oczekiwaniom. Świetna gra aktorska w niektórych epizodach mocno kontrastowała z mało ciekawymi, sztampowymi kreacjami w innych. Pomysłowe i oryginalne efekty specjalne sąsiadowały z CGI rodem z poprzedniej dekady. Był to – mówiąc krótko – sezon bardzo nierówny, a nierówność stała się już niemalże wizytówką Doctor Who.

Był to także drugi sezon, w którym w rolę Doktora (12 lub 13 – zależnie od tego którą numerację uważacie za prawdziwą) wcielił się doskonały szkocki aktor, Peter Capaldi. W tym roku Capaldi już chyba ostatecznie uciszył rozżalone głosy fanów poprzedniego Doktora, Matta Smitha, i nie tylko w pełni sprostał roli, ale wręcz zagarnął ją na własność. Znów ciężko będzie wyobrazić sobie aktora, który przejmie schedę po Capaldim. Większym problemem była towarzyszka Doktora – Clara, w którą wcieliła się po raz trzeci Jenna-Louise Coleman. Postać Clary była od początku pomyślana jako romantyczne dopełnienie 11 Doktora, i po prostu – wyjąwszy sceny komediowe – nie do końca współgrała ze starszym i pasywnie agresywnym Doktorem Capaldiego.

Charakterystyczną cechą tego sezonu był powrót do starej formuły z dużą ilością odcinków dwuczęściowych. Sezon rozpoczął się od napisanego przez Stevena Moffata dyptyku “The Magician’s Apprentice” i “The Witch’s Familiar”. W odcinkach tych wróciliśmy na ojczyznę Daleków, planetę Skaro, a także spotkaliśmy, być może po raz ostatni Davrosa. Niestety, jak to z odcinkami poświęconymi Dalekom bywa, również te okazały się być sporym zawodem. Być może pora uznać, że Dalekowie, przynajmniej od lat 70-tych, nie spełniają swojej roli? Jeżdżące solniczki wzbudzają raczej politowanie niż strach.

Na znacznie wyższym poziomie stały trzeci i czwarty odcinek, czyli odpowiednio “Under the Lake” i “Before the Flood”. Obydwa odcinki również były połączone fabularnie. Ich scenarzystą był weteran serialu Toby Whithouse. Stworzona przez niego opowieść miała wiele elementów z których zbudowano najlepsze epizody klasycznego Doctor Who: opuszczoną bazę (tym razem podwodną), zjawiska (na pozór) nadprzyrodzone, statki obcych, ciągłe zagrożenie i walkę z czasem. Tym razem chemia i humor pomiędzy Doktorem i Clarą zagrały doskonale, a sprytne odniesienie się do związanego z podróżami w czasie paradoksu zapewne niejednemu widzowi dało do myślenia.

Trochę słabiej wypadł następny dyptyk, czyli “The Girl Who Died” i “The Woman Who Lived”, napisane przez Jamie Mathiesona, Stevena Moffata i Catherine Tregenna’e. W pierwszym odcinku Doktor i Clara wylądowali we wczesnośredniowiecznej, skandynawskiej wiosce, w drugim Doktor udał się do siedemnastowiecznego Londynu. O ile pierwszy epizod miał sporą dawkę zarówno humoru, jak i dramatyzmu, o tyle drugi zawiódł na każdej linii. Obydwa odcinki łączyła postać Ashildr, nieśmiertelnej (wskutek działań Doktora) hybrydy. Rolę Ashildr odtwarzała znana z Gry o tron Maisie Williams, która poszerzyła tym samym bardzo długą listę aktorów znanych zarówno z Doctor Who, jak i ekranizacji prozy George’a R.R. Martina.

Dwa kolejne odcinki, czyli “The Zygon Invasion” oraz “The Zygon Inversion” stanowiły niejako zakończenie wątku rozpoczętego jeszcze w jubileuszowym “The Day of the Doctor” z 2013. Oto okazało się, iż zawieszenie broni pomiędzy ludźmi i Zygonami, wynegocjowane przez trzech Doktorów, dobiega swojego końca. Ziemi grozi otwarta wojna, w której zmiennokształtne Zygony nie będą miały nic do stracenia. Pomysł na odcinek był oczywiście bardzo ciekawy, ale jego egzekucja pozostawiała nieco do życzenia. Odcinki z inwazją na wielką skalę wymagają dużych budżetów, a na to Doctor Who nie może sobie pozwolić. Zamiast wojny mieliśmy więc dużo biegania po blokach.

Następny odcinek, “Sleep No More”, był jedynym samodzielnym epizodem w tym sezonie i powrócił do podobnej formuły jak wspomniany wcześniej dyptyk podwodny. Doktor i Clara znów trafili do zamkniętej stacji (tym razem kosmicznej) i znów przyszło im mierzyć się z bliżej nieokreśloną, wrogą istotą. Scenariusz do odcinka stworzył kolejny weteran serialu, a zarazem wieloletni współpracownik Moffata (nie tylko przy Doctor Who, ale także przy Sherlocku i kilku innych produkcjach telewizyjnych) – Mark Gatiss. Na uwagę zasługuje reżyseria Justina Molotnikova, który pracował również nad następnym odcinkiem – “Face the Raven”. Praca kamery w tym odcinku nawiązywała do horrorów z podgatunku “found footage”, i – co może się wydawać dziwne w kontekście Doctor Who – całkiem dobrze się sprawdziła. Sam epizod nie był może czymś nadzwyczajnym, ale na pewno też nie zawiódł fanów Doktora.

Sezon zakończył tryptyk “Face the Raven”, “Heaven Sent” i “Hell Bent”. Scenarzystką pierwszego z trzech odcinków była Sarah Dollard, za pozostałe odpowiadał showrunner Steven Moffat. Zakończenie sezonu miało doprowadzić do konkluzji przewijające się wcześniej wątki hybrydy, a także rozwoju osobowości Clary. O ile pierwszy motyw przewodni był raczej mało interesujący (i nie został ciekawie uwieńczony), o tyle kwestia towarzyszki Doktora była naprawdę ciekawa. Po słodko-gorzkim zakończeniu poprzedniego sezonu wszyscy widzowie mieli chyba wrażenie, że tragedia nieubłaganie wisi nad Clarą. I rzeczywiście, od początku tej serii Clara udowadniała, iż liczne przygody odcisnęły na niej swoje piętno i pozbawiły ją jakiejś części instynktu samozachowawczego. Z kolei Doktor obserwował jej zachowanie z rosnącą konsternacją, coraz bardziej dając wyraz temu, że nie będzie w stanie poradzić sobie z jej stratą. Trochę szkoda, że twórcy serialu nie zdecydowali się przedstawić zmiany jaką przeszła Clara jako następstwa dotkliwych zdarzeń z końcówki sezonu ósmego. Cóż, może to temat zbyt poważny dla raczej młodej widowni.

Odcinek “Face the Raven”, na początku zapowiadający się na zabawną interpretację motywu Ulicy Pokątnej z Harry’ego Pottera (i cierpiący momentami z powodu dłużyzn), w końcówce przerodził się we wzruszające pożegnanie z Clarą. Doktor znów został sam.

W “Heaven Sent” próbuje sobie z tym poradzić. Rezultatem jest jeden z najlepszych odcinków w historii Doctor Who, a być może w ogóle w historii science-fiction w telewizji. To tour de force talentu aktorskiego Capaldiego. Epizod bije na głowę wszystko, co widzieliśmy w tym sezonie. Jest autentycznie przerażający, na początku przez opresyjną atmosferę i ciągłe poczucie zagrożenia, potem, gdy widz zdaje sobie sprawę z wymowy odcinka, po prostu przez świadomość bezmiaru bólu i cierpienia jakie są udziałem tytułowego bohatera. Trudno jest napisać o odcinku coś więcej, by nie zdradzić jego zakończenia. To po prostu kawałek fantastycznej opowieści science-fiction, moim zdaniem będący – obok “Blink”, “The Doctor’s Wife” czy “Day of the Doctor” – wystarczającą nagrodą za wszystkie te odcinki, w których scenarzyści wychodzili z formy.

Gdyby tylko Steven Moffat był w stanie utrzymać ten poziom w finale sezonu… Niestety “Hell Bent” zawiódł. Na kilku płaszczyznach. Zapewne wielu widzów uzna ostateczne rozstrzygnięcie epizodu za tani chwyt, podważający to, co serial próbował przekazać nam wcześniej. Rzeczywiście o ile jest to pewnym problemem, to jednak powody, dla których “Hell Bent” był rozczarowaniem są inne. Tym razem nie zagrało kilka rzeczy. Nie zagrała scenografia, przez którą w zamierzeniu bardzo ważne sceny odbywające się na Gallifrey (w szczególności na Krużgankach przy Matrycy) raziły swoją małą skalą. Ciągnącym się w nieskończoność dialogom daleko było do prostych i krótkich, ale niesamowicie emocjonalnych scen z “Time of the Doctor”. Moffat niepotrzebnie wabił nas pewnymi tajemnicami (chociażby hybrydą), jeśli i tak planował uniknięcie jasnej odpowiedzi. I w końcu – cały odcinek był po prostu nużąco rozwleczony. Czy “Hell Bent” to najgorszy epizod tego sezonu? Na pewno nie. Ale po “Heaven Sent” miałem nadzieję na więcej.

Tak oto zakończyła się dziewiąta seria przygód Władcy Czasu z Gallifrey. Kolejna, którą – pomimo wszystkich słów krytyki – mogę każdemu polecić. W ostatecznym rozrachunku zawsze warto przecierpieć kilka słabszych odcinków, by potem znów poczuć tę dziecięcą fascynację fantastyką. Fascynację, którą tylko Doctor Who potrafi tak rozniecić.